Neriene peltata

Harika bir örümcek türü daha! Neriene peltata, Linyphiidae familyasının (Cüce Ağ Örümcekleri veya Levha Ağ Örümcekleri) oldukça yaygın ve belirgin bir karın desenine sahip bir türüdür. Genellikle ağaçlarda, çalılıklarda ve ormanlık alanlarda, bitki örtüsü üzerinde ağlarını kurarak yaşarlar. "Peltata" ismi Latince "kalkan şeklinde" veya "kalkan taşıyan" anlamına gelir ve muhtemelen türün karın bölgesindeki desene atıfta bulunur.

Neriene peltata: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Neriene peltata için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Cüce Ağ Örümceği" veya "Levha Ağ Örümceği" kullanılabilir. Tür adının işaret ettiği gibi, "Kalkan Karınlı Cüce Ağı Örümceği" gibi bir adlandırma uygun olabilir.

Neriene peltata, Linyphiidae familyasına ait orta büyüklükte (aile için), zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, Holarktik bölgede (Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Rusya, Orta Asya, Çin, Japonya, Kuzey Amerika) geniş bir yayılış gösterir. Genellikle ormanlık alanlarda, ağaçlarda, çalılıklarda ve bitki örtüsü üzerinde bulunurlar. İlk kez 1834 yılında Carl Ludwig Koch tarafından Linyphia peltata olarak tanımlanmış, daha sonra Neriene cinsine aktarılmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Neriene peltata'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Linyphiidae Blackwall, 1859 (Cüce Ağ Örümcekleri / Levha Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Neriene Blackwall, 1833
• Tür (Species): Neriene peltata (C. L. Koch, 1834)

