Kirpiler, Kayıtlı tarihe göre 15 milyon yıl önce evrimleşen küçük, dikenli memelilerdir! Eski bir geçmişi olan çok ilginç bir canlılardır. Okuyacağınız bu makalede, bu garip ve harika hayvan hakkında gerçek bulacaksınız!
Dünya çapında 5 cinse ait 17 kirpi türü vardır.
Türkiye’de
Erinaceus. concolor (Ak göğüslü kirpi)
E. c. concolor: Karadeniz bölgesinde
E. c. transcaucasicus: Diğer bölgelerde
E. roumanicus (Doğu Avrupa kirpisi)
E. r. drozdovskii: Trakya bölgesinde
Hystrix indica( Oklu kirpi)
Tamamen büyümüş, sağlıklı, yetişkin bir kirpi 20-25 cm uzunluğunda ve 800-1100 gr ağırlığa ulaşabilir. Ancak bazıları daha küçük bazıları daha büyük olabilir.
Ortalama olarak yetişkin bir kirpi 5.000 – 7.000 benekli kahverengi ve krem rengi dikene sahiptir. Her bir omurga, tırnaklarınız veya saçınızla aynı madde olan keratinden oluşmaktadır ve bir diken, dökülüp ya da bir avcı tarafından koparsa, bu dinenin yerine gelmesi yaklaşık bir yıl bulabilir.
Bir kirpi tehdit altında olduğunu hissederse dikenlerini kaldırır ve kıvrılarak bir top haline gelir - bu onun savunmasıdır . Ayrıca gündüzleri bu pozisyonda uyur ve geceleri yiyecek aramak için sokakta, bahçemizde her yerde bu sevimli canlıya rastlayabilirsiniz.
Kirpiler çoğunlukla 4-5 yıl yaşarlar. Bazı türlerin 10 yıla kadar yaşadığı bilinmektedir.
Her gece 3-4 km yürüyebilirler . Bu gezintiler tüm mahalleleri kapsayabilir!
Yalnızdırlar , yani genellikle yalnız yaşarlar, ancak özellikle bölgesel değildirler, yani belirli bir toprak alanını savunmazlar, bunun yerine serbestçe dolaşırlar.
Habitat – ormanlık alanlar, parklarda, bahçelerde, tarım arazilerinde ve otlaklarda olmayı severler. Temelde bol miktarda yiyecek bulabilecekleri, kısaca avcılardan korunabilecekleri her yer .
Kirpilere saklanabilecekleri, uyuyabilecekleri, yuva yapabilecekleri ve çalıların içinde yiyecek pek çok böcek bulabilecekleri alanlar sağladıkları için çalılar ve yabani otlarla kaplı alanlar özellikle önemlidir !
Yemekten bahsetmişken – dikenli bahçe ziyaretçiniz çok çeşitli şeyler yiyor ama özellikle çeşitli omurgasızları atıştırmayı seviyor . Buna solucanlar, böcekler, sümüklü böcekler, tırtıllar, kucağa kaçanlar ve kırkayaklar dahildir.
Kirpilerin gündüz uyuması ve geceleri aktif olması, gece yaşadıkları anlamına gelir.
Görme güçleri zayıftır, ancak harika bir koku ve işitme duyusuna sahiptirler.
Bir dişi yaz aylarında 2-6 yavru (en yaygın olarak görünen doğum şekli 4 veya 5 ) doğurur . Her yıl daha sıcak havalarda olmasına rağmen, Nisan ayının sonundan itibaren kirpi yavrularının doğduğunu görmeye başlıyoruz.
Dişiler, yılın ilerleyen zamanlarında, genellikle Eylül ayı civarında ikinci bir yavru doğurabilir. Bu kirpi yavrularına genellikle " Güz Yavruları " denir ve bu geç doğan kirpi yavruları, kışı atlatacak kadar büyümek için gerçekten zor zamanlar geçirirler.
