Belone belone

Genel Özellikler

Belone belone, Türkçede “Ortak İğnediği” veya “Deniz İğnesi” olarak bilinen, Belonidae familyasına ait ince yapılı bir balık türüdür. Gövdesi uzun, silindirik ve yassımsıdır. En belirgin özelliği, üst ve alt çenesinin iğne gibi uzamış olmasıdır. Ortalama boyu 40–60 cm olup, nadiren 90 cm’ye kadar ulaşabilir. Vücudu parlak gümüş renkte, sırtı yeşilimsi-mavi, karnı beyazdır. Etçil bir türdür; küçük balıklar, kabuklular ve planktonik organizmalarla beslenir. Çenelerinin ince ve uzun yapısı sayesinde avlarını hızla yakalayabilir.

Taksonomi

Alem: Animalia
Şube: Chordata
Sınıf: Actinopterygii
Takım: Beloniformes
Familya: Belonidae
Cins: Belone
Tür: Belone belone

Eski ve Yeni Adları

Geçerli Adı: Belone belone
Eski Adları / Sinonimler: Eski kaynaklarda Esox belone olarak da geçmiştir.

Dağılım ve Habitat

Belone belone, Doğu Atlantik, Akdeniz ve Karadeniz’de yayılış gösterir. Türkiye kıyılarında Karadeniz, Marmara, Ege ve Akdeniz boyunca geniş bir dağılıma sahiptir. Kıyıya yakın sularda, genellikle yüzeye yakın 0–20 m derinliklerde görülür. İlkbahar ve yaz aylarında kıyıya yaklaşırken, kışın daha açık sulara çekilir.

Mitolojik ve Kültürel Bilgiler

Deniz iğnesi, Anadolu kıyılarında halk arasında hız ve çevikliğin sembolü olarak bilinmiştir. Bazı bölgelerde “şans balığı” olarak görülmüş, sürüler hâlinde kıyıya yaklaştığında bolluğun habercisi olduğuna inanılmıştır.

Ekoloji ve Davranış

Genellikle sürüler hâlinde yaşayan ve aktif bir yüzücü olan Belone belone, ışığa yönelme eğilimi gösterir. Bu nedenle özellikle gece ışıkla yapılan avcılıklarda sıkça yakalanır. Avcı bir tür olduğundan, küçük pelajik balık popülasyonlarını dengede tutarak ekosistemde önemli bir rol oynar. Yumurtaları yüzeye yakın sulara bırakılır; larvalar planktonla beslenir.

Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler

Doğru: Belone belone, Akdeniz ve Karadeniz’de en yaygın görülen iğnediği türüdür.
Yanlış: Halk arasında tüm iğnediği balıklarının tek tür olduğu sanılmaktadır; oysa morfolojik ve ekolojik farklılıklarla ayrılan birçok tür mevcuttur.

Zehir Durumu

ZEHİRLİ DEĞİLDİR. Etinin tüketimi güvenlidir. Ancak çenelerinin iğne gibi sivri yapısı nedeniyle balıkçılar için elle tutulurken dikkat edilmesi gerekir.

Araştırma ve Kaynak

Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
Collette, B.B. & Parin, N.V. (1991). Belonidae: Needlefishes of the World. FAO Species Catalogue.
Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/320418919

bazı hakları saklıdır