Haplodrassus kulczyski

Haplodrassus kulczynskii, "Yer Örümcekleri" olarak bilinen Gnaphosidae familyasına ait orta büyüklükte bir örümcek türüdür. Bu familya, tipik olarak hızlı hareket eden, gece avlanan ve ipeksi yuvalar veya sığınaklar inşa eden türleri barındırır. Haplodrassus cinsi, geniş yayılışı ve tür zenginliği ile bilinir. Cinsin üyeleri genellikle güçlü çeneleri ve karapaks ile karın arasındaki belirgin renk farklılıklarıyla dikkat çeker.

Haplodrassus kulczynskii, Gnaphosidae familyasına ait zehirli bir örümcek türüdür. İlk olarak 1914 yılında Lohmander tarafından tanımlanmıştır. "Kulczynskii" tür adı, Polonyalı ünlü araknolog Władysław Kulczyński'ye (1854-1919) ithaf edilmiştir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Haplodrassus kulczynskii'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Gnaphosidae Pocock, 1898 (Yer Örümcekleri)
• Cins (Genus): Haplodrassus Chamberlin, 1922
• Tür (Species): Haplodrassus kulczynskii Lohmander, 1942 (Önceden H. signifer olarak bilinen bir isimle karıştırılmıştır, ancak World Spider Catalog'a göre geçerli isim 1942'de Lohmander tarafından verilen isimdir.)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Haplodrassus kulczynskii, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa'da (İskandinavya, Orta Avrupa, Balkanlar dahil) geniş bir yayılış gösterir. Ayrıca Rusya'nın Avrupa kısmında ve Orta Asya'da da bulunduğu kaydedilmiştir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır ve yaygın olarak bulunur. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde önemli bir Haplodrassus türüdür. Özellikle Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinden, örneğin Ardahan'dan kayıtları bulunmaktadır. Bu da Haplodrassus kulczynskii'nin Türkiye'de geniş bir yayılıma sahip olduğunu ve farklı iklim koşullarına adapte olabildiğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Haplodrassus kulczynskii orta büyüklükte bir örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.0 ila 7.0 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 6.0 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Bu türün genel morfolojisi ve renklenmesi diğer Haplodrassus üyelerine benzerdir.
• Genel Görünüm: Genellikle mat veya hafif parlak, açık kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişen tonlarda bir görünüme sahiptir.
• Karapaks (Prosoma / Baş-Göğüs Kısmı): Genellikle tekdüze kahverengidir, ancak bazı bireylerde daha koyu veya daha açık tonlar görülebilir.
• Bacaklar: Karapaks ile aynı renkte, genellikle halkasızdır. Sağlam yapılıdır ve hızlı hareket etmeye elverişlidir.
• Karın (Opisthosoma): Karın oval şekillidir ve genellikle desensiz, tek renk kahverengi tonlardadır. Ön örü memeleri (anterior spinnerets) silindirik ve belirgindir, bu da Gnaphosidae familyasının tipik bir özelliğidir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin teşhis, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı mikroskopik incelenmesiyle belirlenir. Erkek palpindeki tibial apofizin şekli ve embolusun yapısı, dişi epigyne'indeki median septumun ve spermathekaların konumu, türün ayırt edilmesinde kritik rol oynar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Haplodrassus kulczynskii, Palearktik bölgede ve Türkiye'de geniş bir yayılıma sahip, genellikle kahverengi tonlarında olan bir yer örümceği türüdür. Hızlı ve gececil bir avcıdır. Ormanlık alanlardan çalılıklara, taşlık bölgelerden çayırlıklara kadar çeşitli habitatlarda bulunabilir. Ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal dengelenmesinde önemli bir rol oynar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıkları genellikle lokal ve hafif semptomlara neden olur."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Haplodrassus kulczynskii, diğer Gnaphosidae üyeleri gibi aktif ve gececil avcılardır. Ağ örmezler; bunun yerine geceleyin aktif olarak avlarını arar ve kovalayarak yakalarlar. Gündüzleri genellikle taşların altında, düşen yaprakların arasında, ağaç kabuklarının altında veya toprak altındaki ipekten sığınaklarda gizlenirler. Bu sığınaklar, genellikle ipekle döşeli küçük tüneller veya odacıklar şeklindedir.
• Avlanma Davranışı: Küçük böcekleri ve diğer omurgasızları avlarlar. Hızlı hareket edebilme yetenekleri, avlarını etkili bir şekilde yakalamalarına olanak tanır.
• Üreme: Üreme döngüsü diğer örümceklerinkine benzerdir. Dişiler, yumurtalarını genellikle bir ipek keseye sarar ve bu keseyi sığınaklarında korurlar.
• Habitat Tercihi: Bu tür, çeşitli ormanlık alanlar, çalılıklar, kuru çayırlar ve taşlık bölgeler dahil olmak üzere geniş bir habitat yelpazesine adapte olabilir. Genellikle yer seviyesinde, bitki örtüsü arasında veya gizlenerek yaşarlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Haplodrassus kulczynskii de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Gnaphosidae familyasının genel olarak insanlar için tıbbi önemi olmayan türleri içerdiği kabul edilir. Haplodrassus kulczynskii'nin zehri insanlar için ciddi bir tehdit oluşturmaz. Isırık olasılığı düşüktür çünkü genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve tehdit altında hissetmedikçe ısırmazlar. Çeneleri insan derisini delebilecek kadar güçlü olsa da, zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir ısırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Gnaphosidae familyasındaki diğer türler gibi, Haplodrassus kulczynskii de insan sağlığı için bir tehdit oluşturmaz. Zehirleri, avladıkları küçük böcekler üzerinde etkilidir ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Yanlışlıkla ısırılma durumunda bile, semptomlar genellikle hafif ve geçicidir ve nadiren ciddi tıbbi müdahale gerektiren bir durum söz konusu olmaz. Bu örümcekler, biyoçeşitliliğin ve ekolojik dengenin önemli birer parçasıdır."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kaşıntı, kızarıklık ve lokal ağrı görülebilir. Belirtiler genellikle birkaç saat içinde iyileşir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir. Gerekirse ağrı kesici alınabilir. Belirtiler 24 saatten fazla sürer veya kötüleşirse bir sağlık profesyoneline danışılması önerilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
• Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• araneae - Haplodrassus kulczynskii - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı, habitatı ve fiziksel özellikleri hakkında bilgi.
• Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/177/Haplodrassus_kulczynskii (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
• Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2134086 (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Türkiye Örümcekleri Kontrol Listesi (spidersofturkey.info): Türkiye'deki örümcek faunası için güncel bir kaynak.
• Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• Northeastern Anatolian Region Spider Fauna, Ecology and Systematics (Araneae) - Açık Bilim Yok: Türkiye'nin kuzeydoğu bölgesindeki örümcek faunası üzerine yapılmış doktora tezi, Haplodrassus kulczynskii'nin Ardahan'dan kayıtlarını içermektedir.
• Kaynağa Erişim: https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/705196/yokAcikBilim_114859.pdf?sequence=-1&isAllowed=y (Erişim tarihi: 21 Haziran 2025).
• https://www.izeltlabuak.hu/talalat/65417