Cynoglossus sinusarabici

Cynoglossus sinusarabici, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, Dil Balığıgiller familyası Cynoglossidae'ye ait küçük, yassı bir deniz balığıdır. Halk arasında Kızıldeniz Dil Balığı veya Arap Körfezi Dil Balığı olarak bilinir. En önemli özelliği, Süveyş Kanalı yoluyla Akdeniz'e yerleşmiş, başarılı bir Lessepsiyen göçmen tür olmasıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Kızıldeniz Dil Balığı'nın asıl yayılım alanı Kızıldeniz'dir. Süveyş Kanalı'nın açılmasından sonra Akdeniz'in daha sıcak olan Doğu havzasına göç etmiş ve burada güçlü popülasyonlar oluşturmuştur. Türkiye'nin güney (Akdeniz) kıyılarında ve Levant Denizi'nde (Doğu Akdeniz) yaygın bir tür haline gelmiştir. Bölgedeki biyoçeşitlilik değişiminin önemli göstergelerinden biridir.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class): Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
• Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
• Aile (Family):: Cynoglossidae (Dil Balığıgiller)
• Cins (Genus):: Cynoglossus
• Tür (Species):: Cynoglossus sinusarabici (Chabanaud, 1931)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Küçük bir türdür; genellikle 15–20 cm uzunluğa ulaşır.
• Vücut (Ayırt Edici Özellik): Vücudu son derece yassı, uzun ve ince bir dil veya yaprak şeklindedir. Tıpkı diğer dil balığıgiller gibi, vücudu tamamen asimetriktir.
• Gözler: Her iki göz de başın sol tarafında yer alır. Gözlü taraf, balığın üst kısmını oluşturur.
• Yüzgeçler: Bu familyanın tipik özelliği olarak, pektoral yüzgeçleri (göğüs yüzgeçleri) yoktur. Sırt ve anal yüzgeçler vücudu çevreleyerek kuyruk yüzgeci ile birleşir.
• Renk: Genellikle kahverengi, grimsi veya kızılımsı kahverengi tonlardadır. Genellikle tek renktir veya belirgin olmayan benekler içerebilir. Yerel Dil Balığı türlerinden pullarının ve yüzgeç ışınlarının sayıları ile ayrılır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Habitat: Kıta sahanlığı üzerindeki yumuşak, çamurlu ve kumlu deniz diplerini tercih eder. Sığ kıyı sularından başlayarak 100 metre civarındaki derinliklere kadar bulunabilir.
• Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) ve yavaş hareket eden bir balıktır. Gündüzleri deniz tabanındaki kuma veya çamura gömülerek gizlenir.
• Diyet: Diyeti, yaşadığı çamurda ve kumda bulunan küçük bentik omurgasızlardan (özellikle kurtlar ve küçük kabuklular) oluşur.

4. Ekolojik Rolü ve Lessepsiyen Göçmenliği

• Lessepsiyen Göçmen Statüsü: Cynoglossus sinusarabici, Doğu Akdeniz'in değişen ekosistemindeki Kızıldeniz kökenli türlerin en başarılı örneklerinden biridir. Bu durum, bölgenin biyoçeşitliliğinde kalıcı bir değişimi temsil etmektedir.
• Ticari Değer: Küçük boyutu nedeniyle büyük ticari balıkçılığa doğrudan hedef olmaz. Ancak, özellikle dip trol avcılığında yan av (bycatch) olarak yakalanır ve yerel pazarlarda diğer dil balıkları ile birlikte satışa sunulabilir.
• Ekolojik Rolü: Yaşadığı yumuşak zeminli ekosistemlerde bentik avcı rolü üstlenerek, yerel türlerle rekabet etmekte ve ekosistemin işleyişine yeni bir bileşen olarak dahil olmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
• Golani, D. (2005). Check-list of the Mediterranean fishes. Clofnam Project: Mediterranean Sea.
• Ben-Tuvia, A. (1985). The impact of the Lessepsian invasion on the South-eastern Mediterranean fish fauna. UNESCO.
• Munroe, T. A. (2001). Cynoglossidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
• Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/213590881