Citharus linguatula

Citharus linguatula, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, Citharidae familyasına ait olan ve diğer pisi balıklarından belirgin morfolojik farklarla ayrılan bir türdür. Halk arasında Benekli Pisi Balığı veya Dil Ağızlı Pisi Balığı olarak bilinir. Bu tür, yassı balıklar arasında büyük ağızlı olmasıyla öne çıkar ve bu özelliği onu daha aktif bir avcı yapar.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Benekli Pisi Balığı, Batı Afrika kıyılarından başlayarak tüm Akdeniz'e yayılmış geniş bir dağılım alanına sahiptir. Türkiye'nin Ege, Marmara ve Akdeniz kıyılarındaki kıta sahanlığı sularında yaygın olarak bulunur. Citharidae familyası, geleneksel olarak Sol Gözlü Pisi Balıkları (Bothidae) ya da Sağ Gözlü Pisi Balıkları (Pleuronectidae) ailelerinden ayrı, kendine özgü bir familya olarak kabul edilir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class):: Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
• Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
• Aile (Family):: Citharidae (Büyük Gözlü Pisi Balığıgiller)
• Cins (Genus):: Citharus
• Tür (Species):: Citharus linguatula (Linnaeus, 1758)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Orta boy bir yassı balıktır; genellikle 20–30 cm uzunluğa ulaşır, maksimum 35 cm olabilir.
• Vücut: Vücudu uzun, ince ve oldukça eliptiktir.
• Gözler: Her iki göz de başın sol tarafında (Bothidae gibi) yer alır. Gözleri vücut büyüklüğüne göre oldukça büyüktür.
• Ağız (Ayırt Edici Özellik): En belirgin özelliği çok büyük, terminal (uçta yer alan) ağzıdır. Ağız açıklığı, alt gözün gerisine kadar uzanır. Ağzında her iki çenede de iyi gelişmiş, keskin dişler bulunur. Bu büyük ağız yapısı, onu diğer yassı balıkların çoğundan ayırır.
• Renk: Gözlü tarafı (üst taraf) açık kahverengi veya grimsi kum rengindedir. Üzerinde düzensiz koyu leke veya benekler bulunabilir. Kör tarafı (alt taraf) beyazdır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Habitat: Kıta sahanlığının kumlu ve çamurlu deniz diplerini tercih eder. Tipik olarak 20 ila 300 metre arasındaki derinliklerde bulunur.
• Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) bir türdür ancak büyük ağzı ve keskin dişleri sayesinde yassı balıklar arasında daha aktif ve fırsatçı bir avcıdır. Gündüzleri dinlenir ve geceleri avlanır.
• Diyet: Diyeti, küçük balıklar (özellikle çağlıklar) ve büyük bentik omurgasızlardan (karides ve yengeçler) oluşur.
• Üreme: Yumurtlayarak çoğalır.

4. Ticari Önemi ve Koruma Durumu

• Ticari Değer: Eti lezzetli kabul edilir ve özellikle Akdeniz ülkelerinde ticari olarak değerlendirilir. Genellikle dip trolü ve uzatma ağları ile avlanır. Boyutunun yeterli olması, ona orta düzeyde bir ticari değer kazandırmıştır.
• Koruma Durumu: Geniş coğrafi dağılımı ve popülasyonlarının genel yaygınlığı nedeniyle küresel olarak IUCN tarafından "Asgari Endişe" (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
• Tehditler: Yaşam alanının trol avcılığı bölgeleriyle çakışması, avlanma baskısı altında kalmasına neden olmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
• Quéro, J.-C. (2001). Citharidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
• Tous, P., Harrison, L. & A. F. G. S. M. Serena. (2015). Citharus linguatula. The IUCN Red List of Threatened Species 2015.
• Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
• Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/58982724