Stomias boa
Genel Özellikler
Stomias boa, halk arasında “bıyıklı derin deniz yılan balığı” olarak bilinen, Stomiidae familyasına ait bir derin deniz balığıdır. Vücudu uzun, ince ve yılanımsı şekildedir. Özellikle alt çeneden çıkan uzun “bıyık benzeri” sensör organlarıyla dikkat çeker. Vücudu koyu kahverengi ile siyah tonlarındadır ve biyolüminesans organlarına sahiptir. Boyu genellikle 20–35 cm arasında değişir, nadiren 50 cm’yi bulur. Küçük balıklar, kabuklular ve planktonik organizmalarla beslenen bir yırtıcıdır.
Taksonomi
- Alem: Animalia
- Şube: Chordata
- Sınıf: Actinopterygii
- Takım: Stomiiformes
- Familya: Stomiidae
- Cins: Stomias
- Tür: Stomias boa (Keşfeden: Risso, 1810)
Eski ve Yeni Adları
- Geçerli Adı: Stomias boa
- Eski Adları / Sinonimler:
- Stomias boa boa (alt tür tanımlamalarında)
- Bazı kaynaklarda Stomias boa ferox olarak geçmektedir.
Dağılım ve Habitat
Stomias boa, Kuzey Atlantik, Akdeniz ve Türkiye’nin derin denizlerinde bulunur. Türkiye’de özellikle Ege ve Akdeniz’de 200–1000 metre derinliklerde kaydedilmiştir. Genellikle pelajik derin sularda yaşar ve biyolüminesans organlarını avını çekmek veya avdan kaçmak için kullanır.
Mitolojik ve Kültürel Bilgiler
Derin deniz balıkları arasında sıra dışı görünümü ve “bıyık” organları nedeniyle bilimsel çalışmalarda ilgi çekmiş, ancak halk arasında yaygın bir kültürel önemi yoktur.
Ekoloji ve Davranış
Gece aktif avlanır, küçük balıklar ve planktonik organizmalarla beslenir. Derin deniz ekosisteminde orta-üst düzey bir yırtıcıdır. Biyolüminesans organları, av çekmek ve predatörlerden kaçmak için adaptif bir özellik sağlar.
Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler
- Doğru: Stomias boa, biyolüminesans organları ve uzun alt çene sensörleri ile derin deniz avcısıdır.
- Yanlış: Halk arasında zehirli olduğu düşünülür; bu bilgi yanlıştır.
Zehir Durumu
ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsan tüketimi açısından herhangi bir toksik riski bulunmamaktadır.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
- Risso, A. (1810). Ichthyologie de Nice.
- Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
- Nielsen, J.G. & Cohen, D.M. (1986). Deep-sea fishes: biology and ecology.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/13199881 © Gonzalo Mucientes Sandoval
