Marpissa nivoyi

Harika bir örümcek türü olan Marpissa nivoyi, Salticidae familyasına yani **"Zıplayan Örümcekler"**e ait bir türdür. Bu örümcekler, adından da anlaşılacağı gibi, avlarını yakalamak için zıplama yeteneklerini kullanan, keskin görüşlü ve çevik avcılardır.

Marpissa nivoyi, Salticidae familyasına ait orta büyüklükte, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1837 yılında Lucas tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Marpissa nivoyi'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Salticidae Blackwall, 1841 (Zıplayan Örümcekler)
• Cins (Genus): Marpissa C.L. Koch, 1846
• Tür (Species): Marpissa nivoyi (Lucas, 1837)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Marpissa nivoyi, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa (İspanya ve Fransa gibi Akdeniz ülkelerinde ağırlıklı), Türkiye ve Kuzey Afrika'da yayılış gösterir. Bu durum, türün özellikle Akdeniz iklimine sahip bölgelere adapte olabildiğini göstermektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye'nin örümcek faunası listelerinde yer almakta olup, ülkenin çeşitli bölgelerinden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu da türün Türkiye'nin farklı coğrafi özelliklere sahip alanlarında bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta büyüklükte bir zıplayan örümcektir.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5.0 ila 7.0 mm arasındadır.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 6.0 mm arasındadır.
• Gövde Yapısı ve Renk: Marpissa cinsi örümcekler genellikle uzunlamasına, yassılaşmış bir karapaks (baş-göğüs kısmı) ve karnına (opisthosoma) sahiptir. Bu yassılaşmış yapı, ağaç kabukları veya tahta çatlakları gibi dar alanlara gizlenmelerine yardımcı olur. Vücutları genellikle yoğun tüylerle kaplıdır.
• Erkek: Karapaks parlak, koyu kahverengi veya siyahtır. Göz çevresinde ve karapaksın kenarlarında beyaz veya açık renkli tüyler bulunabilir. Karın uzun ve yassıdır, grimsi-kahverengi bir zemin üzerinde açık renkli (beyaz veya sarımsı) lekeler veya şeritler olabilir. İlk bacak çifti diğerlerinden daha kalın ve koyu renklidir, genellikle belirgin tüylerle kaplıdır. Palpler (ön ayak benzeri duyu organları) belirgin ve karmaşık yapılara sahiptir.
• Dişi: Dişiler genellikle erkeklere göre biraz daha büyük ve daha açık renkli olabilir. Karapaks kahverengi veya grimsi tonlarda olabilir. Karınları da uzun ve yassıdır, üzerinde daha belirgin açık ve koyu renkli bantlar veya zikzak desenler bulunabilir.
• Gözler: Salticidae familyasının en karakteristik özelliği olan güçlü gözlere sahiptirler. Ön ortadaki iki büyük göz, avı hassas bir şekilde takip etmelerini sağlayan üç boyutlu görme yeteneği sunar. Diğer altı göz çevresel hareketleri algılar ve geniş bir görüş alanı sağlar.
• Ayırt Edici Özellikler:Yassılaşmış vücut yapısı: Ağaç kabukları ve dar aralıklara saklanmalarını sağlayan karakteristik bir özelliktir.
• Erkeklerde ilk bacak çiftinin kalın ve koyu renkli olması.
• Diğer Marpissa türlerinden kesin ayrımı, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı incelenmesini gerektirir. Bu yapısal özellikler, örümcek taksonomisindeki anahtar ayırt edici faktörlerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Marpissa nivoyi gibi zıplayan örümcekler, özellikle ağaç kabukları veya tahta yapılarda harika bir kamuflaja sahiptir. Bu özellik, hem avcılarından korunmalarını hem de avlarına daha kolay yaklaşmalarını sağlar. Çeviklikleri ve keskin görüşleri sayesinde başarılı avcılardır ve ekosistemde böcek popülasyonlarının dengelenmesinde önemli bir rol oynarlar. İnsanlar için kesinlikle tehlikeli değillerdir; zehirleri sadece avları üzerinde etkilidir ve insan sağlığına hiçbir risk oluşturmazlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Marpissa nivoyi da diğer zıplayan örümcekler gibi aktif ve gezgin avcılardır. Avlarını yakalamak için ağ kurmazlar. Genellikle gündüz aktiftirler ve güneşli saatlerde avlanmayı tercih ederler.
• Avlanma Davranışı: Mükemmel görme yeteneklerini kullanarak avlarını (küçük böcekler, sinekler ve diğer eklembacaklılar) tespit ederler. Avlarına gizlice yaklaşır, ardından hızlı ve güçlü bir zıplamayla üzerlerine atlayarak yakalarlar. Yassı vücutları sayesinde dar aralıklara girerek pusuya yatabilirler.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) genellikle ağaç kabuklarının altına, çatlaklara veya tahta yapıların arasına, ipekten yapılmış koruyucu bir yuvaya bırakır ve yavrular çıkana kadar onları korurlar. Bu yuvalar genellikle gizlenmiş ve iyi korunmuş yerlerdedir.
• Habitat Tercihi: Genellikle ağaçlık alanları, orman kenarlarını, bahçeleri, parkları ve insan yapımı ahşap yapıları tercih ederler. Eski çitler, ahşap duvarlar, odun yığınları ve ağaç kabukları altında bulunabilirler. Bu tür, özellikle güneş alan dikey yüzeylerde sıkça görülür.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Marpissa nivoyi de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Salticidae familyasındaki hiçbir tür insan için tehlikeli değildir. Marpissa nivoyi'nin de ısırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Isırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zıplayan örümceklerin zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir arı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi lokal, geçici semptomlar dışında bir sağlık riski oluşturmazlar. Bu küçük avcılar, doğanın biyoçeşitliliğinin önemli bir parçasıdır ve zararlı böceklerin kontrolünde değerli bir görev üstlenirler. Rahatsız edilmedikleri sürece insanlara saldırmazlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
3. araneae - Marpissa nivoyi - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve erkek ile dişi özellikleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1103/Marpissa_nivoyi (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2171966 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
7. The checklist of the spiders of Turkey - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
8. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
9. Salticidae - Türkiye Yaban Hayatı: Zıplayan örümceklerin genel özellikleri ve tehlikeleri hakkında bilgiler.
10. Kaynağa Erişim: https://turkiyeyabanhayati.org/species/detail/salticidae (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
11. Fotoğraf : Skithéo