Prof. Dr. Mehmet Kutsay Atatür, 15 Şubat 1947 tarihinde Ankara’da doğmuş ve Türkiye’de herpetoloji ile hidrobiyoloji alanlarının öncülerinden biri olarak tanınmıştır. Türkiye’de modern zooloji eğitiminin gelişmesine katkı sağlayan Atatür, akademik hayatı boyunca hem saha çalışmaları hem de teorik araştırmalar ile bilim dünyasına önemli katkılar sunmuştur. Özellikle amfibiler, sürüngenler ve sucul ekosistemler üzerine yaptığı çalışmalar, Türkiye’de herpetoloji biliminin sistematik olarak gelişmesine öncülük etmiştir.

Türkiye’de herpetoloji ve zoolojinin gelişimi, 20. yüzyılın ortalarına kadar sınırlı bir faaliyet alanına sahipti. Bu alandaki ilk sistematik çalışmalar, Prof. Dr. Atatür gibi öncü bilim insanları sayesinde modern yöntemlerle yürütülmeye başlanmıştır. Zoolojik terimlerin Türkçeleştirilmesi ve standartlaştırılması, Türkiye’de biyoloji eğitimi ve araştırmalarının kalitesini doğrudan etkilemiştir. Prof. Dr. Atatür’ün çalışmaları, yalnızca akademik literatürü zenginleştirmekle kalmamış, aynı zamanda genç bilim insanlarının yetişmesine de önemli katkılar sağlamıştır.

Prof. Dr. Atatür’ün akademik kariyeri, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü’nde başlamıştır. 1972 yılında lisans eğitimini tamamlayan Atatür, aynı bölümde yüksek lisans ve doktora eğitimini sürdürmüştür. 1973 yılında yüksek lisansını tamamlamış, 1978 yılında doktora tezini vererek “Doktor” unvanını almıştır.

1982 yılında yardımcı doçent, 1985 yılında doçent ve 1990 yılında profesör unvanını alan Atatür, uzun yıllar boyunca Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü’nde akademik görev yapmıştır. Akademik hayatı boyunca birçok öğrenci yetiştirmiş ve genç araştırmacıların bilimsel alanda gelişmesine katkı sağlamıştır.

Atatür’ün akademik kariyeri, yalnızca üniversite ile sınırlı kalmamış; Türkiye’de herpetoloji alanının sistematik olarak gelişmesine öncülük etmiştir. Saha çalışmaları ve laboratuvar deneyleri ile Türkiye’deki amfibi ve sürüngen türlerinin ekolojisi, dağılımı ve korunması üzerine önemli veriler toplamıştır.

Prof. Dr. Atatür’ün bilim dünyasına katkıları birkaç ana başlık altında toplanabilir:

1. Herpetoloji Alanındaki Çalışmalar:
2. Türkiye’deki amfibi ve sürüngen türlerinin dağılımı, yaşam döngüleri ve ekolojisi üzerine sistematik çalışmalar yapmıştır. Bu çalışmalar, Türkiye’de herpetoloji biliminin temel taşlarını oluşturmuş ve sonraki araştırmalara önemli bir altyapı sağlamıştır.
3. Hidrobiyoloji ve Sucul Ekosistemler:
4. Atatür, sucul ekosistemlerdeki biyolojik çeşitliliği inceleyerek, özellikle tatlı su ve denizel ortamların korunması için bilimsel veriler sağlamıştır. Bu çalışmalar, Türkiye’de sucul ekosistem yönetimi ve korunması alanında referans olarak kullanılmaktadır.
5. Zooloji Terimlerinin Türkçeleştirilmesi:
6. Prof. Dr. Atatür, Prof. Dr. Uğur Kaya ile birlikte hazırladığı Zooloji Terimleri Sözlüğü ile zoolojide kullanılan terimlerin Türkçeye kazandırılmasını sağlamış, akademik literatürde standart bir kaynak oluşturmuştur.
7. Saha Çalışmaları ve Veri Toplama:
8. Prof. Dr. Atatür, Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde saha çalışmaları düzenleyerek, amfibi ve sürüngen türlerinin dağılımını haritalamış ve türlerin ekolojik özelliklerini belgeleyerek bilim dünyasına önemli veriler sunmuştur.

