Scomberesox saurus
Genel Özellikler
Scomberesox saurus, Türkçede “Saury Uskumru İğnediği” veya “Uzunburun Uskumru” olarak bilinen, Scomberesocidae familyasına ait bir balık türüdür. Gövdesi ince, uzun ve iğne şeklinde olup çeneleri belirgin şekilde sivri ve uzundur. Ortalama boyu 25–35 cm olup, nadiren 50 cm’ye ulaşabilir. Vücudu parlak gümüş renginde, sırtı yeşilimsi-mavi, karnı ise beyazdır. Küçük balıklar, plankton ve zooplanktonik organizmalarla beslenir. Hızlı yüzücü bir türdür ve sürüler hâlinde dolaşır.
Taksonomi
- Alem: Animalia
- Şube: Chordata
- Sınıf: Actinopterygii
- Takım: Beloniformes
- Familya: Scomberesocidae
- Cins: Scomberesox
- Tür: Scomberesox saurus
Eski ve Yeni Adları
- Geçerli Adı: Scomberesox saurus
- Eski Adları / Sinonimler: Bazı eski kaynaklarda Esox saurus olarak anılmıştır.
Dağılım ve Habitat
Scomberesox saurus, Atlantik Okyanusu, Akdeniz ve Karadeniz’de yayılış gösterir. Türkiye kıyılarında özellikle Karadeniz, Marmara ve Ege Denizi’nde görülür. Kıyıya yakın açık sularda, yüzeye yakın tabakalarda yaşar. 0–30 m derinliklerde sık rastlanır.
Mitolojik ve Kültürel Bilgiler
Karadeniz’de “uzun balık” olarak bilinir ve balıkçılar tarafından sürüyle kıyıya yaklaşmaları bolluk habercisi kabul edilmiştir. Anadolu kıyılarında küçük pelajik balık avcılığı yapanlar için önemli türlerden biri olmuştur.
Ekoloji ve Davranış
Sürüler hâlinde yaşayan, hızlı ve çevik bir balıktır. Genellikle gece ışığa yönelme davranışı gösterir, bu nedenle ışık avcılığıyla kolayca yakalanabilir. Besin zincirinde hem küçük planktonik organizmaları tüketir hem de ton balığı, uskumru ve kılıç balığı gibi büyük avcıların besin kaynağıdır.
Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler
- Doğru: Scomberesox saurus, sürüler hâlinde yaşayan hızlı bir yüzücüdür ve Akdeniz’de bilinen önemli iğnediği türlerinden biridir.
- Yanlış: Halk arasında bazen uskumruyla karıştırılır; ancak morfolojik olarak çok daha ince ve uzun yapılıdır.
Zehir Durumu
ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsan tüketimi açısından güvenlidir, toksik özellik göstermez.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
- Collette, B.B. (2003). Family Scomberesocidae: Sauries. FAO Species Catalogue.
- Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/437713672
© IanLJones
