Walckenaeria atrotibialis

Harika bir örümcek türü daha! Walckenaeria atrotibialis, Linyphiidae familyasının (Cüce Ağ Örümcekleri veya Levha Ağ Örümcekleri) özel bir türüdür. "Atrotibialis" Latince'de "koyu kaval kemikli" veya "siyah kaval kemikli" anlamına gelir, bu da türün bacaklarındaki tibia (kaval kemiği) kısmının rengine atıfta bulunabilir. "Walckenaeria" cinsi, erkeklerde kafa (karapaks) üzerinde çeşitli şekillerde yükselmiş loblar veya çıkıntılar bulunmasıyla bilinen büyük ve morfolojik olarak ilginç bir cinstir.

Walckenaeria atrotibialis: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Walckenaeria atrotibialis için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Cüce Ağ Örümceği" veya "Levha Ağ Örümceği" kullanılabilir. Ancak, bilimsel adıyla anılması daha yaygındır.

Walckenaeria atrotibialis, Linyphiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Holarktik bölgede (Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'nın bir kısmı) geniş bir yayılışa sahiptir. İlk olarak 1878 yılında O. Pickard-Cambridge tarafından tanımlanmıştır. Bu örümcekler çeşitli habitatlarda, genellikle zemin seviyesindeki bitki örtüsü, yaprak döküntüleri, yosunlar, otlaklar, bataklıklar ve hatta ormanlık alanlarda bulunurlar.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Walckenaeria atrotibialis'in bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Linyphiidae Blackwall, 1859 (Cüce Ağ Örümcekleri / Levha Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Walckenaeria Blackwall, 1833
• Tür (Species): Walckenaeria atrotibialis (O. Pickard-Cambridge, 1878)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Walckenaeria atrotibialis, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Holarktik bölgede geniş bir yayılışa sahiptir. Kuzey Amerika, Avrupa, Türkiye, Kafkaslar, Rusya (Avrupa'dan Güney Sibirya'ya), Kazakistan ve Kırgızistan'da bulunur.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer alan bir türdür. Hatta İstanbul'dan da kayıtları bulunmaktadır; örneğin, eski bir yayında İstanbul'daki Büyükada'dan kaydedildiği belirtilmiştir. Bu da türün İstanbul ve çevresinde de bulunma potansiyelinin yüksek olduğunu göstermektedir. Ormanlık alanlar, parklar, bahçeler ve nemli otlaklar gibi çeşitli habitatlarda karşılaşılabilir. Türkiye'ye özgü (endemik) değildir, geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Linyphiidae familyasının tipik olarak küçük üyelerindendir.
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 1.5-2.3 mm civarındadır.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 2.0-2.7 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle kırmızımsı kahverengiden koyu kahverengiye kadar değişen tonlardadır.
• Karapaks (Prosoma): Açık ila kırmızımsı kahverengi olup, koyu radyal çizgiler ve kenar kısımlar daha koyu renkte olabilir. Erkeklerde Walckenaeria cinsinin ayırt edici özelliği olan baş bölgesinde (sefalik lob) basamak şeklinde yükselmiş bir yapı ve dorsal çizgide belirgin bir çöküntü bulunur.
• Bacaklar: Kırmızı-turuncu renkte olabilir. "Atrotibialis" isminden de anlaşılacağı üzere, bacakların tibia (kaval kemiği) kısmı bazen koyu renkli olabilir.
• Karın (Opisthosoma): Genellikle gri-siyah renktedir.
• Ayırt Edici Özellikler: Kesin tür teşhisi, erkeklerin pedipalpleri (çiftleşme organları) ve dişilerin epigynesi (dış üreme organı) gibi genital yapıların mikroskop altında incelenmesini gerektirir. Ayrıca, erkeklerdeki sefalik lobun morfolojisi de çok önemlidir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Walckenaeria cinsinin erkeklerindeki bu kafa modifikasyonları, türün tanınmasında ve taksonomisinde anahtar rol oynar. W. atrotibialis'in geniş yayılışı, bu türün farklı ekolojik koşullara yüksek bir adaptasyon yeteneğine sahip olduğunu göstermektedir. Türkiye'deki ve özellikle İstanbul gibi büyük bir şehirdeki varlığı, bu küçük örümceklerin şehir ekosistemlerinde de başarılı bir şekilde yaşayabildiğinin bir kanıtıdır.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Levha Ağı): Walckenaeria atrotibialis, ait olduğu Linyphiidae familyasının birçok türü gibi, genellikle küçük ve düzensiz levha ağları (sheet web) kurar. Bu ağlar, zemin seviyesindeki bitki örtüsü arasına, yaprak döküntülerine, yosunlara veya alçak çalılıklara gerilebilir.
• Habitat Tercihi: Bu türler çok çeşitli habitatlarda bulunabilir:
• Fundalıklar: Özellikle funda altında.
• Kireçli ve Diğer Otlaklar: Çeşitli çim ve otlak alanları.
• Bataklık ve Sulak Alanlar: Bataklık, sazlık ve diğer nemli zeminli alanlar.
• Ormanlık Alanlar: Bazen orman içlerinde de görülebilirler.
• Kentsel ve Banliyö Alanları: Şehir parkları, bahçeler ve diğer yeşil alanlar.
• Zemin Seviyesi: Çoğunlukla zemin seviyesindeki bitki örtüsü ve toprak arasında yaşarlar.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Gizli bir yaşam tarzına sahiptirler ve genellikle dikkat çekmezler. Yetişkin bireyler genellikle yaz aylarında, özellikle Haziran ve Ağustos ayları arasında zirve yaparak bulunur.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böcekler (sinekler, midges, kollembollar), küçük böcekler ve diğer küçük toprak eklembacaklılarıdır.
• Üreme: Dişiler, ipek bir kese içinde yumurtalarını bırakır ve bu keseyi ağlarına veya korunaklı bir yere gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Walckenaeria atrotibialis de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Walckenaeria atrotibialis'in insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları çok küçük olduğu (genellikle 1.5-2.7 mm) ve insanlarla temasları nadir olduğu için ısırık vakaları oldukça seyrek veya kayda değer değildir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Linyphiidae familyasındaki bu kadar küçük türlerin zehir bezleri, genellikle avlarını etkisiz hale getirmek için yeterli güçtedir, ancak insan için önemli bir tıbbi tehdit oluşturmaz. Isırık belirtileri genellikle lokalize ve hafiftir, arı sokmasına benzer semptomlarla sınırlı kalır. Bu türler, genellikle gizli habitatlarda yaşadıkları için insanlarla karşılaşma olasılıkları da çok düşüktür.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Walckenaeria atrotibialis Kayıtları

