Carcharhinus brachyurus

Carcharhinus brachyurus, Köpekbalıkları takımı Carcharhiniformes içinde, Harharyasgiller familyası Carcharhinidae'ye ait, büyük ve kıyısal bir köpekbalığı türüdür. Halk arasında Bronz Köpekbalığı veya Bakır Köpekbalığı olarak bilinir ve adını sırtındaki belirgin metalik bronz (bakır) renginden alır. Ilıman suları tercih eden, güçlü ve aktif bir yırtıcıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Bronz Köpekbalığı, dünya genelinde ılıman ve subtropikal suların kıyı bölgelerinde, birbirinden ayrı (disjunct) popülasyonlar halinde yayılış gösterir. Bu yayılış alanları arasında Akdeniz, Güney Afrika, Avustralya ve Atlantik Okyanusu'nun belirli bölgeleri bulunur. Türkiye'de Ege ve Akdeniz kıyılarının daha sıcak sularında nadiren görülse de, deniz faunasının büyük göçmen yırtıcıları arasında yer alır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class):: Chondrichthyes (Kıkırdaklı Balıklar)
• Takım (Order):: Carcharhiniformes (Harharyaslar)
• Aile (Family):: Carcharhinidae (Harharyasgiller)
• Cins (Genus):: Carcharhinus
• Tür (Species):: Carcharhinus brachyurus (Günther, 1870)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Büyük bir köpekbalığıdır; ortalama 2.5 metre, maksimum 3.3 metre uzunluğa ulaşabilir.
• Renk (Ayırt Edici Özellik): Sırt ve yan kısımlarının karakteristik metalik bronz veya bakır rengi, türün en belirgin ayırt edici özelliğidir. Karın bölgesi beyazdır.
• Burun: Nispeten kısa ve küt bir burna sahiptir.
• Vücut ve Yüzgeçler: Vücudu ince ve zarif bir görünüme sahiptir. Pektoral yüzgeçleri uzundur. İlk sırt yüzgeci büyük ve dik olup, genelde diğer yırtıcı köpekbalıklarına benzer bir silüet verir.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Davranış: Yüksek oranda göçmen bir türdür. Beslenme ve üreme amaçlı olarak kıyı sularına yaklaşabilir ve bu dönemlerde büyük sürüler oluşturabilir. Hızlı ve güçlü yüzücülerdir.
• Habitat: Kıyısal suları, nehir ağızlarını (estuariler) ve sığ körfezleri tercih eder. Sıklıkla su yüzeyine yakın, bulanık suların olduğu bölgelerde avlanır. Genellikle 100 metreden daha sığ sularda görülür.
• Diyet: Başlıca diyeti küçük sürüler halinde yaşayan balıklardan (sardalya, hamsi, uskumru gibi), kafadanbacaklılardan ve vatozlardan oluşur. Bazen deniz yılanlarını da avlayabilir.
• Üreme: Vivipar (doğurarak çoğalan) bir türdür. Üreme döngüsü yavaş ve uzundur. Dişiler uzun bir gebelik döneminden sonra 7 ila 24 arasında yavru doğurur. Bu yavaş üreme, türü avcılık baskısına karşı oldukça hassas hale getirir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Düşük üreme hızı ve yoğun avcılık baskısı nedeniyle küresel olarak IUCN tarafından "Hassas" (Vulnerable - VU) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
• Tehditler: Etinin ve özellikle yüzgeçlerinin ticari değeri nedeniyle hedef avcılığa maruz kalır. Ayrıca uzun olta ve ağ balıkçılığı operasyonlarında yan av olarak yakalanması da popülasyonu olumsuz etkiler. Kıyı sularını tercih etmesi, onu insan faaliyetlerinden kaynaklanan kirliliğe ve habitat bozulmasına karşı da hassas yapar.
• Ekolojik Rolü: Bulunduğu ekosistemlerde besin zincirinin üst katmanlarında yer alarak, özellikle ticari değeri olan küçük balık türlerinin popülasyon dengesinin sağlanmasında önemli bir rol oynar.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Compagno, L. J. V. (1984). FAO Species Catalogue. Vol. 4. Sharks of the World. FAO Fisheries Synopsis No. 125, Vol. 4, Part 2.
• Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
• Rigby, C. L., Walls, R. H. L., Ender, I., Seisay, M. & G. L. D. Ebert. (2021). Carcharhinus brachyurus. The IUCN Red List of Threatened Species 2021.
• Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
• Fotoğraf:https://www.inaturalist.org/photos/219732967