Genel Bilgiler

• Familya: Linyphiidae
• Tip: Orta boyutlu (aile için), zehirli, levha ağ ören bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Holarktik dağılıma sahiptir. Avrupa, Kuzey Afrika, Türkiye, Kafkasya, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Orta Asya, Çin, Japonya ve Kuzey Amerika'da bulunur. Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yaygın olarak yer almaktadır. Özellikle ormanlık alanlar, çalılıklar ve bahçelerdeki bitki örtüsü üzerinde bulunması mümkündür. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da parklar, bahçeler, korular ve ormanlık alanlardaki uygun habitatlarda bulunma potansiyeli yüksektir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Linyphiidae familyasının orta ila büyük boyutlu üyelerindendir.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 4.0 - 5.0 mm civarındadır.
• Erkek: Genellikle dişiyle benzer boyuttadır, vücut uzunluğu yaklaşık 3.0 - 4.5 mm civarındadır.
• Renk ve Desen: Neriene peltata'nın en belirgin özelliği karın (opisthosoma) desenidir.
• Karapaks (Prosoma): Sarımsı kahverengi veya açık kahverengi olup, genellikle belirgin bir deseni yoktur.
• Bacaklar: Sarımsı kahverengi veya açık kahverengidir ve genellikle yarı saydamdır.
• Karın (Opisthosoma): En ayırt edici kısmıdır. Dorsal (sırt) tarafı koyu kahverengimsi veya siyahımsı bir zemin üzerinde belirgin bir orta şerit ve kenarlarda bir dizi beyaz veya sarımsı lekeden oluşan karakteristik bir desene sahiptir. Bu desen, türün adındaki "peltata" (kalkan şeklinde) ibaresine atıfta bulunur. Desen değişkenlik gösterebilir, ancak tipik formu oldukça belirgindir.
• Ayırt Edici Özellikler:Karın üzerindeki karakteristik beyaz veya sarımsı lekelere sahip koyu desen, genellikle çıplak gözle dahi tanınmasını sağlar.
• Genital Yapılar: Neriene cinsinin ve özellikle bu türün kesin teşhisi, erkeklerin pedipalpleri (çiftleşme organları) ve dişilerin epigynesi (dış üreme organı) gibi genital yapıların mikroskop altında incelenmesini gerektirir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu türün karın deseni oldukça ayırt edicidir ve Linyphiidae familyasındaki diğer birçok türden ayrılmasını kolaylaştırır. Genellikle bitki örtüsünün üst kısımlarında, çalılar ve ağaç dalları arasında levha ağları kurarak yaşarlar.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Levha Ağı): Neriene peltata, ait olduğu Linyphiidae familyasının tipik bir örneği olarak, genellikle küçük ve düzensiz levha ağları (sheet web) kurar. Bu ağlar, ağaç dalları, çalılar, uzun otlar veya diğer bitki örtüsü arasına, zeminden nispeten yüksekte gerilir. Ağın altında veya kenarında örümceğin saklandığı bir ipek tünel veya sığınak bulunabilir.
• Habitat Tercihi: Geniş bir habitat yelpazesine adapte olmuştur, ancak genellikle ağaçlık ve çalılık alanları tercih eder:
• Ormanlık Alanlar: Yaprak döken ve karışık ormanlarda yaygındır.
• Bahçeler ve Parklar: Kentsel ve yarı kentsel alanlardaki yeşilliklerde sıkça bulunur.
• Çalılıklar ve Çitler: Çit kenarları ve yoğun çalılıklar da sıkça bulundukları yerlerdir.
• Bitki örtüsü üzerinde: Genellikle zemin seviyesinden daha yüksekte, bitkilerin yaprakları veya dalları arasında ağ kurarlar.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Yetişkin bireyler genellikle ilkbahardan sonbahara kadar aktiftirler, ancak popülasyon zirveleri yaz aylarında gözlemlenebilir.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böcekler (sinekler, midges, yaprak bitleri) ve diğer küçük eklembacaklılardır.
• Üreme: Dişiler, genellikle bir ipek kesesi içinde yumurtalarını bırakır ve bu keseyi ağlarına veya korunaklı bir yere gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Neriene peltata da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Neriene peltata'nın insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları küçük olduğu ve insanlarla temasları genellikle kazara olduğu için ısırık vakaları oldukça seyrektir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Linyphiidae familyasındaki bu türler, genellikle insan için tıbbi açıdan önemli bir tehdit oluşturmazlar. Zehirleri, küçük böcek avları için yeterli güce sahiptir, ancak insan derisini geçme ve ciddi reaksiyonlara neden olma olasılıkları çok düşüktür. Isırık semptomları genellikle lokalize ve hafiftir, arı veya sinek sokmasına benzer belirtilerle sınırlıdır ve ciddi komplikasyonlara yol açmaz. İnsanlarla doğrudan etkileşime girme eğilimleri düşüktür ve genellikle savunmacı değildirler.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Neriene peltata ısırığı için özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Neriene peltata Kayıtları

Neriene peltata, Türkiye örümcek faunası içinde yaygın olarak kaydedilmiş bir türdür. Holarktik bir tür olması ve Türkiye'de de uygun ormanlık, çalılık ve bahçe habitatlarının bulunması nedeniyle, ülkenin çeşitli bölgelerinde yayılış göstermesi beklenir. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da, parklar, bahçeler, korular ve ormanlık alanlardaki uygun bitki örtüsünde bulunma potansiyeli yüksektir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Neriene peltata - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları, habitat bilgileri ve karın deseni hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Neriene peltata - Spiders of Europe (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: Neriene peltata (Clerck, 1757) - GBIF (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025). (Not: GBIF'de Clerck, 1757 olarak da geçebilir, bu taksonomik eş anlamlılıklar veya revizyonlarla ilgili olabilir.)
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Neriene peltata: İngiltere'deki dağılımı, habitat ve ekoloji bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: Summary for Neriene peltata (Araneae) - Spider Recording Scheme (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Linyphiidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ve arazi raporları (Örn: Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan çeşitli araştırmalar), Neriene peltata'ya dair Türkiye'deki kayıtlardan bahsetmektedir.