Nesticus cellulanus

Nesticus cellulanus: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Nesticus cellulanus için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Ancak İngilizce'deki "Cavity Spider" (Kaviteli Örümcek) veya "Comb-footed Cellar Spider" (Tarak Ayaklı Kiler Örümceği) karşılığı olarak "Mağara Kiler Örümceği" veya "Nemli Alan Örümceği" gibi bir adlandırma kullanılabilir. Familyası olan Nesticidae'nin genel adı olan "Mağara Örümceği" de bu tür için sıkça kullanılır.

Nesticus cellulanus, Nesticidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, Holarktik (Kuzey Yarımküre) bir dağılıma sahiptir ve Avrupa ve Türkiye'de yaygın olarak bulunur, ayrıca Kuzey Amerika'ya da tanıtılmıştır. Genellikle nemli, karanlık ve kapalı habitatlarda, özellikle mağaralar, mahzenler ve tünellerde yaşarlar. İlk kez 1757 yılında Carl Alexander Clerck tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Nesticus cellulanus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Nesticidae Simon, 1894 (Mağara Örümcekleri)
• Cins (Genus): Nesticus Thorell, 1869
• Tür (Species): Nesticus cellulanus (Clerck, 1757)
• Bu türün iki alt türü bulunmaktadır: Nesticus cellulanus cellulanus ve Nesticus cellulanus affinis.

