Triphysa phryne –

Triphysa phryne, Nymphalidae familyasının Satyrinae alt familyasına (esmerler ve tekirler) ait, kanatlarındaki belirgin beneklerle tanınan bir kelebek türüdür. Latince adındaki "phryne" kelimesi, kelebeğin Yunanistan'daki Mora (Peloponnese) Yarımadası'na atıfta bulunur ancak kelebeğin asıl yayılış alanı farklıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Triphysa phryne, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 40-50 mm civarındadır. Kanat üst yüzeyi, açık kahverengi veya gri-kahverengi bir zemin üzerinde karmaşık bir siyah benek ve şerit desenine sahiptir. Ön kanatların uçlarında ve arka kanatların kenarlarında siyah halkalı göz benekleri bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family):: Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
• Cins (Genus):: Triphysa
• Tür (Species):: Triphysa phryne (Pallas, 1771)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, sınırlı bir coğrafyada, özellikle Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde, Kafkaslar'da ve İran'ın batısında yayılış gösterir.

• Habitat Tercihi: Genellikle yüksek rakımlı, kuru, taşlık ve çıplak dağ yamaçları ile seyrek bitki örtüsüne sahip alpin bozkırları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Triphysa phryne kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Temmuz ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Poaceae familyasından (buğdaygiller) çeşitli otlarla beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve düzensizdir. Sık sık toprak veya alçak bitkiler üzerinde dinlenirken görülebilirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
• Biyolojik Önemi: Sınırlı ve belirli bir coğrafyaya özgü olması nedeniyle, bu türün korunması yerel biyoçeşitliliğin ve ekosistem sağlığının korunması açısından önemlidir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Triphysa phryne, yayılış alanı sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı bir tür olduğu için yerel popülasyonları hassas olarak değerlendirilebilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
• Tehditler: Yaşam alanlarının tarıma dönüştürülmesi, aşırı otlatma ve bozkır ekosistemlerinin genel olarak tahrip edilmesi en büyük tehditlerdir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: Triphysa phryne, Nymphalidae familyasının Satyrinae alt familyasına (esmerler ve tekirler) ait, kanatlarındaki belirgin beneklerle tanınan bir kelebek türüdür. Latince adındaki "phryne" kelimesi, kelebeğin Yunanistan'daki Mora (Peloponnese) Yarımadası'na atıfta bulunur ancak kelebeğin asıl yayılış alanı farklıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Triphysa phryne, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 40-50 mm civarındadır. Kanat üst yüzeyi, açık kahverengi veya gri-kahverengi bir zemin üzerinde karmaşık bir siyah benek ve şerit desenine sahiptir. Ön kanatların uçlarında ve arka kanatların kenarlarında siyah halkalı göz benekleri bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family):: Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
• Cins (Genus):: Triphysa
• Tür (Species):: Triphysa phryne (Pallas, 1771)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, sınırlı bir coğrafyada, özellikle Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde, Kafkaslar'da ve İran'ın batısında yayılış gösterir.

• Habitat Tercihi: Genellikle yüksek rakımlı, kuru, taşlık ve çıplak dağ yamaçları ile seyrek bitki örtüsüne sahip alpin bozkırları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Triphysa phryne kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Temmuz ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Poaceae familyasından (buğdaygiller) çeşitli otlarla beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve düzensizdir. Sık sık toprak veya alçak bitkiler üzerinde dinlenirken görülebilirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
• Biyolojik Önemi: Sınırlı ve belirli bir coğrafyaya özgü olması nedeniyle, bu türün korunması yerel biyoçeşitliliğin ve ekosistem sağlığının korunması açısından önemlidir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Triphysa phryne, yayılış alanı sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı bir tür olduğu için yerel popülasyonları hassas olarak değerlendirilebilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
• Tehditler: Yaşam alanlarının tarıma dönüştürülmesi, aşırı otlatma ve bozkır ekosistemlerinin genel olarak tahrip edilmesi en büyük tehditlerdir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: Triphysa phryne, Nymphalidae familyasının Satyrinae alt familyasına (esmerler ve tekirler) ait, kanatlarındaki belirgin beneklerle tanınan bir kelebek türüdür. Latince adındaki "phryne" kelimesi, kelebeğin Yunanistan'daki Mora (Peloponnese) Yarımadası'na atıfta bulunur ancak kelebeğin asıl yayılış alanı farklıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Triphysa phryne, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 40-50 mm civarındadır. Kanat üst yüzeyi, açık kahverengi veya gri-kahverengi bir zemin üzerinde karmaşık bir siyah benek ve şerit desenine sahiptir. Ön kanatların uçlarında ve arka kanatların kenarlarında siyah halkalı göz benekleri bulunur.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
• Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
• Aile (Family):: Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
• Cins (Genus):: Triphysa
• Tür (Species):: Triphysa phryne (Pallas, 1771)

Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları

Bu tür, sınırlı bir coğrafyada, özellikle Türkiye'nin doğu ve güneydoğu bölgelerinde, Kafkaslar'da ve İran'ın batısında yayılış gösterir.

• Habitat Tercihi: Genellikle yüksek rakımlı, kuru, taşlık ve çıplak dağ yamaçları ile seyrek bitki örtüsüne sahip alpin bozkırları tercih eder.

2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar

Triphysa phryne kelebekleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz aylarında, yani Temmuz ve Ağustos arasında görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.

• Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Poaceae familyasından (buğdaygiller) çeşitli otlarla beslenir.
• Davranış: Uçuşları hızlı ve düzensizdir. Sık sık toprak veya alçak bitkiler üzerinde dinlenirken görülebilirler.

3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi

• Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
• Biyolojik Önemi: Sınırlı ve belirli bir coğrafyaya özgü olması nedeniyle, bu türün korunması yerel biyoçeşitliliğin ve ekosistem sağlığının korunması açısından önemlidir.

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Triphysa phryne, yayılış alanı sınırlı ve belirli habitatlara bağımlı bir tür olduğu için yerel popülasyonları hassas olarak değerlendirilebilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
• Tehditler: Yaşam alanlarının tarıma dönüştürülmesi, aşırı otlatma ve bozkır ekosistemlerinin genel olarak tahrip edilmesi en büyük tehditlerdir.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
• Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
• European Environment Agency.
• Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.

Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/observations/228217951