Walckenaeria atrotibialis, Türkiye örümcek faunası içinde kaydedilmiş bir türdür. Holarktik yayılışa sahip olması nedeniyle Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde bulunabilir. Özellikle İstanbul (Büyükada)'dan da kayıtları bulunmaktadır. Bu da türün İstanbul'daki ormanlık alanlar, parklar ve yeşil habitatlarda bulunma potansiyelinin yüksek olduğunu göstermektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Walckenaeria atrotibialis - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/247/Walckenaeria_atrotibialis (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2130768 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Linyphiidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar, Walckenaeria atrotibialis'in Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
8. Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Nosek, A. (1905). Araneida. In: Reise in Kleinasien und Mesopotamien. Anhang: Beiträge zur Kenntniss der Arachniden-Fauna von Klein-Asien und Mesopotamien. Sitzungsberichte der Kaiserlichen Akademie der Wissenschaften. Mathematisch-Naturwissenschaftliche Classe, Wien 114: 1-19. (Bu eski yayın, Büyükada'dan W. atrotibialis kaydını içerebilir.)
10. O. P.-Cambridge, O. (1878a). O. P.-Cambridge. The spiders of Dorset. Proceedings of the Dorset Natural History and Antiquarian Field Club, 1: 177-231, 2 pls. (Bu kaynakta W. atrotibialis'in orijinal tanımı yer almaktadır).