Bebekli bir dişi kirpi görecek kadar şanslıysanız, lütfen çok sessiz olun ve onları mümkün olduğunca az rahatsız edin. Bir dişi korkarsa yavrularını terk etme veya incitme olasılığı çok yüksektir.
Yavrular dikensiz doğarlar ve doğumdan yaklaşık 2 saat sonra yumuşak saf beyaz dikenler ortaya çıkar. Yaklaşık 3 günlükken kahverengi dikenler büyümeye ve gelişmeye başlar.
Yaklaşık 2 haftalıkken kirpi yavrusunun gözlerini açarlar.
3 haftalık olduklarında dişleri çıkmaya başlar. Bu noktada anne ile birlikte yuvadan dışarıyı keşfetmeye zamanı gelmiştir.
Yaklaşık 5-6 haftalık olduklarında annelerinin bakımını bırakırlar ve kendi başlarına yola koyulurlar!
Hava soğuduğunda, genellikle Kasım-Nisan civarında, kirpiler normalde kış uykusuna yatar .
Hazırda bekletme sadece derin bir uyku değildir . Kış uykusu sırasında kirpi metabolizması yavaşlar, vücut ısıları 35C'den 10C'ye düşer, kalp atışları dakikada 190'dan dakikada 20'ye iner ve her 2 dakikada bir nefes alırlar!
Neden?
Hazırda bekletme, enerji tasarrufu yapmaları ve genellikle yiyecek (böcek) için yeterli besin bulunmadığı soğuk kış aylarını 'atlayabilmeleri' için bunu yaparlar.
Hazırda bekletme ayları boyunca, bir kirpinin ara sıra uyanıp, hazırda bekletme modunu yeniden başlatmak için başka bir yuva yapmadan önce yiyecek ve su takviyesi yapması oldukça normaldir.
Bir kirpi kış uykusundayken yağ depolarından enerji kullanır, bu nedenle kış uykusuna yatmadan önce iyi bir ağırlıkta ( 600 g veya daha fazla ) olmaları önemlidir.
Küresel ısınma, kışların genellikle daha sıcak olduğu anlamına gelir, bu da kirpilerin kış uykusuna yatmak için ihtiyaç duydukları soğuk sinyalleri alamayabileceği anlamına gelir . Yıl içinde daha fazla uyanık kalan ve daha erken uyanan kirpileri artık görebiliyoruz.
Çoğu kirpi kahverengi renktedir. Nadiren, dikenleri ve kürkleri pigmentten yoksun olabilir ( lösizm olarak adlandırılır ). Bu kirpiler çok sarımsı, neredeyse beyaz renkli görünebilir. TÜM pigmentlerden yoksunlarsa, daha da nadir olsalar, albino olarak sınıflandırılırlar .
Yüzleri sivri ve kıllarla kaplıdır. . Koku alma duyuları o kadar iyidir ki, toprağın 3 cm altındaki yiyeceklerin kokusunu alabilirler !
Genellikle 2 cm uzunluğunda küçük bir kuyrukları vardır.
Bazen bu canlılar kediler gibi dikenlerini yalarlar, bu davranışı neden yaptığı henüz tam olarak bilinmemektedir. Bazı tahminler kokularını gizlemek için olduğu üzere, eğer sizde tükürüğe bulanmış bir kirpi görürseniz şaşırmayın.
Son olarak eklemek istediğim, bazı batıl inanışlara göre, ülkemizde yaşayan, oluklu kirpi etinin bir çok hastalığa iyi geldiği yönünde efsaneler dolaşmaktadır, bu efsanelerin bilimsel anlamda hiç bir gerçeklil değeri ASLA yoktur.
Unutmayın, kirpiler faydalı canlılardır.
Yazar: Ahmet TAŞÇI
Ahmet TAŞÇI
Soru ve önerileriniz için beni takip edin : https://www.instagram.com/ahmettasci1923/