Abrostola asclepiadis
Abrostola asclepiadis, Noctuidae familyasına (Gece Kelebekleri) ait, nadir bulunan ve özel habitatlara bağımlı bir güve türüdür. Halk arasında Seyrek Gümüş-y Güvesi olarak bilinir ve adını, tırtıllarının beslendiği ana bitki olan ipek otu (Asclepias) türlerinden alır.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Abrostola asclepiadis, orta boyda bir güve olup, kanat açıklığı 35-40 mm civarındadır. Ön kanatları genellikle koyu kahverengi, gri ve siyah tonlardadır. Kanadın ortasında yer alan ve gümüşi parıltıya sahip, Y harfine benzeyen belirgin bir leke bulunur. Bu özelliği, onu yakın akrabası olan Gümüş-y Güvesi'nden (Autographa gamma) ayırır.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Noctuidae (Baykuş güveleri)
- Cins (Genus): Abrostola
- Tür (Species): Abrostola asclepiadis (Denis & Schiffermüller, 1775)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, sınırlı bir coğrafyada, Avrupa'dan Türkiye'ye ve Orta Asya'ya kadar uzanan bir alanda yayılış gösterir. Türkiye'de özellikle Toroslar gibi yüksek rakımlı ve dağlık bölgelerde bulunur.
- Habitat Tercihi: Genellikle kayalık yamaçlar, orman kenarları ve çalılık alanlar gibi ana besin bitkisinin bulunduğu yerlerde yaşar.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Abrostola asclepiadis güveleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Haziran ve Temmuz arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Apocynaceae (Zakkumgiller) familyasından, özellikle Kurtboğan Otu (Vincetoxicum hirundinaria) türleri ile beslenir.
- Davranış: Gece aktif olan bir türdür. Yavaş ve dalgalı uçuşlara sahiptir.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
- Biyolojik Önemi: Ana besin bitkisine olan özel bağımlılığı, onu habitat tahribatına karşı hassas hale getirir ve ekosistem sağlığının bir göstergesi olarak kabul edilir.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Abrostola asclepiadis, yaşam alanlarının daralması ve ana besin bitkilerinin tahrip edilmesi nedeniyle hassas olarak değerlendirilmektedir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) kategorisinde listelenmektedir.
- Tehditler: En büyük tehdit, habitatlarının tarım veya yapılaşma nedeniyle tahrip edilmesi ve ana besin bitkisi olan Kurtboğan Otu'nun yok olmasıdır.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
