Actebia praecox
Actebia praecox, Noctuidae familyasına (Gece Kelebekleri) ait, ön kanatlarındaki canlı yeşil rengiyle dikkat çeken nadir bir güve türüdür. Halk arasında Portland Güvesi olarak bilinir ve bu adı, ilk tanımlandığı yerlerden biri olan İngiltere'deki Portland adasına atfedilir.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Actebia praecox, orta boyda bir güve olup, kanat açıklığı 35-45 mm civarındadır. Yetişkin bireylerin en belirgin özelliği, canlı yeşil renkteki ön kanatlarıdır. Kanatların üzerinde, yeşil zemine zıt olacak şekilde siyah benekler, çizgiler ve böbrek şeklinde lekelenmeler bulunur. Zamanla bu yeşil renk solabilir.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order): Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family): Noctuidae (Baykuş güveleri)
- Cins (Genus): Actebia
- Tür (Species):: Actebia praecox (Linnaeus, 1758)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Batı ve Orta Avrupa'dan başlayarak, Türkiye ve Orta Asya'ya kadar uzanan bir coğrafyada yayılış gösterir. Ancak popülasyonları genellikle sahiller ve kumul alanlar gibi özel habitatlarla sınırlıdır. Türkiye'de özellikle Karadeniz ve Akdeniz kıyılarında bulunabilir.
- Habitat Tercihi: Sahil kumulları, kuru kumlu çayırlıklar ve açık araziler gibi yerlerde yaşar.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Actebia praecox güveleri, uçuş dönemi olarak genellikle yaz sonu ve sonbahar başlarında, yani Temmuz'dan Eylül'e kadar görülür. Yıl içinde tek nesil verirler.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Sürünen Söğüt (Salix repens) ve diğer düşük boylu bitkilerle beslenirler.
- Davranış: Gece aktif olan bir türdür. Işığa karşı duyarlıdırlar ve geceleri ışık kaynaklarının etrafında sıkça görülürler.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yaşadığı kumul ekosistemlerinde tozlaşmaya katkıda bulunur. Ayrıca tırtılları, kuşlar ve diğer böcekler için önemli bir besin kaynağıdır.
- Biyolojik Önemi: Özel habitatlara bağımlı bir tür olduğu için, yaşam alanlarının sağlığı ve korunması hakkında önemli göstergeler sunar.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Actebia praecox, yaygın bir tür olmasına rağmen, özel habitatlara bağımlı olması nedeniyle hassastır. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) kategorisinde listelenmektedir.
- Tehditler: En büyük tehdit, habitatlarının turizm, yapılaşma ve iklim değişikliği nedeniyle tahrip edilmesidir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2020). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
