Numenius arquata

Aşağıda, istenen türle ilgili ayrıntılı bilgi sunulmaktadır.

Numenius arquata (Kervan Çulluğu) Detaylı Tür Bilgisi

Numenius arquata, Yağmur Kuşları takımı (Charadriiformes) içinde, çulluk ve kum kuşu familyası Scolopacidae'ye ait, Eski Dünya'nın en büyük kıyı çamurcunlarından (wader) biridir. Halk arasında Kervan Çulluğu veya Büyük Kıyı Çamurcunu olarak bilinir ve en karakteristik özelliği, Latince adının da işaret ettiği gibi (arquata = kıvrık), uzun, aşağı doğru belirgin bir şekilde eğimli olan gagasıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Kervan Çulluğu, Kuzey Yarımküre'nin ılıman bölgelerinde geniş bir üreme alanına sahiptir. Göçmen bir türdür; Avrupa ve Batı Asya'da üreyen popülasyonlar, kışı geçirmek üzere Afrika, Orta Doğu ve Güney Avrupa kıyılarına göç eder. Türkiye, kış aylarında ve göç dönemlerinde bu tür için önemli kıyı sulak alanları sunar. Eşsiz ötüşü, kırsal ve kıyı peyzajının ayrılmaz bir parçasıdır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class): Aves (Kuşlar)
• Takım (Order):: Charadriiformes (Yağmur Kuşları)
• Aile (Family):: Scolopacidae (Çullukgiller)
• Cins (Genus):: Numenius
• Tür (Species):: Numenius arquata (Linnaeus, 1758)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Yaklaşık 50–60 cm uzunluğunda olup, kanat açıklığı 80–106 cm'ye ulaşabilir.
• Gaga (Ayırt Edici Özellik): Mantar yelpazesindeki en belirgin morfolojik özelliktir. Son derece uzun (10-15 cm), ince ve aşağıya doğru kavisli (orak şeklinde) bir gagaya sahiptir. Gagası, çamur veya kumun derinliklerindeki omurgasızları yakalamak için evrimleşmiştir.
• Tüy Rengi: Genel olarak kamuflaj sağlayan kahverengi-gri tonlardadır. Tüyleri, koyu kahverengi çizgiler ve beneklerle kaplıdır, bu da onu çamurluklar ve otlaklar üzerinde zor fark edilir kılar.
• Ses: Kervan Çulluğu, kuş gözlemcileri için en tanıdık seslerden birine sahiptir. Melodik, uzaklara erişen, "kabarık" veya "köpüren" bir ıslık sesi çıkarır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Habitat Tercihi:
• Üreme Alanları: Genellikle ıslak, az yoğun otlaklar, fundalıklar, meralar ve sulak alan çayırlarını tercih eder.
• Kışlama Alanları: Kış aylarında ise büyük gelgit düzlükleri, tuzlu bataklıklar, nehir ağızları (estuariler) ve çamurlu kıyılar gibi denizel habitatlarda toplanır.
• Avlanma Davranışı: Uzun, kavisli gagasını yumuşak çamurun derinliklerine sokarak avlanır. Besinleri, toprak solucanları, deniz solucanları, küçük yengeçler, böcekler ve tohumlardan oluşur.
• Sosyal Davranış: Üreme mevsimi dışında, kışlaklarda veya göç sırasında büyük, gürültülü sürüler halinde bir araya gelme eğilimindedir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Küresel popülasyonları son yıllarda önemli ölçüde azaldığı için IUCN tarafından "Neredeyse Tehdit Altında" (Near Threatened - NT) olarak listelenmiştir. Avrupa'da bazı bölgelerde durumu "Hassas" (Vulnerable) veya "Tehlikede" (Endangered) kategorisindedir.
• Tehditler:
• Habitat Kaybı: Islak çayırların ve bataklıkların drenajı ve tarım arazisine dönüştürülmesi, üreme alanlarını daraltmaktadır.
• Yoğun Tarım: Erken otlatma, sık biçme ve yoğun gübre kullanımı, yuvaları ve civcivlerin besin kaynaklarını yok etmektedir.
• Kıyı Alanı Bozulması: Kışlama alanları olan kıyı ve gelgit düzlüklerinin yapılaşma ve kirlilik nedeniyle tahrip olması.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Cramp, S. (Ed.). (1983). Handbook of the Birds of Europe, the Middle East and North Africa: The Birds of the Western Palearctic. Oxford University Press.
• BirdLife International. (2017). Numenius arquata. The IUCN Red List of Threatened Species 2017.
• Hayman, P., Marchant, J., & Prater, T. (1986). Shorebirds: An Identification Guide to the Waders of the World. Houghton Mifflin Company.
• Fotoğraf: Can KARAYEL