Eleocharis palustris subsp. palustris

(İngilizce: Common Spikerush, Marsh Spikerush)

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Plantae
Şube: Tracheophyta
Sınıf: Liliopsida
Takım: Poales
Familya: Cyperaceae (Kızılotugiller)
Cins: Eleocharis
Tür: Eleocharis palustris
Alttür: Eleocharis palustris subsp. palustris (L.) Roem. & Schult.

Doğal Dağılım ve Habitat

Yayılış:
Holarktik bölgede çok yaygın; Avrupa, Asya, Kuzey Afrika, Kuzey Amerika
Türkiye:
Trakya, Marmara, Ege, Karadeniz ve Doğu Anadolu’da sulak alanlarda bulunur
Habitat:
Tatlı su gölleri, bataklıklar, sazlık kenarları
Yavaş akan dereler, su birikintileri
Deniz etkisinden uzak, hafif alkali, kumlu balçıklı topraklar

Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaBitki tipiÇok yıllık (perennial), rizomlu, sucul veya bataklık bitkisiBoy30–100 cm (bazen 120 cm’ye kadar)GövdeDik, silindirik, yeşil, 1–3 mm çapında, içi dolu ya da süngerimsiYaprakGerçek yaprak oluşmaz, gövdelerin tabanında kahverengi–kırmızımsı kılıflarBaşakçık (spikelet)Tek başına, gövdenin ucunda; 1–3 cm uzunlukta, kahverengiÇiçekHer başakçıkta 5–30 çiçek; her bir çiçekte 2–3 stamen ve 1 dişi organMeyve (nutlet)Yumurtamsı, düzgün yüzeyli, 1.5–2 mm; stil tabanı kalıcı, diskoid

Ekoloji ve Yaşam Döngüsü

Üreme:
Tohum ve rizomla vejetatif çoğalma
Çiçeklenme dönemi:
Türkiye’de Mayıs–Eylül
Fotosentez:
Su altında yaşadığında CO₂ kıtlığına uyum sağlayabilir
Ekolojik Rol:
Bataklık stabilizasyonu
Biyolojik filtrasyon
Kuşlar için yuvalama ve saklanma alanı

Akvaryum ve Ekosistem Hizmetleri

Akvaryum Kullanımı:
Nadir ama uygun ortam sağlanırsa yetişebilir
Büyük tanklarda arkada kullanılabilir
Sulak Alan Restorasyonu:
Erozyon kontrolü, su kalitesinin artırılması
Nitrate duyarlıdır → biyofiltre sistemlerde kullanılır

Tarım ve Çevresel Etkiler

Tarım alanında zararlı sayılmaz, ancak:
Sulama kanallarında tıkanmaya neden olabilir
Yoğun yayılım durumunda su akışını engelleyebilir
Toprak yapısını iyileştirici etkisi vardır (organik madde birikimi)

İnsana Zararlılık Durumu

Zararsızdır
Toksin üretmez
Hayvanlar tarafından otlanabilir (besin değeri düşüktür)

Zehirlilik Durumu

Zehirli değildir
İnsan, evcil ve yaban hayvanları için güvenlidir
Su canlıları (balık, amfibi) için de tamamen güvenlidir

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

Temas / Yutma: Zararsızdır
Tıbbi müdahale gerekmez
Çevresel maruziyetlerde hassasiyet gözlenmemiştir

Latince Adının Etimolojisi

Eleocharis: Yunanca “heleios” (bataklık) + “charis” (zarafet) → “bataklık zarafeti”
palustris: Latince “bataklıkta yaşayan”

Bilimsel ve Ekolojik Önemi

Ekotoksikoloji çalışmalarında model tür
Sulak alan koruma projelerinde kilit tür
Phytoremediation (bitkiyle su arıtımı) sistemlerinde kullanılabilir
Yumurtlayan kuş türleri ve amfibiler için mikrohabitat sağlar

Kaynakça

Flora Europaea – Eleocharis palustris
Flora of Turkey (Davis, 1985)
Crow, G.E. & Hellquist, C.B. (2000). Aquatic and Wetland Plants of Northeastern North America
USDA Plants Profile
Cook, C.D.K. (1990). Aquatic Plant Book
Hroudová, Z. et al. (2007). “Taxonomy and variation of Eleocharis palustris group.”
EUNIS Habitat Database – Wetland vegetation types