Prof. Dr. Atatür’ün akademik yayınları ve eserleri, Türkiye’de zooloji ve herpetoloji alanında önemli bir referans kaynağıdır:

• Zooloji Terimleri Sözlüğü (İngilizce-Türkçe):
• Prof. Dr. Atatür, Prof. Dr. Uğur Kaya ile birlikte hazırladığı bu eserle, zooloji alanında kullanılan terimleri Türkçeye kazandırmıştır. Bu sözlük, hem öğrenciler hem de akademisyenler için temel bir başvuru kaynağıdır.
• Omurgasızlar Biyolojisi Uygulama Kılavuzu:
• Omurgasız türlerinin biyolojisi ve tanınmasına ilişkin kapsamlı bilgiler sunan bu eser, Türkiye’de biyoloji eğitiminde önemli bir referans olarak kullanılmaktadır.
• Herpetoloji:
• Dr. Bayram Göçmen ile birlikte hazırlanan bu eser, Türkiye’deki amfibi ve sürüngen türlerinin ekolojisi, biyolojisi ve korunması üzerine detaylı bir kaynaktır.
• Bilimsel Makaleler:
• Atatür, ulusal ve uluslararası dergilerde yayınladığı birçok makale ile bilimsel literatüre katkı sağlamıştır. Makalelerinde genellikle Türkiye’deki türlerin dağılımı, ekolojisi ve korunması konuları üzerinde durmuş, saha çalışmaları ve deneysel verilerle bilim dünyasına önemli bilgiler sunmuştur.

Prof. Dr. Atatür, akademik kariyeri boyunca birçok öğrenciye danışmanlık yapmış ve genç bilim insanlarının yetişmesine öncülük etmiştir. Saha çalışmaları, laboratuvar deneyleri ve bilimsel konferanslar aracılığıyla hem öğrencilerine hem de araştırmacılara deneyim ve bilgi aktarmıştır. Onun yetiştirdiği öğrenciler, Türkiye’de herpetoloji ve zooloji alanında önemli çalışmalara imza atmış ve akademik camiada saygın bir yer edinmiştir.

Bilimsel Miras ve Önemi

Prof. Dr. Mehmet Kutsay Atatür, Türkiye’de modern herpetoloji ve zooloji biliminin öncülerinden biri olarak kabul edilmektedir. Çalışmaları, yalnızca akademik literatürü zenginleştirmekle kalmamış, aynı zamanda Türkiye’de zoolojinin gelişimine ve bilimsel standartların oluşturulmasına önemli katkılar sağlamıştır. Gerçekleştirdiği saha araştırmaları ve yayımladığı çalışmalar, Türkiye’de türlerin korunması, ekosistem yönetimi ve biyolojik çeşitlilik alanında temel referans kaynakları arasında yer almaktadır. Bunun yanı sıra, sitemizin var oluşunda Ahmet Taşçı’ya verdiği büyük inanç ve destek, hiçbir zaman unutulmamalıdır; bu katkı, hem bilimsel hem de toplumsal anlamda derin bir miras bırakmıştır.

Prof. Dr. Mehmet Kutsay Atatür, 23.06.2024 yılında vefat etmiş olsa da, Türkiye’deki herpetoloji ve zooloji biliminin gelişimi üzerindeki etkisi hâlâ sürmektedir. Akademik çalışmaları, yayınları ve yetiştirdiği öğrencilerle Türkiye’de bilim dünyasına kalıcı bir miras bırakmıştır. Onun katkıları, yalnızca akademisyenler tarafından değil, aynı zamanda biyoloji öğrencileri ve doğa bilimleri ile ilgilenen herkes tarafından değerli bir kaynak olarak kabul edilmektedir.

İyi bir, bilim insanı, iyi bir eş, iyi bir baba ve iyi bir dede olarak yaşadı.