Prof. Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu (5 Eylül 1972 – 2 Mayıs 2021), Türkiye’de toprak omurgasızları, özellikle de toprak solucanları (Oligochaeta, Megadrili) üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan öncü bir zoologdur. Toprak faunası, taksonomi, ekoloji ve biyocoğrafya alanlarında yaptığı kapsamlı çalışmalarla Türkiye’nin toprak zoolojisine önemli katkılarda bulunmuştur.
İbrahim Mete Mısırlıoğlu, 5 Eylül 1972 tarihinde Eskişehir’de doğdu. İlk, orta ve lise öğrenimini burada tamamladıktan sonra 1989 yılında Anadolu Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü’ne girdi ve 1993 yılında mezun oldu. Yüksek lisans ve doktora çalışmalarını Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü’nde tamamladı. Doktora tezinde, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yaşayan Lumbricidae familyasına ait türlerin sistematik ve ekolojik analizlerini gerçekleştirdi.
Akademik hayatına Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Zooloji Anabilim Dalı’nda araştırma görevlisi olarak başladı. Zamanla doçentlik ve profesörlük unvanlarını aldı. Uzun yıllar boyunca burada öğretim üyesi olarak çalışarak Zooloji, Omurgasızlar Biyolojisi, Toprak Faunası, Ekoloji ve Sistematik gibi dersleri verdi. Öğrencileriyle yürüttüğü lisansüstü tez çalışmalarıyla Türkiye’de toprak zoolojisi alanında yeni bir bilimsel kuşak yetişmesine öncülük etti.
Bilimsel ilgi alanı özellikle toprak solucanlarının sistematiği, ekolojik dağılımları, Türkiye ve çevre bölgelerdeki tür çeşitliliği üzerineydi. Megadril toprak solucanları üzerine yaptığı ayrıntılı araştırmalarla Türkiye faunasına yeni kayıtlar kazandırdı. Bu çalışmalar, hem ülkemizin biyolojik çeşitliliğini belgeleyen hem de dünya literatüründe referans olarak kabul edilen önemli veriler sundu.
Mısırlıoğlu’nun akademik üretimi arasında çok sayıda ulusal ve uluslararası makale, bildiriler ve derleme çalışmaları yer alır. Lumbricidae familyasının Türkiye faunasındaki dağılımını belgeleyen makaleleri, ülkenin toprak ekosistemleri üzerine yapılan sonraki araştırmaların temelini oluşturmuştur. Ayrıca, “Lumbricus terrestris ve diğer türlerin Anadolu’daki yayılımı” üzerine yaptığı saha çalışmaları, Türkiye’nin toprak solucanı biyocoğrafyası açısından kritik önemdedir.
Disiplinler arası yaklaşımıyla yalnızca zooloji alanında değil, ekoloji, toprak biyolojisi ve çevre bilimleri alanlarında da önemli köprüler kurdu. Kendisinin yönettiği yüksek lisans ve doktora tezleri, toprak faunasının ekolojik önemi ve biyoindikatör türlerin tespiti konularında Türkiye’de yürütülen en kapsamlı akademik projeler arasında yer aldı.
Ulusal ve uluslararası bilim çevrelerinde saygı gören bir araştırmacı olan Prof. Dr. Mısırlıoğlu, Türkiye’de oligochaetoloji biliminin kurucusu olarak anılmaktadır. Vefatından sonra Megadrilogica ve Zootaxa gibi uluslararası dergilerde kendisine adanmış anma yazıları yayımlanmıştır. Meslektaşları ve öğrencileri tarafından “Türk toprak zoolojisinin öncüsü” olarak tanımlanmış, onun çalışmaları sayesinde Türkiye’nin toprak solucanı faunası dünya bilim literatüründe görünürlük kazanmıştır.
İbrahim Mete Mısırlıoğlu 2 Mayıs 2021 tarihinde aramızdan ayrılmıştır. Geride bıraktığı bilimsel miras, yetiştirdiği öğrenciler ve kalıcı katkıları sayesinde Türkiye’de zooloji biliminin gelişimine yön vermeye devam etmektedir.
Prof. Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu – Yayınları
Prof. Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu, Türkiye’nin toprak solucanları faunası (Oligochaeta, Megadrili) üzerine yaptığı kapsamlı çalışmalarla tanınmış, yaşamı boyunca yüzün üzerinde bilimsel yayın üretmiştir. Aşağıda, onun en önemli makaleleri ve literatüre kazandırdığı çalışmaların seçilmiş bir listesi yer almaktadır.
Seçilmiş Bilimsel Makaleler
- Csuzdi, C., Zicsi, A. & Mısırlıoğlu, İ. M. (2006). Annotated checklist of the earthworm fauna of Turkey (Oligochaeta: Lumbricidae). Zootaxa, 1175: 1-29.
- Csuzdi, C., Pavlíček, T. & Mısırlıoğlu, İ. M. (2007). Earthworms (Oligochaeta: Lumbricidae, Criodrilidae and Acanthodrilidae) of Hatay Province, Turkey, with description of three new lumbricids. Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae, 53(4): 347-361.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2008). A preliminary study of earthworms (Oligochaeta, Lumbricidae) from the city of İzmir, Turkey. Turkish Journal of Zoology, 32(4): 473-475.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2008). Some earthworm records from Anatolia (Oligochaeta, Lumbricidae). Turkish Journal of Zoology, 32(4): 469-471.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2010). Distribution of endemic earthworm species in Turkey (Oligochaeta: Lumbricidae). Zoology in the Middle East, 51(2): 83-87.
