Hierodula transcaucasica

Hierodula transcaucasica – Transkafkas Peygamberdevesi

(Türkiye'nin doğusunda da görülen, iri ve yırtıcı bir peygamberdevesi türü)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Mantodea (Peygamberdevesigiller)
• Familya: Mantidae
• Cins: Hierodula
• Tür: Hierodula transcaucasica (Brunner von Wattenwyl, 1878)

Yayılış ve Habitat

• Doğal Yayılış: Transkafkasya, İran’ın kuzeyi, Azerbaycan ve Türkiye'nin Doğu Anadolu Bölgesi
• Türkiye’deki Durumu: Özellikle Iğdır, Ağrı, Ardahan, Van ve Doğu Karadeniz geçitleri gibi sıcak, kurak ve alçak rakımlı vadilerde sınırlı olarak gözlemlenmiştir
• Habitat:
• Bozkır ve çalılıklar
• Tarla kenarları
• Kurak ve sıcak mikroklimatik vadiler
• Çoğunlukla bitki örtüsünün orta katmanında saklanır

Morfolojik Özellikler

• Boy: Dişiler 7–9 cm, erkekler 5.5–7 cm
• Renk: Genellikle yeşil, ancak açık kahverengi bireyler de olabilir
• Vücut Yapısı:
• Geniş ve yassı toraks (ön göğüs kısmı)
• Uzun ve dikenli ön bacaklar (yakalama için özelleşmiş)
• Kanatlar:
• Uçuş yeteneği vardır
• Erkeklerde daha uzun, dişilerde daha kısa ve oval
• Ayırt Edici Özellik:
• Hierodula cinsi içinde en kuzeye yayılan türlerden biridir
• Türkiye'deki en büyük yerli peygamberdevesi türlerinden biridir

Yaşam Döngüsü

1. Yumurta (Ootek)

• Dişi birey, yumurtalarını ootek (koruyucu köpüksü kapsül) içinde taş, çalı ya da bitki saplarına bırakır
• Her ootek içinde 50–150 yumurta bulunabilir
• Yumurtalar kışı geçirir

2. Nimf (Yavru)

• Yumurtadan çıkan yavrular, erişkine benzer ancak küçük ve kanatsızdır
• Gelişim süreci boyunca 6–9 kez deri değiştirir
• Nimf dönemi 1.5–3 ay sürebilir

3. Ergin (Yetişkin)

• Genellikle Temmuz – Eylül aylarında gözlemlenir
• Gündüz aktiftir, sıcak ve güneşli bölgeleri tercih eder
• Erkek bireyler dişilere göre daha hareketli ve uçucudur

Beslenme ve Ekolojik Rol

• Yırtıcıdır (karnivor):
• Küçük böcekler, sinekler, çekirgeler, kelebekler, örümcekler ve hatta küçük kertenkeleleri bile avlayabilir
• Avını sabit durarak pusuya yatarak yakalar
• Ekolojik rol:
• Böcek populasyonlarını dengede tutar
• Tarım alanlarında doğal biyolojik mücadele etmeni olarak değerlendirilebilir

Koruma ve Tehditler

• Koruma Durumu:
• IUCN’de özel olarak değerlendirilmemiştir
• Türkiye’de lokal ve izole populasyonlara sahiptir
• Başlıca Tehditler:
• Tarım ilacı kullanımı
• Habitat parçalanması ve tahribat
• Yumurtlama alanlarının yok edilmesi (taşlık alanların temizlenmesi)

Gözlem Notları

• Gözlem için en iyi dönem: Ağustos – Eylül, sabah ve öğleden sonra saatleri
• Doğal kamuflajı nedeniyle hareket etmedikçe fark edilmesi zordur
• Tehdit edildiğinde ön bacaklarını kaldırarak tehdit postürü sergiler
• Sakinleştirildiğinde insan eline alınabilir ama ısırabilir

Bilimsel Not

• Hierodula transcaucasica, Asya kökenli Hierodula cinsinin batı sınırında yaşayan en uç popülasyonlarından biridir
• Genetik olarak bazı türlerle (H. tenuidentata) akrabalık taşıdığı düşünülmektedir; tür ayrımı morfolojik ve genetik analiz gerektirir