Hasarius adansoni

Harika bir örümcek türü olan Hasarius adansoni, Salticidae familyasına yani **"Zıplayan Örümcekler"**e ait bir türdür. Bu örümcekler, adından da anlaşılacağı gibi, avlarını yakalamak için zıplama yeteneklerini kullanan, keskin görüşlü ve çevik avcılardır. "Adansoni" tür adı, Fransız doğa bilimci Michel Adanson'un anısına verilmiştir.

Hasarius adansoni, Salticidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1826 yılında Jean Victor Audouin tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Hasarius adansoni'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Salticidae Blackwall, 1841 (Zıplayan Örümcekler)
• Cins (Genus): Hasarius Simon, 1871
• Tür (Species): Hasarius adansoni (Audouin, 1826)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Hasarius adansoni, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre kozmopolit bir yayılıma sahiptir. Bu, dünyanın birçok farklı bölgesinde, özellikle insan yerleşimlerinin yakınlarında ve ılıman ile tropikal iklimlerde bulunduğu anlamına gelir. Avrupa, Asya, Afrika, Amerika ve Avustralya'da kayıtları bulunmaktadır. Geniş yayılışının temel nedeni, insan ticareti ve taşımacılığı ile kolayca yayılan sinantropik (insanlarla birlikte yaşayan) bir tür olmasıdır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta ve özellikle güney ve batı bölgelerdeki şehirleşmiş ve kırsal alanlarda gözlem kayıtları bulunmaktadır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük boyutlu bir zıplayan örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 4 ila 7 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3 ila 6 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Kompakt ve tüylü bir vücut yapısına sahiptir. Cinsiyetler arasında belirgin renk ve desen farklılıkları (cinsel dikromatizm) gösterirler.
• Erkek: Karapaks (baş-göğüs kısmı) genellikle parlak, koyu kahverengi veya siyahtır. Gözlerin etrafı daha koyu olabilir. Karın (opisthosoma) koyu renkli olup, üzerinde genellikle açık renkli (beyaz veya sarımsı) ince şeritler veya benekler bulunabilir. Palpler (ön ayak benzeri duyu organları) belirgin ve genellikle koyu renktedir. Ön bacaklar genellikle diğer bacaklardan daha kalın ve koyu renklidir.
• Dişi: Dişiler genellikle erkeklere göre daha açık renkli, kahverengi veya grimsi-kahverengi tonlardadır. Karapaksları ve karınları daha az parlak ve genellikle daha karmaşık, belirsiz desenlere sahiptir. Karın üzerinde açık ve koyu renkli bantlar veya lekelenmeler görülebilir.
• Gözler: Salticidae familyasının en karakteristik özelliği olan güçlü gözlere sahiptirler. Ön ortadaki iki büyük göz, avı hassas bir şekilde takip etmelerini sağlayan üç boyutlu görme yeteneği sunar. Diğer altı göz çevresel hareketleri algılar ve geniş bir görüş alanı sağlar.
• Ayırt Edici Özellikler:Erkeklerin parlak karapaksı ve kalın ön bacakları.
• Dişilerin karnındaki daha karışık desenler.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Hasarius adansoni, özellikle erkeklerinin gösterişli, parlak renkleri ve belirgin palpal yapılarıyla tanınır. Bu tür, insan yaşam alanlarına uyum sağlayabilen, sinantropik bir örümcektir. Etkili avcılar olarak ev içi ve bahçe ortamlarındaki küçük zararlı böcekleri kontrol etmede faydalıdırlar. İnsanlar için hiçbir tehlike oluşturmazlar; zehirleri sadece avları üzerinde etkilidir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Hasarius adansoni da diğer zıplayan örümcekler gibi aktif ve gezgin avcılardır. Avlarını yakalamak için ağ kurmazlar. Genellikle gündüz aktiftirler ve güneşli saatlerde avlanırlar.
• Avlanma Davranışı: Mükemmel görme yeteneklerini kullanarak avlarını (küçük böcekler, sinekler, sivrisinekler, karıncalar ve diğer eklembacaklılar) tespit ederler. Avlarına gizlice yaklaşır, ardından hızlı ve güçlü bir zıplamayla üzerlerine atlayarak yakalarlar. Zıplamadan önce kendilerini bir güvenlik ipliğiyle (ipek iplik) sabitlemeleri, olası bir düşüşte veya avı kaçırmaları durumunda geri dönmelerini sağlar.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) genellikle duvar çatlaklarına, pencere pervazlarına, bitki yapraklarının altına veya diğer korunaklı yerlere, ipekten yapılmış koruyucu bir yuvaya bırakır ve yavrular çıkana kadar onları korurlar.
• Habitat Tercihi: Kozmopolit bir tür olması nedeniyle, insan yerleşimlerine yakın alanlar, evler, binalar, bahçeler, parklar, depolar ve seralar gibi yerlerde yaygın olarak bulunur. Doğal ortamda ise genellikle taşlık alanlar, kaya yüzeyleri ve alçak bitki örtüsünün olduğu güneşli yerleri tercih ederler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Hasarius adansoni de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Salticidae familyasındaki hiçbir tür insan için tehlikeli değildir. Hasarius adansoni'nin de ısırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Isırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı veya kızarıklık dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zıplayan örümceklerin zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir arı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi lokal, geçici semptomlar dışında bir sağlık riski oluşturmazlar. Bu küçük avcılar, özellikle ev ve bahçe ortamlarında sinek ve diğer zararlı böcek popülasyonlarını kontrol altında tutarak değerli bir görev üstlenirler. Rahatsız edilmedikleri sürece insanlara saldırmazlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
3. araneae - Hasarius adansoni - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1078/Hasarius_adansoni (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
5. Wikipedia - Hasarius adansoni: Genel bilgiler ve taksonomik sınıflandırma.
6. Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Hasarius_adansoni (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
7. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
8. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2177893 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
9. The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
10. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
11. Türkiye Yaban Hayatı - Salticidae: Zıplayan örümceklerin genel özellikleri ve tehlikeleri hakkında bilgiler.
12. Kaynağa Erişim: https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/salticidae (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).

• Fotoğraflar : Nhobgood - Sarefo