Dryopidae

Dryopidae – Tatlı Su Kenarı Kınkanatlıları (Uzun Bıyıklı Akarsu Böcekleri)

Tatlı su kıyılarında, özellikle hızlı akan akarsuların kenarında taş ve yosun altlarında yaşayan, sucul yaşam biçimine kısmen uyum sağlamış ve yüzeyde yavaş hareket eden, kınkanatlı küçük böceklerdir.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Coleoptera – Sert kanatlılar
• Alt takım: Polyphaga
• Üst familya: Byrrhoidea
• Familya: Dryopidae

Morfolojik Özellikler

• Büyüklükleri genellikle 2–10 mm arasında değişir.
• Vücutları geniş, kısa oval ve kubbemsi yapıdadır.
• Elytra (ön kanatlar) serttir, vücudu tamamen örter ve yoğun şekilde tüy veya pullarla kaplı olabilir.
• Antenleri belirgin şekilde uzun ve kamçılıdır; familyadaki birçok türde antenler vücuttan daha uzun olabilir.
• Bacaklar yüzey tutunmasına uygundur; genellikle güçlü pençelidir.
• Solunum yapabilmeleri için su yüzeyine çıkmaları gerekir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Tatlı su kıyılarında, akarsu kenarlarında taş altlarında, yosunlu kayalık yüzeylerde ve ıslak çürük yaprak birikintilerinde yaşarlar.
• Erginler çoğunlukla su kenarındadır; tam anlamıyla sualtı yaşamına geçmezler.
• Larvalar su içinde yaşar ve çoğunlukla saprofitiktir (çürükçül).
• Yüzeydeki organik tortularla veya mikroskobik yosunlarla beslenirler.
• Akarsu kenarı biyotasında detritus temizleyici rol oynarlar.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’nin akarsu ve dere sistemlerinin zenginliği nedeniyle Dryopidae familyasına ait birçok tür gözlemlenmiştir.
• Özellikle Doğu Karadeniz, Batı Karadeniz ve Toroslar’daki akarsu kıyıları, tür çeşitliliği açısından zengindir.
• Dryops, Helichus ve Pomatinus cinslerine ait türler ülkemizde kayıtlıdır.

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsanlara doğrudan zararlı değildirler.
• Ne ısırırlar ne de hastalık taşırlar.
• Tarım veya yerleşim alanlarında görülmezler.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Zararsızdır, temas hâlinde herhangi bir reaksiyon oluşmaz.
• Tıbbi müdahale gerektirmez.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Akarsu kenarında taşları kaldırdığınızda, yosunlu taş yüzeylerinde yavaşça hareket eden küçük böcekler büyük ihtimalle bu familyadandır.
• Uzun antenleri sayesinde yüzeyde yön bulur ve dengesini korur.
• Erginler uçamaz veya çok sınırlı uçabilir.
• Çok küçük oldukları için çoğunlukla gözden kaçarlar ama tatlı su biyotası araştırmaları için önemli göstergelerdir.
• Suda çok zaman geçirmelerine rağmen solungaçları yoktur; trake solunumu yaparlar.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Jäch, M.A. & Balke, M. (2008). Global Diversity of Water Beetles (Coleoptera) in Freshwater
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea
• Türkiye Tatlısu Biyoçeşitliliği Araştırma Derlemesi (2020)