Keroplatidae

Keroplatidae – Mantar Sinekleri / Avcı Larvalı Işık Üreten Sinekler

(Orman ekosistemlerinde çürükçül ya da avcı yaşam süren, bazı türlerinin larvaları ışık üretebilen ve ilginç biyolojik davranışlar sergileyen Nematocera sinek familyasıdır.)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia (Hayvanlar)
• Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
• Sınıf: Insecta (Böcekler)
• Takım: Diptera (Çiftkanatlılar)
• Alt takım: Nematocera
• Üst familya: Sciaroidea
• Familya: Keroplatidae Rondani, 1856
• Alt familyalar: Keroplatinae, Macrocerinae
• Önemli cinsler: Keroplatus, Macrocera, Orfelia, Proceroplatus

Temel Özellikler

• Boyut: Genellikle 3–10 mm
• Görünüm: Zarif, narin yapılı; uzun bacaklı ve antenli
• Anten: Çok segmentli (16+); ipliksi ve tüylü
• Kanatlar: Saydam; çoğu türde küçük damarlaşma, bazılarında renkli desenler
• Vücut: İnce yapılı; genellikle kahverengi, sarımsı veya siyah tonlarında
• Bacaklar: Uzun ve kırılgan; bazı türlerde ayırt edici tarsal yapılar vardır

Ekoloji ve Yaşam Döngüsü

• Larvalar genellikle mantarlarla beslenir (özellikle Basidiomycota)
• Bazı türler avcıdır: Larvalar ağ benzeri yapılar kurarak küçük omurgasızları yakalar
• Bazı türlerin larvaları biyolüminesans (ışık üretimi) gösterir → örn. Keroplatus testaceus
• Yetişkinler kısa ömürlüdür; genellikle orman içi nemli bölgelerde yaşar
• Pupalar genellikle toprakta veya mantar meyve gövdelerinde oluşur

Biyolüminesans – Işık Üreten Larvalar

• Keroplatidae, ışık üretebilen az sayıdaki sinek grubundan biridir
• Larvalar karanlıkta mavi-yeşil ışık yayar → bu ışık, hem av çekmek hem de avcı caydırmak amacıyla kullanılır
• Orfelia fultoni gibi türlerde bu özellik laboratuvar koşullarında incelenmiştir
• Işık üretimi, luciferin benzeri bileşiklerin oksidasyonuyla gerçekleşir

Yayılış

• Tüm dünyaya yayılmıştır; özellikle nemli ormanlık alanlarda, mantar zenginliği olan bölgelerde yoğundur
• Palearktik Bölge (Avrupa, Türkiye, Kafkaslar) tür çeşitliliği açısından zengindir
• Türkiye’de Keroplatus ve Macrocera cinslerine ait çeşitli türler saptanmıştır

İnsana Zararlılık

• İnsana doğrudan zararsızdır
• Sokmaz, ısırmaz, hastalık taşımaz
• Larvaları doğada organik döngüye katkı sağlar; bazıları diğer küçük böceklerin popülasyonlarını da kontrol eder

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

• Gerekli değildir
• İnsanla fiziksel temas kurma eğiliminde değildirler

Latince Anlamı

• Keroplatus: Antik Yunanca’da “keras” (boynuz) ve “platus” (düz/yuvarlak) → kanat ya da vücut formuna gönderme yapar
• Macrocera: “Uzun boynuzlu” anlamında → çok segmentli uzun anten yapısına işaret eder

Halkın Merak Ettiği İlginç Bilgiler

SoruCevap “Bu sinek ışık mı üretiyor?”Evet! Bazı türlerin larvaları biyolüminesans (ışık üretme) özelliğine sahiptir “Sivrisinek mi bunlar?”Hayır. Görünüm benzer olsa da beslenme, davranış ve yapı olarak tamamen farklıdırlar “Neden mantarlarla birlikte görülür?”Çünkü larvaları çoğunlukla mantarla beslenir veya mantarlarda yaşar “Ağ kurup av mı yakalıyorlar?”Evet! Bazı türlerin larvaları yapışkan ipliksi tuzaklar kurarak küçük böcekleri yakalar

Bilimsel Kaynaklar

• Matile, L. (1990). Diptera Keroplatidae Fauna of Europe
• Sivinski, J. (1998). The Function of Bioluminescence in Larvae of Keroplatid Flies
• Marshall, S.A. (2012). Flies: The Natural History and Diversity of Diptera
• GBIF, Fauna Europaea, ITIS veritabanları