Ficedula albicollis

Ficedula albicollis

🔬 Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Chordata (Kordalılar)
• Sınıf: Aves (Kuşlar)
• Takım: Passeriformes (Ötücü kuşlar)
• Familya: Muscicapidae (Sinekkuşugiller)
• Cins: Ficedula
• Tür: Ficedula albicollis

Latince Adın Anlamı

• Ficedula: Latince “incir kuşu” anlamına gelir (ficus = incir). Eski Avrupa’da bazı küçük ötücü kuşlar için genel addı.
• albicollis: albus (beyaz) + collum (boyun) → "beyaz boğazlı" ya da "ak gerdanlı" demektir. Erkek bireylerin beyaz boğaz bandına gönderme yapar.

Tanım ve Morfoloji

• Boyut: 13–15 cm
• Kanat açıklığı: 22–25 cm
• Erkek birey (üreme döneminde):
• Baş, sırt, kanatlar: parlak siyah
• Gerdan ve alt taraf: parlak beyaz
• Kanat üstünde belirgin beyaz leke
• Göz çevresi siyah, gagası ince
• Dişi birey: Gri-kahverengi tonlarında, daha soluk ve çizgisiz
• Uçuşu seri ve çeviktir, böcekleri havada yakalayabilir
• Ötüşü: Melodik, duru ve net tonludur; bahar başlangıcında sabah saatlerinde aktif öter

Habitat ve Yayılım

• Yayılım: Orta ve Doğu Avrupa’dan batı Sibirya’ya kadar uzanır
• Türkiye’de özellikle:
• Marmara, Karadeniz ve İç Anadolu'nun kuzey ormanlık bölgelerinde
• Geniş yapraklı veya karışık ormanlarda, bazen park ve bahçelerde
• Göçmendir:
• Afrika'nın güneyine göç eder
• Türkiye'ye Nisan başında gelir, Mayıs–Haziran arası ürer, Ağustos’ta ayrılır

Ekolojik Rolü

• Beslenme:
• Uçan böcekler, sinekler, tırtıllar, örümcekler
• Bazen meyve ve küçük tohumlar da tüketir
• Özellikle larva ve sinek popülasyonlarını baskılamasıyla zararlı böcek kontrolünde etkilidir
• Ağaç kovuklarına yuva yapar → doğal ağaç oyuklarının korunmasında önemli türlerdendir

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsana zararsızdır
• Tarıma faydalı bir türdür
• Ev bahçelerinde ve doğal alanlarda keyifle gözlemlenebilir

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas halinde tıbbi risk yoktur
• Yaralı birey bulunursa:
• Eldivenle tutulmalı
• Kutuda sakinleştirilmeli
• Veteriner veya kuş rehabilitasyon merkezine iletilmelidir

Tıbbi / Endüstriyel / Bilimsel Kullanım

• Doğrudan tıbbi veya endüstriyel kullanımı yoktur
• Ancak:
• Üreme başarısı, habitat tercihi ve göç davranışı üzerine çok sayıda bilimsel çalışmada yer alır
• Avrupa'da iklim değişikliğine duyarlılığı nedeniyle biyogösterge tür olarak izlenir
• Aynı alanı Ficedula hypoleuca (karakuyruklu ötleğen) ile paylaşır → melezleşme çalışmaları yapılır

İlginç Bilgiler ve Kültürel Notlar

• Bazı bölgelerde "orman müzisyeni" olarak anılır
• Türkiye’de halk arasında özel adı yaygın değildir ama yerel kuş gözlemcileri tarafından tanınır
• İlkbaharda dişi seçimi için sergilediği ötüş ve kanat gösterileri, kuş davranışı çalışmalarına ilham olmuştur
• Bazen insan yapımı kuş yuvalarını da tercih eder → bahçeye kuş yuvası konarak gözlemlenebilir

Bilimsel Kaynaklar ve Referanslar

• Cramp, S. & Perrins, C.M. (1993). Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa
• BirdLife International (2023). Species Factsheet: Ficedula albicollis
• Shirihai, H. & Svensson, L. (2018). Handbook of Western Palearctic Birds
• eBird Global Database
• Türkiye Kuşları Gözlem Raporları – DADALİST