Platichthys luscus

Platichthys luscus, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, Sağ Gözlü Pisi Balığıgiller familyası Pleuronectidae'ye ait ticari açıdan önemli bir türdür. Halk arasında Karadeniz Pisi Balığı veya basitçe Pisi Balığı olarak bilinir. Karadeniz'in en önemli bentik ticari balık türleri arasında yer alır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Karadeniz Pisi Balığı'nın ana yayılım alanı Karadeniz ve Azak Denizi'dir. Ayrıca, Marmara Denizi ve Kuzey Ege Denizi'nde de bulunabilir. Bu tür, tatlı suya olan yüksek toleransı (örihalin) sayesinde, nehir ağızlarına yakın ve tuzluluğun düşük olduğu kıyısal alanlarda da sıklıkla görülür. Bu özelliği, onu yerel ekosistemlere özgü ve dayanıklı kılmaktadır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class):: Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
• Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
• Aile (Family):: Pleuronectidae (Sağ Gözlü Pisi Balığıgiller)
• Cins (Genus):: Platichthys
• Tür (Species):: Platichthys luscus (Pallas, 1814)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Orta-büyük boy bir yassı balıktır; genellikle 30–40 cm uzunluğa ulaşır, maksimum 50 cm'ye kadar büyüyebilir.
• Vücut: Vücudu geniş, yuvarlak ve eşkenar dörtgen şeklindedir.
• Gözler: Çoğu bireyde gözler başın sağ tarafında yer alır (Sağ Gözlü Pisi Balığıgiller familyasının tipik özelliği). Ancak diğer Pleuronectid türlerine göre, gözlerin sol tarafta olduğu (tersine dönmüş) bireylerin görülme sıklığı daha yüksektir.
• Derinin Yapısı (Ayırt Edici Özellik): Derisi, diğer bazı pisi balıklarından farklı olarak, dikenli pul sıraları nedeniyle pürüzlü ve kalındır.
• Kemikli Tüberküller: Başın üst kısmı, gözlerin arkası ve yan çizginin başlangıç kısmı boyunca yer yer küçük kemikli tüberküller (sert, kemikleşmiş kabarcıklar) bulunur. Bu özellik, türün belirgin ayırt edici özelliklerindendir.
• Renk: Gözlü tarafı (üst taraf) genellikle koyu kahverengi, zeytin yeşili veya kirli sarı olup, üzerinde düzensiz koyu lekelenmeler olabilir. Kör tarafı (alt taraf) beyazdır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Habitat: Kıta sahanlığının kumlu ve çamurlu deniz diplerini tercih eder. Sığ kıyı sularından başlayarak 100 metreye kadar olan derinliklerde bulunur. Nehir ağızlarına yakın, tuzluluğu düşük sulara iyi adapte olmuştur.
• Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) bir türdür. Beslenme amacıyla aktif olarak avlanır ve üreme dönemlerinde uzun mesafeler göç edebilir.
• Diyet: Diyeti, yaşadığı dip zemininde bulunan küçük bentik omurgasızlar (kabuklular, yumuşakçalar, deniz kurtları) ve küçük dip balıklarından oluşur.

4. Ticari Önemi ve Koruma Durumu

• Ticari Değer: Karadeniz ve Azak Denizi havzasında yüksek ekonomik değere sahip, en önemli ticari yassı balık türüdür. Eti lezzetli kabul edilir.
• Avcılık Yöntemi: Başta dip trolü olmak üzere, fanyalı ağlar ve tırıvırı (uzatma) ağları kullanılarak yoğun olarak avlanır.
• Koruma Durumu: Yoğun av baskısı altındadır. Geniş bir dağılıma sahip olmasına rağmen, Karadeniz'deki popülasyonları avcılık ve habitat bozulması nedeniyle baskı altındadır. Küresel olarak IUCN tarafından henüz özel bir kategoriye sahip olmamakla birlikte, bölgesel izleme gerektiren bir türdür.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
• Quéro, J.-C. (2001). Pleuronectidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
• Vasilyeva, E. D., & Z. D. P. K. V. S. R. V. E. P. L. T. F. (2018). Fishes of the Black Sea and Sea of Azov. Russian Academy of Sciences.
• Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
• Fotop