- Pavlíček, T., Csuzdi, C., Mısırlıoğlu, İ. M. & Vilenkin, B. (2010). Faunistic similarity and endemism of earthworms in East Mediterranean region. Biodiversity and Conservation, 19(7): 1989-2001.
- Mısırlıoğlu, İ. M., Tsekova, R. & Stojanović, M. (2016). On the presence of Lumbricus terrestris Linnaeus, 1758 (Oligochaeta, Lumbricidae) on the Balkan Peninsula: some aspects of ecology and distribution. Turkish Journal of Zoology, 40(3): 438-444.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Stojanović, M. (2017). Distribution and biogeographical significance of the endemic genera Spermophorodrilus Bouché, 1975 and Healyella Omodeo & Rota, 1989 (Oligochaeta: Lumbricidae): a review. Acta Zoologica Bulgarica, 69(1): 3-8.
- Valchovski, H. & Mısırlıoğlu, İ. M. (2017). Murchieona minuscula (Rosa, 1906): first finding from Bulgaria with earthworm diversity and zoogeography of Yıldız (Strandja) Mountain in Turkey and Bulgaria. Turkish Journal of Zoology, 41(4): 731-736.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2018). Earthworms from Bursa, Uludağ Mountain, with first record of Octolasion cyaneum (Savigny, 1826) from Turkey. Zootaxa, 4394(1): 141-143.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Stojanović, M. (2018). Distribution of non-lumbricid earthworms (Clitellata: Acanthodrilidae, Criodrilidae, Megascolecidae and Ocnerodrilidae) on the Balkans and Anatolia with first record of Amynthas morrisi (Beddard, 1892) from Turkey. Zootaxa, 4496(1): 197-205.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Stojanović, M. (2018). Species richness of the earthworm fauna (Clitellata: Acanthodrilidae, Lumbricidae) of the Marmara Region in Turkey: zoogeographical overview. North-Western Journal of Zoology, 14(2): 259-264.
- Reynolds, J.W. & Mısırlıoğlu, İ. M. (2018). Preliminary key to Turkish megadriles (Annelida, Clitellata, Oligochaeta), based on external characters, insofar as possible. Megadrilogica, 23(11): 141-160.
- Mısırlıoğlu, İ. M., Valchovski, H. & Reynolds, J.W. (2019). Updated list of earthworm species from Turkey (Clitellata, Megadrili). Megadrilogica, 24(8): 99-106.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2019). On the distribution of Helodrilus patriarchalis (Rosa, 1893) (Clitellata, Megadrili) in Turkey, with new record from Eskişehir Province, Central Anatolia. Megadrilogica, 25(1): 18-20.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Reynolds, J.W. (2019). On the distribution of the genus Octodrilus (Clitellata, Megadrili) in Turkey. Megadrilogica, 25(2): 33-37.
- Mısırlıoğlu, İ. M., Tsekova, R. & Valchovski, H. (2019). Distribution of Atlanto-Mediterranean and Balkan-Anatolian earthworm species (Clitellata, Megadrili) in Turkey. Megadrilogica, 25(3): 46-51.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Valchovski, H. (2019). Earthworm (Clitellata, Megadrili) records from Eskişehir Province. Afyon Kocatepe University Journal of Science & Engineering, 19: 533-535.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Valchovski, H. (2019). Earthworm (Clitellata, Megadrili) records from Adana Province. Sakarya University Journal of Science, 23(6): 1106-1109.
- Mısırlıoğlu, İ. M. (2019). Eisenia andrei (Bouché, 1972) (Clitellata: Megadrili) türünün Türkiye’den doğal habitatta ilk kaydı. Afyon Kocatepe University Journal of Science & Engineering, 19: 264-266.
- Mısırlıoğlu, İ. M. & Stojanović, M. (2020). Dendrobaena attemsi (Michaelsen, 1902) (Clitellata, Megadrili) on the Balkan Peninsula and Anatolia: distribution and biogeographical significance. Opuscula Zoologica (Budapest), 51(2): 123-131.
- Mısırlıoğlu, İ. M., Stojanović, M. & Reynolds, J.W. (2020). Distribution of Aporrectodea handlirschi mahnerti (Zicsi, 1973) (Clitellata, Megadrili) in Turkey. Megadrilogica, 26(3): 71-74.
Bu çalışmaların yanı sıra Prof. Dr. Mısırlıoğlu, Türkiye’nin farklı bölgelerinde yürütülen biyolojik çeşitlilik projelerinde danışmanlık yapmış, pek çok lisansüstü tezin yürütücülüğünü üstlenmiş ve Türkiye toprak solucanları üzerine çok sayıda yeni kayıt kazandırmıştır.
Kaynakça
- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü, AVESİS Akademik Profil Kaydı (Prof. Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu)
- “Professor Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu (1972–2021): In Memoriam”, Megadrilogica
- “İbrahim Mete Mısırlıoğlu (1972–2021), the father of Oligochaetology in Turkey”, Zootaxa
- AGRIS veritabanı biyografik kayıtları
- Mısırlıoğlu, İ. M. ve ark., “On the presence of Lumbricus terrestris…”, Turkish Journal of Zoology, 2016
- Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi Arşivi
Zootaxa, Megadrilogica, Turkish Journal of Zoology, Opuscula Zoologica, Acta Zoologica Academiae Scientiarum Hungaricae, Biodiversity and Conservation, Zoology in the Middle East, Acta Zoologica Bulgarica, North-Western Journal of Zoology, Sakarya University Journal of Science, Afyon Kocatepe University Journal of Science & Engineering
Reynolds, J. W. (2021). “In Memoriam: Professor Dr. İbrahim Mete Mısırlıoğlu (1972–2021)”, Megadrilogica
- AGRIS ve ResearchGate biyografik kayıtları