Caraboidea

Caraboidea – Koşucu ve Sucul Yırtıcı Böcekler Üst Familyası

Karasal ve sucul ortamların çoğunda yaygın olarak bulunan, çoğunlukla yırtıcı beslenen ve hızlı hareket etme yeteneğiyle tanınan çok çeşitli bir Coleoptera üst familyasıdır.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Coleoptera – Sert kanatlılar
• Alt takım: Adephaga
• Üst familya: Caraboidea

Temel Familyalar

Caraboidea üst familyası, aşağıdaki başlıca familyaları içerir:

• Carabidae – Kara koşucu böcekler (en geniş familya)
• Cicindelidae – Kaplan böcekleri
• Trachypachidae – Soğuk iklim koşucuları
• Rhysodidae – Ağaç kabuğu altında yaşayan çizgili türler
• Notiophilidae – Gözleri büyük, nemli alanlarda yaşayan küçük yırtıcılar
• Hapalogeniidae – Nadir, fosil ağırlıklı grup

Morfolojik Özellikler

• Boyutları 2 mm'den 60 mm'ye kadar değişebilir.
• Çoğu tür yassı ve uzun vücut yapısına sahiptir.
• Elytra (ön kanatlar) genellikle çizgili veya olukludur.
• Antenler ipliksi ve uzun yapıdadır.
• Gözler büyük ve yanlara yerleşmiştir.
• Ayaklar koşmaya veya hızlı manevralara uyum sağlar.
• Çene yapıları güçlüdür; genellikle etçil beslenme için gelişmiştir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Orman altı örtüsü, tarlalar, taş altları, nehir kenarları, gölet çevreleri gibi habitatlarda bulunurlar.
• Larvalar ve erginler genellikle yırtıcıdır.
• Böcek larvaları, solucanlar, küçük salyangozlar ve diğer omurgasızlarla beslenirler.
• Geceleri aktif olurlar; gündüz taş altı, ağaç kovuğu gibi korunaklı alanlarda saklanırlar.
• Toprak sağlığını korur, zararlı böcek populasyonlarını dengede tutar.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’de özellikle Carabidae ve Cicindelidae familyaları oldukça yaygındır.
• Trakya, Toroslar, Karadeniz kıyıları ve Orta Anadolu bozkırları dahil çok çeşitli ekosistemlerde bulunurlar.
• Endemik tür çeşitliliği yüksektir; birçok tür sadece Türkiye’ye özgüdür.
• Kaplan böcekleri (Cicindelidae), özellikle kıyı ve kumluk alanlarda dikkat çeker.

İnsana Zararlılık Durumu

• İnsanlara doğrudan zarar vermezler.
• Isırmazlar, sokmazlar, zehirli değildirler.
• Yalnızca savunma durumunda kokulu salgı çıkarabilirler (Carabidae’de görülür).

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• Temas halinde zarar oluşturmaz.
• Salgı maddesi göze temas ederse yalnızca suyla yıkamak yeterlidir.
• Tıbbi müdahale gerekmez.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Gece bahçede hızla koşan parlak siyah böcekler genellikle Carabidae’dir.
• Kaplan böcekleri (Cicindelidae), parlak renkleri ve hızlı koşmalarıyla tanınır.
• Bazı türler avlarını takip ederken zıplayarak ilerleyebilir.
• Zararlı böceklerle beslendikleri için doğal tarımda faydalı yırtıcılardır.
• Fosil kayıtlarında 200 milyon yıl geriye kadar uzanan temsilcileri bilinmektedir.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Lorenz, W. (2005). Systematic list of extant ground beetles of the world (Caraboidea)
• Bousquet, Y. (2012). Catalogue of Geadephaga of America North of Mexico
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea