Synaphris sp.

Synaphris, Synaphridae familyasının tip cinsidir ve bu familyanın en çok bilinen ve temsil edilen cinslerinden biridir. Bu cinsin üyeleri, aşırı küçük boyutları ve genellikle kriptik (gizli) yaşam tarzları ile tanınır.

Taksonomik Sınıflandırma

Synaphris cinsinin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Synaphridae Wunderlich, 1986 (Düğme Şekilli Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Synaphris Simon, 1894

Synaphris Cinsine Bağlı Bazı Türler (Örnekler):

Synaphris cinsi dünya genelinde yaklaşık 11 tür ile temsil edilmektedir. Bazı bilinen türler şunlardır:

• Synaphris letourneuxi (Simon, 1884) (Tip tür)
• Synaphris franzi Wunderlich, 1987
• Synaphris lehtineni Marusik, Gnelitsa & Kovblyuk, 2005 (Türkiye'deki tek kayıtlı tür)
• Synaphris saphrynis Lopardo, Hormiga & Melic, 2007
• Synaphris orientalis Marusik & Lehtinen, 2003

Genel Özellikler

• Boyut: Synaphris cinsinin üyeleri çok küçük örümceklerdir. Vücut uzunlukları genellikle 1 mm ile 2 mm arasında değişir. Minyatür boyutları, onları doğal ortamda fark etmeyi oldukça zorlaştırır.
• Görünüm: Genellikle küresel veya hafif oval, parlak karınlara sahiptirler. Renkleri soluk kahverengi, sarımsı veya grimsi tonlarda olabilir. Vücutları bazen yarı şeffaf bir görünüme sahip olabilir. Bazı türlerin karapaksında (baş-göğüs) belirgin kıllar veya küçük tüberküller (çıkıntılar) bulunabilir.
• Ağ Yapısı: Synaphris türleri, küçük, düzensiz veya düğme şekilli, ince ipliklerden oluşmuş ağlar örer. Bu ağlar genellikle taşların altında, yaprak döküntüleri arasında veya küçük oyuklarda, saklı yerlerde bulunur. Ağlarını genellikle yere yakın, küçük oyuklar veya çatlaklar üzerinde yaparlar ve bu ağlar, küçük avları yakalamak için tuzak görevi görür.
• Ayırt Edici Özellikler: Çok küçük boyutları, erkeklerin pedipalp (çiftleşme organı) yapılarındaki karmaşıklık ve dişilerin epigyne morfolojisi cinsin ayırt edici özelliklerindendir. Kitap akciğerlerinin bulunmaması ve bunların yerine gelişmiş bir trakea sistemiyle solunum yapmaları da familyanın ve dolayısıyla bu cinsin önemli bir karakteristiğidir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Habitat Tercihi: Synaphris türleri genellikle nemli, gölgeli ve korunaklı mikrohabitatları tercih ederler.
• Yaprak döküntüleri ve orman tabanı: Nemli ormanlarda, yosunlar arasında veya toprağın üst katmanlarında yaşarlar.
• Taş altları ve kayalık çatlaklar: Taşların altındaki küçük oyuklar veya yarıklar gibi korunaklı ve nemli yerlerde bulunabilirler.
• Mağara girişleri: Bazı türler troglofilik (mağarayı tercih eden) özellikler gösterebilir, ancak genellikle tam troglobiyont (mağaraya bağımlı) değillerdir.
• Yaşam Tarzı: Avcıdırlar ve küçük böcekler (özellikle kollembollar, akarlar ve diğer mikroskobik eklembacaklılar) ile beslenirler. Kriptik davranışları ve küçük boyutları nedeniyle ekolojileri ve davranışları hakkında detaylı gözlemler yapmak zordur.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Ağlarına takılan veya gizlendikleri yerlere yaklaşan çok küçük avlarla beslenirler.
• Üreme: Üreme biyolojileri hakkında detaylı bilgiler sınırlıdır. Dişilerin küçük yumurta keseleri ürettikleri ve bunları genellikle gizli yerlere bıraktıkları bilinmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Synaphris cinsi üyeleri de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Synaphris türlerinin insanlara karşı tehlikesi son derece düşüktür. Boyutları aşırı küçük olduğu için insan derisini delebilecek çenelere (keliserlere) sahip değillerdir. Isırık vakaları yok denecek kadar azdır ve eğer bir ısırık gerçekleşse bile, zehirleri insan sağlığı üzerinde bilinen hiçbir ciddi etkiye yol açmaz.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu kadar küçük örümceklerin zehir bezleri ve keliserleri genellikle insan üzerinde klinik bir etki yaratmak için yetersizdir. Olası bir ısırık, sinek ısırığına benzer, çok hafif bir lokal irritasyondan öteye geçmez. Bilinen hiçbir tıbbi önemi yoktur ve insanlara karşı tehdit oluşturmazlar. Ayrıca, bu örümcekler genellikle gizli ve erişilmesi zor habitatlarda yaşadıkları için insanlarla karşılaşma olasılıkları da oldukça düşüktür.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Herhangi bir ısırık durumunda, küçük bir kızarıklık veya kaşıntı gibi lokalize, çok hafif semptomlar görülebilir. Genellikle hiçbir semptom görülmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Herhangi bir tıbbi müdahaleye gerek yoktur. Isırık bölgesi temiz su ve sabunla yıkanabilir. Semptomlar bekleniyorsa, buz uygulaması rahatlama sağlayabilir.

Türkiye'deki Synaphris Türleri

Türkiye'de Synaphris cinsine ait bilinen tek tür Synaphris lehtineni'dir. Bu tür, 2011 yılında Türkiye faunasına yeni bir familya (Synaphridae) kaydı olarak eklenmiştir. Bu durum, Türkiye'nin biyolojik çeşitliliğinin bir parçası olarak bu minyatür örümcek cinsine de ev sahipliği yaptığını göstermektedir. Ancak, bu cinsin türleri çok küçük ve kriptik olduğu için, Türkiye'deki dağılımları ve tür sayıları hakkında daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. Wikipedia (Synaphris): Cinsin genel tanımı, taksonomisi ve bazı türleri hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: Synaphris - Vikipedi. https://tr.wikipedia.org/wiki/Synaphris (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. Ek olarak İngilizce Wikipedia sayfası: Synaphris - Wikipedia. https://en.wikipedia.org/wiki/Synaphris (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
6. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Cinsin taksonomik bilgileri.
7. Marusik Y. M. & Kunt K. B. (2011). Spiders (Aranei) New to the Fauna of Turkey. 9. Two New Family Records (Mysmenidae and Synaphridae) and One Species Record of Mimetidae. Caucasian Entomological Bulletin 7: 3-5. Türkiye'deki Synaphridae familyasının ve dolayısıyla Synaphris cinsinin ilk kayıtlarından birini içeren akademik makale.
8. Lopardo, L., Ramirez, M. J., & Coddington, J. A. (2007). Spinneret Spigot Morphology in Synaphrid Spiders (Araneae, Synaphridae), with Comments on the Systematics of the Family and Description of A New Species of Synaphris Simon 1894 from Spain. American Museum Novitates, 3556, 1-26. Cinsin morfolojik özellikleri ve sistematiği hakkında detaylı bilgi veren akademik makale.
9. Kaynağa Erişim: Spinneret Spigot Morphology in Synaphrid Spiders (Araneae, Synaphridae), with Comments on the Systematics of The Family and Description of A New Species of Synaphris Simon 1894 from Spain - BioOne Complete. https://bioone.org/journals/american-museum-novitates/volume-2007/issue-3556/0003-0082(2007)3556[1:SSMISS]2.0.CO;2.short (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).