Ectobiidae

Ectobiidae – Orman Hamamböcekleri (Eski adıyla: Blattellidae)

(Çoğunluğu ev dışı yaşam süren, doğaya uyumlu ve genellikle zararsız hamamböcekleri familyasıdır)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Blattodea (Hamamböceği takımı)
• Familya: Ectobiidae (daha önce Blattellidae olarak bilinirdi)
• Alt familyalar:
• Ectobiinae
• Nyctiborinae
• Blattellinae vb.

Yayılış ve Habitat

• Küresel dağılım: Her kıtada yaygın; özellikle ılıman ve tropikal bölgelerde
• Türkiye’deki Durumu: Doğal türlerin büyük kısmı bu familyaya aittir
• Habitatlar:
• Orman altı örtüsü
• Çalılık ve taşlık alanlar
• Nemli yaprak döküntüsü bölgeleri
• Tarla kenarları, kayalık yamaçlar
• Çok az tür evsel ortamda yaşar

Morfolojik Özellikler

• Boy: Genellikle 5–20 mm
• Vücut: İnce, uzun ve yassı
• Kanatlar:
• Çoğu türde tam gelişmiş
• Dişilerde kısalmış veya körelmiş olabilir
• Renk: Açık kahverengi, sarımsı veya desenli
• Anten: Uzun ve ipliksi
• Ayırt Edici Özellik:
• Vücutları daha narin ve açık renkli
• Günümüzdeki ev zararlılarının atası kabul edilen türleri barındırır (Blattella, Supella cinsleri)

Yaşam Döngüsü

• Gelişim Tipi: Hemimetabol (basit başkalaşım)
• Döngü Aşamaları:

1. Yumurta (ootek)
2. Nimf (yavru evresi) – kanatsız
3. Ergin (kanatlı ya da kanatsız)

• Gelişim süresi sıcaklığa bağlı olarak birkaç aydan bir yıla kadar sürebilir

Beslenme ve Ekolojik Rol

• Detritivor (ayrıştırıcı):
• Yaprak döküntüsü, mantar kalıntısı, ölü böcek artıkları
• Ekosistem işlevi:
• Organik maddeyi parçalayıp toprak sağlığına katkı sağlar
• Bazı türler: Çiçek ve nektar da tüketebilir

Örnek Cinsler ve Türler

CinsÖne Çıkan TürÖzelliğiBlattellaB. germanicaEn yaygın evsel zararlılardan biriPhyllodromicaP. marginataDoğal orman altı örtüsünde yaşarEctobiusE. lapponicus, E. pallidusÇayırlık, açık alanlarda yaşarCapraiellusC. panzeriTaş altlarında yaygınSupellaS. longipalpaMobilya içi yaşam; ev zararlısı

İnsanla Etkileşimi

• Zararlı olanlar:
• Blattella germanica, Supella longipalpa
• ❗ Gıda kontaminasyonu ve alerji riski
• Zararsız/doğal türler:
• Ectobius ve Phyllodromica türleri doğada yaşar, evlere girmez
• Doğada faydalı ayrıştırıcılardır

Türkiye’deki Doğal Türlerden Örnekler

• Phyllodromica marginata – Orman ve bozkır ekosistemlerinde yaygın
• Ectobius erythronotus – Açık alan ve meralarda
• Capraiellus tamaninii – Orman açıklıklarında
• Planuncus tingitanus – Son yıllarda Türkiye’ye yayılan yeni kayıt

🔬 Bilimsel ve Ekolojik Önemi

• Evrimsel köken açısından: Ectobiidae, termitlerin atalarıyla yakın akrabadır
• Biyoçeşitlilik göstergesi: Habitat sağlığı ve bozulmamış alanların göstergesi olarak izlenebilir
• Çevresel izleme çalışmaları için kullanılabilecek yerli türler barındırır