Cheilopogon heterurus

Genel Özellikler

Cheilopogon heterurus, Türkçede “Kısa Kuyruklu Uçan Balık” olarak bilinen, Exocoetidae familyasına ait bir deniz balığıdır. Uzun ve ince gövdesi, geniş pektoral yüzgeçleri ile kısa mesafelerde su üzerinde süzülerek “uçma” yeteneği kazanır. Ortalama boyu 20–25 cm arasında değişir. Vücut rengi parlak gümüşi, sırt kısmı mavi-yeşil, karın kısmı ise açık renklidir. Yüzgeçler yarı saydam olup güneş ışığında hafif mavimsi yansımalar gösterir. Plankton, küçük kabuklular ve larvalar ile beslenir.

Taksonomi

• Alem: Animalia
• Şube: Chordata
• Sınıf: Actinopterygii
• Takım: Beloniformes
• Familya: Exocoetidae
• Cins: Cheilopogon
• Tür: Cheilopogon heterurus

Eski ve Yeni Adları

• Geçerli Adı: Cheilopogon heterurus
• Eski Adları / Sinonimler: Tarihsel kaynaklarda Exocoetus heterurus olarak kaydedilmiştir.

Dağılım ve Habitat

Cheilopogon heterurus, Atlantik Okyanusu’nun tropikal ve subtropikal bölgelerinde geniş dağılım gösterir, Akdeniz’de de gözlemlenmiştir. Yüzey sularında yaşar, göçmen özellikler gösterebilir. Açık deniz balığıdır, kıyılara nadiren yaklaşır.

Mitolojik ve Kültürel Bilgiler

Uçan balıklar, antik dönem denizcileri arasında denizlerin gizemli canlıları olarak görülmüş ve çoğunlukla “özgürlüğün simgesi” kabul edilmiştir. Bazı kültürlerde balıkçılara bereket getirdiğine inanılmıştır.

Ekoloji ve Davranış

Bu tür, küçük planktonik canlılarla beslenir. Tehlike anında güçlü kuyruk vuruşlarıyla su yüzeyine çıkar ve pektoral yüzgeçlerini açarak su üzerinde 20–50 metre süzülebilir. Gruplar hâlinde bulunur ve bu davranış sürü içindeki bireylerin korunmasını sağlar.

Doğru Bilinenler ve Yanlış Bilinenler

• Doğru: Uçan balıklar kısa mesafelerde gerçekten süzülebilir.
• Yanlış: Havada uzun süreli uçtukları veya kuş gibi kanat çırptıkları sanılır, fakat yalnızca süzülme hareketi yaparlar.

Zehir Durumu

ZEHİRLİ DEĞİLDİR. İnsan sağlığı için toksik bir risk taşımaz. Gıda olarak tüketilebilir.

Araştırma ve Kaynak

Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

• Froese, R. & Pauly, D. (eds.) (2025). FishBase.
• Collette, B.B. & Parin, N.V. (1991). Flyingfishes of the World (Exocoetidae). FAO Species Catalogue.
• Whitehead, P.J.P. et al. (1986). Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean. UNESCO.
• Fotoğraf: https://en.wikipedia.org/wiki/Cheilopogon_heterurus#/media/File:Cheilopogon_heterurus.jpg