Anapidae

Anapidae, Araneae (örümcekler) takımına bağlı bir örümcek familyasıdır. Bu familyanın üyeleri genellikle çok küçük boyutlu olmaları ve bazen de özel ağ yapıları ile dikkat çekerler. Dünya genelinde tropikal, subtropikal ve ılıman bölgelerde yayılış gösterirler.

Taksonomik Sınıflandırma

Anapidae familyasının bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Üst Familya (Superfamily): Araneoidea
• Familya (Family): Anapidae Simon, 1881

Anapidae Familyasına Bağlı Bazı Cinsler:

Bu familya yaklaşık 38 cins ve 150'den fazla tür içermektedir. En bilinen bazı cinsler şunlardır:

• Anapis Simon, 1895
• Anapisona Gertsch, 1941
• Comaroma Bertkau, 1889
• Conculus Komatsu, 1940
• Crassanapis Platnick & Forster, 1989
• Zangherella Caporiacco, 1949

Genel Özellikler

• Boyut: Anapidae familyasının en belirgin özelliği, üyelerinin çok küçük olmasıdır. Genellikle 1-3 mm arasında değişen vücut uzunluklarına sahiptirler. Bu küçük boyutları nedeniyle doğada kolayca gözden kaçabilirler.
• Görünüm: Çoğu türün karınları (opisthosoma) küresel veya hafif oval olabilir. Renkleri genellikle kahverengi, sarımsı veya grimsi tonlarda olup, bazı türlerde belirgin desenler veya lekeler bulunabilir.
• Ağ Yapısı: Ağ yapıları türe göre değişiklik gösterebilir. Bazı Anapidae türleri, küçük ve düzensiz ağlar kurarken, bazıları küçük, kubbe şeklinde veya ağaç gövdelerinde oyukların içine gizlenmiş ağlar örebilir. Bazı türlerin ise hiç ağ örmediği düşünülmektedir. Özellikle bazı "küre ağ" (orb web) ören türlerin çok minyatür versiyonlarını sergilediği görülür.
• Ayırt Edici Özellikler: Çok küçük boyutları, bazı türlerde gözlerin körelmiş olması (özellikle mağara türlerinde) ve erkeklerin pedipalp (çiftleşme organı) yapılarındaki karmaşıklık, familyanın ayırt edici özelliklerindendir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Habitat Tercihi: Anapidae üyeleri genellikle nemli, gölgeli ve korunaklı mikrohabitatları tercih ederler. Yaygın habitatları şunlardır:
• Yaprak döküntüleri ve orman tabanı: Nemli ormanlarda yaprakların altında, yosunlar arasında veya toprakta bulunurlar.
• Mağaralar ve yeraltı boşlukları: Bazı türler troglofil (mağarayı tercih eden) veya troglobiyont (mağaraya bağımlı) olup, mağara ekosistemlerinde yaşarlar.
• Ağaç kabukları ve kayalık çatlaklar: Buralarda da kendilerine saklanma ve avlanma alanları bulabilirler.
• Yaşam Tarzı: Bu örümcekler hakkında çok fazla davranışsal bilgi bulunmamakla birlikte, küçük böcekler ve diğer küçük eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Ağ örmeyen türler ise aktif avcı olabilirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Küçük böcekler (kollembollar, akarlar vb.) ve diğer mikroskobik eklembacaklılarla beslenirler.
• Üreme: Üreme biyolojileri hakkında detaylı bilgiler sınırlıdır, ancak dişilerin küçük yumurta keseleri ürettikleri ve bunları genellikle gizli yerlere bıraktıkları bilinmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Anapidae familyası üyeleri de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Anapidae türlerinin insanlara karşı tehlikesi son derece düşüktür. Boyutları çok küçük olduğu için insan derisini delebilecek çenelere (keliserlere) sahip değillerdir. Isırık vakaları yok denecek kadar azdır ve eğer bir ısırık gerçekleşse bile, zehirleri insan sağlığı üzerinde bilinen hiçbir ciddi etkiye yol açmaz.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu kadar küçük örümceklerin zehir bezleri ve keliserleri genellikle insan üzerinde klinik bir etki yaratmak için yetersizdir. Olası bir ısırık, sinek ısırığına benzer, çok hafif bir lokal irritasyondan öteye geçmez. Bilinen hiçbir tıbbi önemi yoktur ve insanlara karşı tehdit oluşturmazlar.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Herhangi bir ısırık durumunda, küçük bir kızarıklık veya kaşıntı gibi lokalize, çok hafif semptomlar görülebilir. Genellikle hiçbir semptom görülmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek yoktur. Isırık bölgesi temiz su ve sabunla yıkanabilir. Semptomlar bekleniyorsa, buz uygulaması rahatlama sağlayabilir.

Türkiye'deki Anapidae Kayıtları

Türkiye'de Anapidae familyasının bir temsilcisi bulunmaktadır: Zangherella apuliae. Bu tür, Türkiye'deki örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Bu durum, Türkiye'nin zengin biyolojik çeşitliliğinin bir parçası olarak bu minyatür örümcek familyasına da ev sahipliği yaptığını göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. Wikipedia (Anapidae): Familyanın genel tanımı, taksonomisi ve bazı cinsleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: Anapidae - Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Anapidae (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. Ek olarak İngilizce Wikipedia sayfası: Anapidae - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Anapidae (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
6. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Familyanın taksonomik bilgileri.
7. Kaynağa Erişim: Anapidae - GBIF. https://www.gbif.org/species/7356 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
8. Araneoidea - Wikiwand: Araneoidea üst familyası altında Anapidae'nin yerini ve Türkiye'deki durumunu özetleyen kaynak.
9. Kaynağa Erişim: Araneoidea - Wikiwand. https://www.wikiwand.com/tr/articles/Araneoidea (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
10. ResearchGate - New distribution records and additional information for Zangherella apuliae (Caporiacco, 1949), the only known species of Anapidae in Turkey: Türkiye'deki Anapidae familyasının tek bilinen türü olan Zangherella apuliae hakkında bilgi veren araştırma makalesi. Kaynağa Erişim: Recep Sulhi ÖZKÜTÜK | PhD | PhD | Biology | Research profile - ResearchGate. https://www.researchgate.net/profile/Recep-Sulhi-Oezkuetuek (Bu profil altında ilgili makaleye atıf bulunmaktadır.) (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
11. Fotoğraf:Akio Tanikawa - http://spider.fun.cx/okinawa/List.htm