Ciconia ciconia

  1. Anasayfa
  2. Ciconia ciconia

Ciconia ciconia

Ciconia ciconia

Bilimsel Sınıflandırma

  • Alem: Animalia
  • Şube: Chordata
  • Sınıf: Aves
  • Takım: Ciconiiformes
  • Familya: Ciconiidae (Leylekgiller)
  • Cins: Ciconia
  • Tür: Ciconia ciconia

Latince Adın Anlamı

  • Ciconia: Latince “leylek” anlamına gelir; eski Avrupa halk mitolojilerinden alınmıştır
  • ciconia ciconia: Hem cins hem tür adı aynıdır → Bu ikili kullanım, türün "tipik leylek" olduğunu vurgular

Tanım ve Morfoloji

  • Boy: 100–115 cm
  • Kanat açıklığı: 180–215 cm
  • Ağırlık: 2.5–4.5 kg
  • Tüy rengi:
  • Vücut: Beyaz
  • Kanatlar: Siyah primer tüyler
  • Gaga ve bacaklar: Parlak kırmızı
  • Ses: Sessizdir, ötmez; ancak gagalarını “takırdatarak” iletişim kurar (özellikle yuvada)
  • Yavaş ve uzun süreli süzülme uçuşlarıyla tanınır – termal hava akımlarını kullanır

Habitat ve Yayılım

  • Yayılım: Avrupa, Kuzey Afrika, Batı Asya; kışları Afrika’nın güneyine göç eder
  • Türkiye:
  • Tüm bölgelerde üreme ve göç döneminde görülür
  • Özellikle Trakya, İç Anadolu, Ege ve Güneydoğu’da yoğun yuvalama
  • Yaşam alanları:
  • Açık tarım arazileri
  • Sulak alanlar, bataklık kenarları
  • Köylerde, elektrik direklerinde, cami kubbelerinde ve baca üstlerinde yuva yaparlar

Ekolojik Rolü

  • Beslenme:
  • Kurbağalar, solucanlar, böcekler, küçük kemirgenler, sürüngenler
  • Leş de tüketebilir
  • Tarım alanlarında zararlı böcek ve fareleri tüketerek doğal haşere kontrolü sağlar
  • Ekosistemin üst düzey yırtıcı omurgasız tüketicilerinden biridir
  • Besin zincirinde “gözlenebilir biyoindikatör” olarak kullanılır

İnsana Zararlılık Durumu

  • Tamamen zararsızdır
  • Yalnızca yuvalarının büyük yapılar (soba bacası, elektrik direği vb.) üzerine kurulması yangın/çarpılma riski doğurabilir
  • Bu nedenle bazı bölgelerde yapay leylek platformları kurulur

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

  • Yaralı bireyler çok büyük ve güçlüdür; kanatlarıyla savunma yapabilir
  • Eldiven kullanılmalı, göz ve yüz korunmalı
  • En yakın doğa koruma merkezi / veteriner / yaban hayatı kurtarma ekibi ile iletişime geçilmeli
  • Dehidrasyon durumunda su verilmeli ama zorla besleme yapılmamalıdır

Tıbbi / Endüstriyel / Bilimsel Kullanım

  • Göç çalışmaları, iklim değişikliği analizleri, rüzgâr türbini etkileşimleri gibi birçok doğa biliminde kullanılır
  • Üzerlerine yerleştirilen uydu vericiler sayesinde göç yolları yıllardır izlenmektedir
  • Afrika-Türkiye-Avrupa ekseninde önemli bir göç izleme model türü
  • Kırsal halk için haşere ve fare baskısını azaltıcı doğal kontrol ajanı sayılır

İlginç Bilgiler ve Kültürel Notlar

  • Anadolu’da "Yuvana leylek konsun, bereketin olsun" atasözü vardır
  • Leylekler, halk arasında baharın gelişi, doğurganlık ve şans ile özdeşleştirilir
  • Yıllardır aynı yuvaya dönerler ve yuvayı nesiller boyu genişletirler
  • Manyas Kuş Cenneti ve Birecik gibi yerler Türkiye'de leylek gözlem noktalarıdır
  • Avrupa’da “bebek getiren leylek” mitolojisinin ana karakteridir
  • "Leylek görürsen gezersin" inancı, göç davranışına dayanan bir halk söylencesidir

Bilimsel Kaynaklar ve Referanslar

  • BirdLife International (2023). Ciconia ciconia Species Factsheet
  • Cramp, S. & Simmons, K.E.L. (1980). The Birds of the Western Palearctic
  • eBird Türkiye Veritabanı
  • Türkiye Kuşları Atlası – DADALİST
  • WWF Türkiye – Göç Yolları Raporları
  • Karslı, E. et al. (2016). Göçmen Kuşlar ve Uyum Stratejileri


0 Yorum

Henüz yorum yapılmamış...

Yorum yapabilmek için giriş yapmanız gerekmektedir. Giriş yap