Gnopharmia stevenaria
Gnopharmia stevenaria
(Geometrid güveler grubuna ait bu tür, kanatlarındaki ince, dalgalı desenlerle tanınır. Kuru, açık alanlarda aktif olan bu güve, özellikle taşlık yamaçlar, bozkır eğimleri ve çalılık geçiş zonlarında görülür.)
Latince Adın Kökeni ve Anlamı
- Gnopharmia: Yunanca gnophos (karanlık, sis) + harmonia (uyum) → “karanlıkla uyumlu”, yani gececi, iyi kamufle olan bir tür cinsi
- stevenaria: Tür adı, bu canlıyı ilk toplayan veya tanımlayan Steven adlı doğa bilimciye ithafen verilmiştir
- Anlamı: “Steven’ın geceye uyumlu geometrid güvesi”
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia
- Şube: Arthropoda
- Sınıf: Insecta
- Takım: Lepidoptera (Kelebekler ve Güveler)
- Familya: Geometridae (Ölçer güveler)
- Alt familya: Ennominae
- Cins: Gnopharmia
- Tür: Gnopharmia stevenaria (Boisduval, 1840)
Yayılış ve Habitat
- Yayılış:
- Doğu Akdeniz, Anadolu, Kafkasya, İran platosu
- Türkiye’deki Durumu:
- Orta ve Doğu Anadolu’da yaygın, taşlık bozkır alanlarda kaydedilmiştir
- Habitat:
- Kurak ve yarı kurak step, taşlık yamaçlar, düşük dağlık zonlar
- Genellikle 800–2000 m arasında
Morfolojik Özellikler
- Kanat açıklığı: 30–38 mm
- Renk: Açık grimsi kahverengi zemin
- Desen:
- Kanatlarda ince, dalgalı koyu çizgiler
- Arka kanatlar daha soluk, desenleri belirsiz
- Kamuflaj için taş zemin desenini taklit eden renk geçişleri
- Antenler:
- Erkeklerde tüylü (bikameral), dişilerde ipliksi
- Vücut:
- İnce, tüylü yapılı; abdomen genellikle uçuk renktedir
Yaşam Döngüsü ve Ekoloji
- Uçuş dönemi:
- İlkbahar sonu – yaz başı (genellikle Mayıs–Temmuz)
- Aktivite:
- Gece aktiftir; ışığa gelir
- Larval besin bitkileri:
- Kesin olarak belgelenmemiştir, ancak kurak alanlara özgü bitkiler üzerinde geliştiği düşünülmektedir (örn. Artemisia, Thymus, Salvia türleri)
- Pupa evresi:
- Toprakta veya taşların altına gizlenerek geçirir
Koruma Durumu
- IUCN değerlendirmesi yoktur
- Türkiye'deki popülasyonları stabil görünse de:
- Mermer ocakları, yol yapımları ve taşlık habitatların yok edilmesi türü yerel olarak tehdit edebilir
- Düşük rakımda iklim değişikliği nedeniyle uygun habitat daralabilir
Kültürel ve İlginç Bilgiler
- Genellikle “bozkır güvesi” ya da “gizli desenli geometrid” olarak adlandırılır
- Kanatlarının deseni, kurumuş taş zemine birebir uyduğu için kamuflaj örneği olarak entomoloji eğitimlerinde gösterilir
- İsmini taşıyan Steven, 19. yüzyılda Kafkasya ve Anadolu'da keşif yapmış bir doğa bilimcisidir
- Doğu Anadolu'da bazı koleksiyonlarda tarihi birey örnekleri 1950'lerden kalmadır