Genel Bilgiler

• Familya: Nesticidae
• Tip: Küçük ila orta büyüklükte, zehirli, uzay ağı ören bir mağara örümceği türüdür. Theridiidae familyasındaki türlere benzer, ancak dördüncü bacaklarında belirgin bir "tarama" (comb) yapısına sahiptirler.
• Coğrafi Dağılım: Holaraktik dağılıma sahiptir, yani Kuzey Yarımküre'nin geniş bir bölümünde bulunur. Avrupa ve Türkiye'de yaygındır, ayrıca kuzeydoğu Amerika Birleşik Devletleri ve Kanada'ya da insan eliyle yayılmıştır. Türkiye'de en geniş yayılıma sahip ve en çok bulunan mağara canlılarından biri olup, 9 ilde ve 14 farklı mağarada gözlemlenmiştir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük örümceklerdir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 3.5-6 mm civarındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3-5 mm civarındadır. Boyut farkı dışında cinsiyetler görünüş olarak oldukça benzerdir.
• Renk: Karapaks (baş-göğüs) soluk sarı renktedir, ortaya doğru daralan koyu kahverengi bir orta banda ve ince, koyu kenar çizgilerine sahiptir. Karın (opisthosoma) da soluk sarıdır ve düzensiz bir orta bandın her iki yanında üç veya dört koyu halka veya lekeye sahiptir. Bacaklar karapaks rengindedir ve bazen koyu halkalar taşıyabilir. Sternum (göğüs altı) açık sarı, siyah beneklidir.
• Bacaklar: Uzun ve ince bacaklara sahiptirler. Dördüncü tarsi (ayak segmenti) üzerinde Theridiidae'ye benzer bir tarak bulunur, bu da avı sarma yeteneklerine katkıda bulunur.
• Gözler: Belirgin gözleri vardır ve düşük ışıklı ortamlara uyum sağlamışlardır. Prosoma üzerinde belirgin ve kompakt bir göz dizilimi vardır.
• Ayırt Edici Özellikler: Soluk sarımsı rengi, karapaks ve karın üzerindeki belirgin koyu desenler, uzun bacakları ve özellikle karanlık, nemli habitat tercihleri ile tanınabilir. Cinsel organ morfolojisi (erkeklerde palp, dişilerde epigyne) tür teşhisi için kesindir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Nesticus cellulanus, Theridiidae türlerinin ağlarına benzer şekilde düzensiz, "uzay ağı" veya "iskele ağı" olarak adlandırılan ağlar kurar. Bu ağlar, zeminde sürünen veya uçan böcekleri yakalamak için tasarlanmış yapışkan ipliklerden oluşan gevşek bir platform oluşturur. Ağlar genellikle çatlaklara ve yarıklara sabitlenir.
• Habitat Tercihi: Adından da anlaşılacağı gibi, bu örümcekler öncelikle nemli ve karanlık habitatlarda bulunur. Buzlanmaya karşı korunaklı ve büyük sıcaklık dalgalanmaları olmayan yerleri tercih ederler. Başlıca habitatları şunlardır:
• Mağaralar ve maden tünelleri
• Mahzenler, kuyular ve kanalizasyonlar
• İçi boş ağaçlar ve kaya blokları arası
• Yoğun bataklık bitki örtüsü arasında da bulunabilirler. Kuru yeraltı habitatlarını tercih etmezler. Türkiye'de de mağaralarda sıkça rastlanan türlerdendir.
• Yaşam Tarzı: Troglophil türlerdir, yani hem yer üstünde hem de yer altında bulunabilirler, ancak yaşam döngülerinin bir aşaması genellikle yer üstündedir. Mağara koşullarına hafif adaptasyonlar gösterirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenirler.
• Üreme: Dişiler, genellikle Haziran ve Ağustos ayları arasında tek, küresel, yarı saydam sarımsı yumurta keselerini (ootheca) örü memelerine bağlı olarak taşırlar. Daha sonra bu keseleri korunaklı bir yere bırakır ve yavruların çıkmasını beklerler. Yetişkin bireyler yıl boyunca bulunabilir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm Nesticidae familyası üyeleri gibi Nesticus cellulanus da zehirlidir. Avlarını etkisiz hale getirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Nesticus cellulanus'un insanlara karşı tehlikesi genellikle düşüktür. Isırık vakaları nadirdir ve zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair bilimsel bir kanıt bulunmamaktadır. Genellikle insanlarla doğrudan temastan kaçınırlar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Küçük boyutlu örümceklerin zehirleri genellikle insanlar için tıbbi sorun yaratmaz. Bu türün zehir miktarı insan sağlığı üzerinde önemli bir etki yaratmak için yetersizdir. Isırık, arı sokmasına benzer hafif lokal semptomlarla sınırlı kalır.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Nesticus cellulanus ısırığı için özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu tür örümcekler için bu durumlar oldukça nadirdir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
3. Wikipedia (Nesticus cellulanus): Türün genel tanımı, habitatı, fiziksel özellikleri ve dağılımı hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: Nesticus cellulanus - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Nesticus_cellulanus (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
5. European Society of Arachnology (ESA) - Nesticus cellulanus: Dağılımı, habitatı ve morfolojisi hakkında detaylı bilgi.
6. Kaynağa Erişim: 2024 Nesticus cellulanus - European Society of Arachnology. https://www.european-arachnology.org/esa/?page_id=3528 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
7. araneae - Nesticus cellulanus - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri ve morfolojik detaylar.
8. Kaynağa Erişim: araneae - Nesticus cellulanus - Spiders of Europe. https://araneae.nmbe.ch/taxondata/nesticus_cellulanus (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
9. Türkiye Yaban Hayatı - Nesticus cellulanus: Türkiye'deki kayıtları ve genel bilgiler.
10. Kaynağa Erişim: Nesticus cellulanus (Clerck, 1757) - Türkiye Yaban Hayatı. https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/nesticus-cellulanus-clerck-1757 (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
11. ResearchGate - Türkiye Mağara Omurgasızları: Türkiye mağara faunasındaki yayılışına dair bilgi.
12. Kaynağa Erişim: Özüt, M. (2016). Türkiye Mağara Omurgasızları. https://www.researchgate.net/publication/309822321_Turkiye_Magara_Omurgasizlari (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).
13. Plantiary - Cave Spider (Nesticus Cellulanus): Genel bilgiler, morfoloji ve ekolojik rolü.
14. Kaynağa Erişim: Cave Spider (Nesticus Cellulanus) Insect Identification Guide, Habitat & Facts - Plantiary. https://plantiary.com/insect/nesticus-cellulanus_1442.html (Erişim tarihi: 14 Haziran 2025).