Phlegra dunini

Harika bir örümcek türü olan Phlegra dunini, Salticidae familyasına yani **"Zıplayan Örümcekler"**e ait bir türdür. Bu örümcekler, adından da anlaşılacağı gibi, avlarını yakalamak için zıplama yeteneklerini kullanan, keskin görüşlü ve çevik avcılardır. Phlegra cinsinin diğer üyeleri gibi, genellikle ince ve uzun bir vücut yapısına sahiptir.

Phlegra dunini, Salticidae familyasına ait küçük ila orta büyüklükte, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 2004 yılında Azarkina tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Phlegra dunini'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Familya (Family): Salticidae Blackwall, 1841 (Zıplayan Örümcekler)
• Cins (Genus): Phlegra Simon, 1876
• Tür (Species): Phlegra dunini Azarkina, 2004

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Phlegra dunini, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Türkiye, Azerbaycan ve İran gibi Orta Doğu ve Kafkasya bölgelerinde yayılış gösterir. Bu sınırlı dağılım, türün belirli ekolojik nişlere adapte olduğunu veya henüz tam olarak belgelenmemiş olabileceğini düşündürmektedir.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Kahramanmaraş gibi illerden gözlem kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün özellikle Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde bulunabileceğini göstermektedir.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük ila orta büyüklükte bir zıplayan örümcektir. Spesifik boyut bilgileri genel olarak Phlegra cinsinin diğer türlerine benzerdir, yani genellikle 4-7 mm aralığında olabilir.
• Gövde Yapısı ve Renk: Phlegra cinsinin üyeleri genellikle uzun ve ince bir vücut yapısına sahiptir. Vücutlarında genellikle boyuna şeritler veya benekler bulunur. Phlegra dunini'nin detaylı renk ve desen özellikleri, türün daha yeni tanımlanmış olması ve görsel kaynakların kısıtlı olması nedeniyle daha az genel bilgiye sahiptir. Ancak, cinsin genel özelliklerine dayanarak, gri, kahverengi veya siyah tonlarında, üzerinde açık renkli (beyaz, sarımsı) boyuna çizgiler veya lekeler bulunması olasıdır. Bu desenler genellikle bitki örtüsü içinde kamuflaj sağlar.
• Gözler: Salticidae familyasının en karakteristik özelliği olan güçlü gözlere sahiptirler. Ön ortadaki iki büyük göz, avı hassas bir şekilde takip etmelerini sağlayan üç boyutlu görme yeteneği sunar. Diğer altı göz çevresel hareketleri algılar ve geniş bir görüş alanı sağlar.
• Ayırt Edici Özellikler:Phlegra dunini'nin kesin teşhisi, özellikle erkek palpal organlarının ve dişi epigyne yapısının detaylı incelenmesini gerektirir. Bu morfolojik özellikler, yakın akraba türlerden ayrımını sağlayan anahtar taksonomik kriterlerdir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Phlegra cinsi örümcekler, uzun ve ince vücut yapılarıyla bitki sapları ve otlar arasında mükemmel bir kamuflaj sağlarlar. Phlegra dunini de bu özelliklere sahip olup, çevik hareketleri ve keskin görüş yetenekleriyle küçük böcekleri avlar. Genellikle kuru ve açık alanlarda bulunurlar. İnsanlar için tehlikeli değillerdir; zehirleri sadece avları üzerinde etkilidir ve insan sağlığına zarar vermez."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yaşam Tarzı: Phlegra dunini da diğer zıplayan örümcekler gibi aktif ve gezgin avcılardır. Avlarını yakalamak için ağ kurmazlar. Genellikle gündüz aktiftirler ve güneşli saatlerde avlanmayı tercih ederler.
• Avlanma Davranışı: Mükemmel görme yeteneklerini kullanarak avlarını (küçük böcekler, sinekler ve diğer eklembacaklılar) tespit ederler. Avlarına gizlice yaklaşır, ardından hızlı ve güçlü bir zıplamayla üzerlerine atlayarak yakalarlar. Kendilerini bir güvenlik ipliğiyle (ipek iplik) sabitleyerek olası bir düşüşte veya avı kaçırmaları durumunda geri dönmelerini sağlarlar.
• Yuva Yapısı ve Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) genellikle bitki saplarının arasına, taşların altına veya diğer korunaklı yerlere, ipekten yapılmış küçük bir yuvaya bırakır ve yavrular çıkana kadar onları korurlar.
• Habitat Tercihi: Phlegra cinsinin genel olarak açık, kuru ve güneşli alanları, otlakları, bozkırları, orman kenarlarını ve kumlu bölgeleri tercih ettiği bilinmektedir. Phlegra dunini de muhtemelen bu tür habitatlarda bulunur. Kayıtların geldiği bölgeler (Kahramanmaraş gibi) de bu habitat tipleriyle uyumludur.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Phlegra dunini de zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Salticidae familyasındaki hiçbir tür insan için tehlikeli değildir. Phlegra dunini'nin de ısırık olasılığı çok düşüktür çünkü çeneleri küçüktür ve genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Isırık olsa dahi, insan üzerinde hafif kaşıntı, kızarıklık veya lokal ağrı dışında herhangi bir toksik ya da alerjik etki yarattığı belgelenmemiştir. Zehirleri, bal arısı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi çok hafif lokal reaksiyonlara neden olabilir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Zıplayan örümceklerin zehirleri insanlar üzerinde ciddi bir etki yaratmaz. Bir arı sokması veya sivrisinek ısırığı gibi lokal, geçici semptomlar dışında bir sağlık riski oluşturmazlar. Bu küçük avcılar, doğanın biyoçeşitliliğinin önemli bir parçasıdır ve zararlı böceklerin kontrolünde değerli bir görev üstlenirler. Rahatsız edilmedikleri sürece insanlara saldırmazlar."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Çok nadir bir ısırık durumunda, arı sokmasına benzer, geçici bir kızarıklık veya hafif kaşıntı görülebilir.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir tedavi gerektirmez. Isırık bölgesi sabunlu suyla temizlenerek soğuk kompres uygulanabilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
3. araneae - Phlegra dunini - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve dağılımı hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4519/Phlegra_dunini (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2168586 (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).
7. ResearchGate - New and poorly known Palaearctic species of the genus Phlegra Simon, 1876 (Araneae, Salticidae): Bu türün Azarkina tarafından bilimsel olarak tanımlandığı makale.
8. Kaynağa Erişim: https://www.researchgate.net/publication/232042050_New_and_poorly_known_Palaeartic_species_of_the_genus_Phlegra_Simon_1876_Araneae_Salticidae (Erişim tarihi: 18 Haziran 2025).