Rhopalus conspersus

Rhopalus conspersus

(Ad kökeni: conspersus = serpilmiş, benekli; gövde üstündeki benekli görünümüne atıfla)

Tam Taksonomik Sınıflandırma

• Alem (Regnum): Animalia – Hayvanlar
• Şube (Phylum): Arthropoda – Eklem bacaklılar
• Sınıf (Classis): Insecta – Böcekler
• Takım (Ordo): Hemiptera – Gerçek emici böcekler
• Alttakım (Subordo): Heteroptera – Gerçek tahtakuruları
• Infra takım (Infraordo): Pentatomomorpha
• Üst familya (Superfamilia): Coreoidea
• Familya (Familia): Rhopalidae – Koku böcekleri (scentless plant bugs)
• Cins (Genus): Rhopalus
• Tür (Species): Rhopalus conspersus (Kolenati, 1845)

İngilizce Adı ve Türkçesi

• İngilizce adı: Speckled scentless plant bug
• Türkçesi (önerilen): Benekli kokusuz bitki tahtakurusı veya Benekli Rhopalus böceği

Genel Tanım ve Morfoloji

Rhopalus conspersus, küçük–orta boyutlu, kahverengi tonlu ve üstten bakıldığında benekli desenli görünümüyle tanınan bir bitki emici türdür.

• Boyut: 5.5–7.5 mm
• Vücut: Yassı, oval; kenarları düz, baş üçgenimsi
• Renk: Kahverengi zemin üzerine koyu benekler; bazen gri-bej desenli
• Anten: 4 segmentli; uç segment koyu renkli
• Pronotum: Kısmen tırtıklı yan kenarlı
• Hemielytra (yarı kanatlar): Şeffaf uçlu; damarlar belirgin
• Bacaklar: İnce, uzun, genellikle açık kahverengi

Yaşam Alanı ve Ekoloji

• Habitat: Açık çayırlar, tarlalar, yol kenarları, otsu bitkilerin yoğun olduğu alanlar
• Beslenme: Fitofag – özellikle papatyagiller (Asteraceae) ve ısırgangiller (Urticaceae) üzerinde gözlenmiştir
• Aktif dönem: Nisan – Eylül
• Yayılım: Avrupa, Kafkasya ve Orta Asya genelinde yaygın; Türkiye'de Trakya, İç Anadolu ve Doğu Anadolu'dan kayıtlıdır

Zehirlilik ve İnsanlara Etkisi

• Zehirli değildir
• İnsanlara zararsızdır
• Sokmaz, ısırmaz, alerjik reaksiyona yol açmaz
• Koku böceği ailesine ait olmasına rağmen koku bezleri gerilemiştir (adı buradan gelir: "scentless plant bug")

İlk Yardım ve Tıbbi Müdahale

• Temas durumunda müdahale gerekmez
• Ciltte tahrişe neden olmaz
• Alerjik reaksiyon gösteren bireylerde bölge sabunlu suyla temizlenmeli
• Tıbbi müdahaleye gerek yoktur

Karıştırılabilecek Türler

TürAyırt Edici ÖzellikDurumRhopalus subrufusDaha kırmızımsı tonlar; anten yapısı benzerAynı cinsCorizus hyoscyamiParlak kırmızı-siyah renkli, koku bezleri gelişmişFarklı familyadanLygus spp.Daha pürüzsüz yapı; farklı anten oranıFarklı familya (Miridae)Coreus marginatusÇok daha büyük, belirgin kokuludurCoreidae

Yanlış Bilinenler ve Efsaneler

1. Efsane: Bu tür tahtakurusu olduğu için kan emer
2. Gerçek: Gerçek tahtakurusu (Cimicidae) farklı familyadandır; bu tür bitki özsuyu emer
3. Efsane: Kahverengi böcekler hep zararlıdır
4. Gerçek: Bu tür, bitkilerde ciddi zarara yol açmaz, doğadaki dengeyi bozmaz
5. Efsane: Kokusu insanı zehirler
6. Gerçek: Rhopalidae familyası, diğer Coreoid böcekler gibi koku üretmez veya çok zayıf üretir
7. Efsane: Evde görülürse istilacıdır
8. Gerçek: Bu tür ev içine girmez, sadece açık doğa böceğidir
9. Efsane: Tarım ilacı sıkılmalı
10. Gerçek: Zararsız türlerde pestisit kullanımı doğaya gereksiz zarar verir

İlginç Bilgiler

• “Kokusuz bitki böcekleri” (Rhopalidae), Coreidae’ye benzer ama koku bezleri körelmiştir
• Rhopalus conspersus, gövde desenlerinin değişkenliğiyle tanınır; aynı popülasyonda bireyler farklı görünebilir
• Polenle de beslenebilir, bazı çiçekli bitkilerle simbiyotik ilişki gösterebilir
• Doğada çok yaygın olmasına rağmen genellikle fark edilmez çünkü çok iyi kamufle olur
• Türkiye'de Rhopalus cinsine ait en yaygın türlerden biridir

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:

• Aukema, B., & Rieger, C. (2006). Catalogue of the Heteroptera of the Palaearctic Region, Vol. 5
• Dolling, W.R. (2006). The Hemiptera: Classification, Natural History and Evolution
• Lis, J.A. (2000). Rhopalidae of Europe
• Türk Entomoloji Dergisi (2022). Türkiye Coreoidea Faunası Üzerine Yeni Gözlemler