Cheiracanthium canariense

Harika bir örümcek türü daha! Cheiracanthium canariense, Cheiracanthiidae familyasına (eskiden Miturgidae familyasına dahil ediliyordu, "Uzun Bacaklı Kese Örümcekleri" veya "Sarı Kese Örümcekleri" olarak bilinirler) ait, genellikle Kanarya Adaları ve çevresiyle özdeşleşmiş küçük-orta boyutlu bir örümcek türüdür.

Cheiracanthium canariense: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Cheiracanthium canariense için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. İngilizcede "Canary Sac Spider" veya "Canary Long-legged Sac Spider" gibi adlarla anılabilir. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Cheiracanthium" cinsi, Carl Ludwig Koch tarafından 1839'da tanımlanmıştır. "Canariense" epiteti ise türün Kanarya Adaları'na özgü oluşuna atıfta bulunur.

Cheiracanthium canariense, Cheiracanthiidae familyasına ait küçük-orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1987 yılında Jörg Wunderlich tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Cheiracanthium canariense'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Cheiracanthiidae Wagner, 1887 (Uzun Bacaklı Kese Örümcekleri / Sarı Kese Örümcekleri)
Cins (Genus): Cheiracanthium C. L. Koch, 1839
Tür (Species): Cheiracanthium canariense Wunderlich, 1987

