Pyrgus sidae 

Pyrgus sidae

Pyrgus sidae, halk arasında Sarı Bantlı Zıpzıp Kelebeği olarak bilinen, Hesperiidae ailesine ait yaygın bir kelebek türüdür. Bu kelebek, hızlı ve ani uçuşlarıyla tanınır. Adını, arka kanatlarının altındaki kendine özgü sarı banttan alır ve bu özellik onu diğer Pyrgus türlerinden ayırır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Sarı Bantlı Zıpzıp Kelebeği, 25-30 mm kanat açıklığına sahip, orta büyüklükte bir kelebektir. Üst kanatları genellikle koyu kahverengi veya siyahımsı zemin üzerinde, beyaz lekelerin oluşturduğu damalı bir desene sahiptir. Türün en ayırt edici özelliği, arka kanatlarının alt tarafındaki belirgin sarı veya krem renkli banttır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklem bacaklılar)
Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
Aile (Family): Hesperiidae
Cins (Genus): Pyrgus
Tür (Species): Pyrgus sidae (Esper, 1784)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu kelebek, Güney ve Doğu Avrupa'dan Orta Doğu'ya ve Asya'nın bir bölümüne kadar geniş bir yayılış gösterir. Türkiye'de de çeşitli bölgelerde, özellikle sıcak ve açık alanlarda görülür.

Habitat Tercihi: Genellikle çiçekli çayırlar, otlaklar, orman kenarları ve boş araziler gibi, tırtılının besin bitkilerinin bulunduğu alanları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Yaşam Alanları

Pyrgus sidae'nin yaşam döngüsü, ana besin kaynağı olan bitkilerle uyum içindedir.

Yaşam Döngüsü: Dişi kelebekler, yumurtalarını ana besin bitkisi olan çeşitli Gülgiller (Rosaceae) ve Ebegümecigiller (Malvaceae) familyasındaki bitkiler, özellikle Potentilla ve Malva türleri üzerine bırakır. Tırtıl, bu bitkilerin yapraklarıyla beslenerek gelişir.
Davranış: Gündüzleri aktiftir. Hızlı ve ani uçuşlarıyla bilinir, genellikle alçaktan uçar.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

Ekolojik Rolü: Sarı Bantlı Zıpzıp Kelebeği, bulunduğu ekosistemin bir parçasıdır. Hem tırtıl hem de yetişkin evresinde besin zincirinde yer alır. Aynı zamanda, yetişkin kelebekler nektar emerken tozlaşmaya da katkıda bulunur. Ana besin bitkilerine olan bağımlılığı, bu bitkilerin bulunduğu habitatların sağlığının bir göstergesi olarak kabul edilebilir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

Koruma Durumu: Pyrgus sidae, çok geniş bir coğrafi dağılıma ve bolca bulunan bir besin kaynağına sahip olduğu için IUCN tarafından Asgari Endişe (Least Concern) statüsünde değerlendirilmektedir. Popülasyonu genel olarak istikrarlıdır ve nesli tehlike altında değildir.
Tehditler: Tür genel olarak güvenli olsa da, lokal popülasyonlar habitat kaybı, özellikle ana besin bitkisinin bulunduğu alanların yok olması ve pestisit kullanımı gibi çevresel bozulmalardan etkilenebilir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi