Mediodactylus heterocercus

Mediodactylus heterocercus (Blanford, 1874)

Yaygın Adı: Çift Tip Kuyruklu Geko

Tür Adı Anlamı: heterocercus – Yunanca “heteros” (farklı) ve “kerkos” (kuyruk) sözcüklerinden gelir; kuyruğunun şekil değişkenliğine (yenilenmiş kuyrukların farklı yapısına) gönderme yapar.

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Animalia – Hayvanlar

Şube: Chordata – Kordalılar

Sınıf: Reptilia – Sürüngenler

Takım: Squamata – Pullular

Alt Takım: Gekkota – Gekolar

Aile: Gekkonidae – Gekogiller

Cins: Mediodactylus

Tür: M. heterocercus

Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaBoy7–9 cm (kuyruk dahil)RenkAçık bejden koyu griye kadar değişebilir, sırtında benekli desenCilt YapısıGranüllü, hafif pürtüklüParmak UçlarıHafif yassı, yapışkan yüzeyli lameller içerirKuyruk ÖzelliğiKopma sonrası yeniden oluşan kuyruk orijinalden farklı yapıda olabilirAyırt Edici ÖzellikKuyruğun yeniden oluşmuş hali genellikle orijinal kuyruktan daha kalın ve farklı desenlidir

Yayılım ve Habitat

Habitat:

Kayalık alanlar, taşlık tepeler, yarı kurak bozkırlar
Eski yapıların duvar aralıkları, taş yığınları
Rakım: 500–2000 m
Türkiye'de Yayılım:
Güneydoğu Anadolu Bölgesi (özellikle Hakkâri, Şırnak çevresi)
Ayrıca İran, Irak, Afganistan ve Pakistan’da da yaygındır

Davranış ve Ekoloji

Aktiflik: Gececil (nokturnal)
Yaşam Şekli: Yarı-karasal ve kayalık alanlara bağlı
Beslenme: Küçük böcekler, larvalar ve örümcekler
Savunma: Kuyruğunu bırakabilir; gizlenme eğilimindedir
Isırganlık: Neredeyse hiç yoktur, insana karşı pasiftir

Üreme Bilgileri

ÖzellikAçıklamaÜreme Zamanıİlkbahar sonu – Yaz başıYumurta SayısıGenellikle 2 adetKuluçka Süresi40–60 günYavru BoyuYaklaşık 2.5–3 cmYavru DavranışıDoğduktan sonra hemen aktif ve avlanabilir

Ekolojik Rol

Doğal böcek popülasyonlarının dengelenmesinde rol alır
Çölleşme sınırında yaşayan bir tür olduğu için bölge ekosistemlerinin sağlığını gösteren bir indikatör tür olarak değerlendirilebilir

İnsana Zararlılık Durumu

Zehir: Yok

Isırma: Çok nadirdir ve zararsızdır

Tehlike: Hiçbir toksik ya da fiziksel tehdit içermez

Kültürel ve İlginç Bilgiler

Kuyruklarının farklı biçimlerde yeniden büyümesi nedeniyle bazı köylerde "iki kuyruklu kertenkele" olarak bilinir
Kürtçe konuşulan bazı bölgelerde gece görünmesi "türbe bekçisi" olarak adlandırılır
Yöresel halk arasında duvarlarda görünmesi "yağmur getireceği" şeklinde yorumlanabilir

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

“Kuyruğu yılan kuyruğuna benzer, bu yüzden zehirlidir”
Gerçek: Kuyruk biçimi yanıltıcı olabilir ama zehirli değildir.
“Duvarlarda gece görünmesi uğursuzluktur”
Gerçek: Gece aktifliği ekolojik bir adaptasyondur. Hiçbir uğursuzlukla ilgisi yoktur.
“Kuyruk koparsa canı gider”
Gerçek: Tam aksine, bu tür kuyruk bırakma yeteneği sayesinde hayatta kalır ve kuyruk zamanla yeniden oluşur.
“Gekolar yılanın yavrusudur”
Gerçek: Gekolar ve yılanlar farklı taksonomik gruplardır. Gekolar pullu ama ayaklı sürüngenlerdir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi