Phylloscopus humei
Phylloscopus humei
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Animalia (Hayvanlar)
- Şube: Chordata (Kordalılar)
- Sınıf: Aves (Kuşlar)
- Takım: Passeriformes (Ötücü Kuşlar)
- Familya: Phylloscopidae (Orman Ötleğenleri)
- Cins: Phylloscopus
- Tür: Phylloscopus humei
Latince Adın Anlamı
- Phylloscopus: Yunanca phyllon (yaprak) + skopos (izleyici/gözcü) → "Yaprak gözlemcisi", yani yapraklar arasında dolaşan küçük kuşlara işaret eder.
- humei: İngiliz doğa bilimci Allan Octavian Hume onuruna adlandırılmıştır; Hindistan'da kuş faunası üzerine öncü çalışmalarıyla tanınır.
Tanım ve Morfoloji
- Küçük boyutlu bir kuştur; yaklaşık 9–11 cm uzunluğunda, 5–7 gram ağırlığındadır.
- Üst tarafı gri-yeşil, alt tarafı kirli beyazdır.
- Gözünün üzerinden geçen soluk beyazımsı kaş çizgisi (supercilium) çok belirgindir.
- Kanatlarda beyazımsı bir bant ve zeytin rengi tonlamalar bulunur.
- Kuyruğunu sürekli aşağı yukarı sallaması ayırt edici davranışıdır.
- Sesi: “tsip-tsip” şeklinde kısa ve tiz çağrılar; diğer Phylloscopus türlerinden bu sesiyle ayırt edilebilir.
Habitat ve Yayılım
- Üreme alanları: Orta Asya'nın dağlık ormanları (özellikle Himalaya bölgesi, Altay Dağları, Kazakistan).
- Kışlama alanları: Pakistan, Hindistan ve Güneydoğu Asya.
- Türkiye’de: Nadir bir göç türü olarak gözlemlenir; özellikle sonbahar göçü sırasında Karadeniz kıyılarında ve güney geçiş rotalarında kayıtlar mevcuttur.
- Düşük çalılık alanlar, orman altı bitki örtüsü ve yapraklı ağaçların bulunduğu bölgelerde yaşar.
Ekolojik Rolü
- Böcekçil beslenir: larvalar, küçük böcekler, tırtıllar, örümcekler ve yaprak biti gibi küçük omurgasızları tüketir.
- Böcek popülasyonlarını dengeleyici rol oynar.
- Ağaç yapraklarının arasında gezinerek beslenmesiyle, yaprak altı zararlılarının kontrolünde doğal yırtıcı olarak önemli bir yer tutar.
İnsana Zararlılık Durumu
- İnsanlara tamamen zararsızdır.
- Ne saldırganlık ne de zoonotik hastalık riski gösterir.
- Hassas bireylerde alerjik tepkilere neden olacak bir etkisi yoktur.
İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi
- Tıbbi risk içermez.
- Yakalanan bireyler strese girebilir, bu nedenle gözlem dışında temastan kaçınılmalıdır.
- Doğaya bırakılmadan önce serin ve sessiz ortamda dinlendirilmelidir.
Tıbbi / Endüstriyel / Bilimsel Kullanım
- Doğrudan tıbbi veya endüstriyel kullanım yoktur.
- Ancak:
- Ornitolojik araştırmalarda, göç rotalarının izlenmesi için ideal model türdür.
- Ses tanıma algoritmalarının geliştirilmesinde kullanılır (akustik veriye dayalı tür teşhisi).
- İklim değişikliği nedeniyle göç yolları değişen türlerden biridir; ekolojik izleme için önemlidir.
İlginç Bilgiler ve Kültürel Notlar
- Hume’un Orman Ötleğeni, önceden Phylloscopus trochiloides (Yeşil Ötleğen) türünün bir alt türü olarak kabul ediliyordu; son genetik çalışmalarla ayrı tür olduğu doğrulanmıştır.
- Türkiye'de nadir gözlenen bu tür, kuş gözlemcileri (birdwatchers) arasında “rarite” (nadir tür) olarak değerlidir.
- Kayıt altına alındığında kuş gözlem raporlarında özel olarak duyurulur.
Bilimsel Kaynaklar ve Referanslar
- Svensson, L. (1992). Identification Guide to European Passerines
- Alström, P., et al. (2003). "Phylogeny and classification of the leaf warblers (Phylloscopus)." Molecular Phylogenetics and Evolution
- Kirwan, G.M. et al. (2008). The Birds of Turkey
- eBird Database, Cornell Lab of Ornithology
- BirdLife International Species Factsheet: Phylloscopus humei