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Cheiracanthium canariense, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre öncelikli olarak Kanarya Adaları, Madeira ve Azorlar gibi Atlantik adalarında yayılış gösterir. Bununla birlikte, Türkiye'de de bu türün varlığına dair bilimsel kayıtlar bulunmaktadır. El-Hennawy (2008) tarafından yapılan bir çalışmada Cheiracanthium canariense'nin Türkiye'deki varlığı rapor edilmiştir. Bu durum, türün coğrafi dağılımının beklenenden daha geniş olduğunu veya ithalat yoluyla yayıldığını gösterebilir. İstanbul'da şu anda bulunduğunuz yerde özel olarak bu türle karşılaşmak nadir olsa da, genel Cheiracanthium cinsine ait türler (örneğin Cheiracanthium mildei, Cheiracanthium punctorium) Türkiye'de yaygındır ve benzer habitatlarda bulunabilirler.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Küçük-orta boyutlu örümceklerdir. Vücut uzunlukları genellikle 8-9 mm civarındadır.
Erkek: Prosoma uzunluğu yaklaşık 2.7-4.2 mm; Vücut uzunluğu 8-9 mm.
Dişi: Prosoma uzunluğu yaklaşık 3.3-4.2 mm; Vücut uzunluğu 8-9 mm.
Renk: Genellikle kahverengi-sarımsı tonlardadır.
Prosoma (Karapaks): Kahverengi-sarımsıdır.
Opisthosoma (Karın): Sırtında belirgin bir uzunlamasına bant veya desen bulunmaz.
Bacaklar: Kahverengi-sarımsıdır ve genellikle uzun ve incedir.
Ayırt Edici Özellikler:Çeneler (Chelicerae): Kararmaz (koyu değildir) ve bazal kambur (çırtıntı) yoktur.
Pedipalpler (Erkek): Tibial apofiz uzun ve apikalde (uçta) bölünmüştür. Cymbium apofizi uzun ve çoğunlukla dik açıyla bükülmüştür. Bu genital yapılar, tür teşhisi için kritik öneme sahiptir.
Epigyn (Dişi): Çukurlaşma genişliği uzunluğundan fazladır. Vulva oldukça değişkendir ve dışarıdan az çok görünür.
Habitat Tercihi: Bu türün spesifik habitat tercihleri Kanarya Adaları'ndaki bitki örtüsüyle ilişkili olabilir. Genellikle bitki örtüsü üzerinde, yaprakların altında veya dallar arasında kese şeklinde yuvalar (retreats) yaparlar.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Cheiracanthium canariense, diğer 'sarı kese örümcekleri' gibi, genellikle geceleri aktif olan ve bitki örtüsü üzerinde kese şekilli ipek yuvalar yapan bir türdür. Zehirleri insanlar için hafif ila orta derecede klinik öneme sahip olabilir, ancak genellikle ciddi vakalara neden olmazlar. Önemli olan, bu örümceklerin genellikle insanlardan kaçınmaları ve sadece tehdit altında hissettiklerinde ısırmalarıdır. Ekosistemde küçük böcek avcıları olarak görev yaparlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı: Cheiracanthium cinsinin tipik özelliği olarak, bu örümcekler genellikle yaprakların katlandığı veya birden fazla yaprağın bir araya getirildiği ipekten yapılmış, kese şeklinde yuvalar inşa ederler. Bu yuvalar, gündüzleri saklanmak ve yumurta keselerini korumak için kullanılır.
Habitat Tercihi: Kanarya Adaları'nda yerel bitki örtüsü üzerinde, çalılıklar, bahçeler ve bazen insan yapımı yapıların çevresinde bulunabilirler. Türkiye'deki kayıtlar, benzer şekilde bitkili ve açık alanlarda bulunabileceğini düşündürmektedir.
Yaşam Tarzı: Noktürnal (gece aktif) avcılardır. Gündüzleri yuvalarında saklanır, geceleri ise avlanmak için dışarı çıkarlar. Hızlı ve çevik avcılardır ve avlarını ağ kurmak yerine aktif olarak kovalayarak yakalarlar.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağaç ve çalılar üzerinde bulunan böcekler ve diğer küçük omurgasızlardır (örneğin yaprak bitleri, sinekler).
Üreme: Dişiler, yumurta keselerini ipek kesenin içine bırakır ve yavrular çıkana kadar onları agresif bir şekilde korurlar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Cheiracanthium canariense de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar. Cheiracanthium cinsinin genel olarak tıbbi açıdan öneme sahip zehire sahip olduğu bilinir. Özellikle "sarı kese örümceği" olarak bilinen Cheiracanthium punctorium ve Cheiracanthium mildei gibi türlerin ısırıkları insanlar üzerinde belirgin etkilere neden olabilir. Cheiracanthium canariense için spesifik klinik vaka raporları daha az olsa da, aynı cinsin bir üyesi olarak potansiyel olarak benzer etkilere sahip olabilir.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Bu türün ısırığı insanlar için rahatsız edici olabilir, ancak genellikle ciddi veya hayatı tehdit edici değildir. Zehirleri nörotoksik ve/veya sitotoksik özelliklere sahip olabilir, yani sinir sistemini veya hücreleri etkileyebilir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Genel olarak Cheiracanthium cinsinin türleri, Türkiye'de 'sarı kese örümceği' olarak bilinir ve zehirleri klinik olarak hafif-orta derecede önemli kabul edilir. Cheiracanthium canariense de bu risk grubundadır. Isırıkları genellikle lokal ağrı, kızarıklık, şişlik ve kaşıntıya neden olur. Nadiren daha şiddetli semptomlar (mide bulantısı, baş ağrısı) görülebilir. Doku nekrozu (doku ölümü) nadirdir ve çoğunlukla Cheiracanthium punctorium gibi daha büyük türlerle ilişkilendirilir. Bu örümcekler agresif değildir; sadece kendilerini tehdit altında hissettiklerinde veya yuvaları rahatsız edildiğinde ısırırlar. Çoğu zaman fark edilmeden yaşarlar."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler:Anında ağrı: Isırık anında veya kısa süre sonra başlayan keskin, yanıcı bir ağrı.
Lokal şişlik ve kızarıklık: Isırık bölgesinde şişlik, kızarıklık ve iltihaplanma.
Kaşıntı ve batma hissi: Isırık çevresinde rahatsız edici kaşıntı ve batma hissi.
Sistemik semptomlar (nadir): Bazı hassas kişilerde nadiren mide bulantısı, baş ağrısı, hafif ateş, kas krampları veya halsizlik gibi sistemik semptomlar görülebilir.
Doku nekrozu (çok nadir): Bazı Cheiracanthium türlerinde (özellikle C. punctorium) çok nadiren küçük lokal doku nekrozu (doku ölümü) bildirilmiştir, ancak bu durum C. canariense için spesifik olarak yaygın değildir ve genellikle kendi kendine iyileşir.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
Ağrı Kesici: Ağrıyı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler kullanılabilir.
Antihistaminik: Kaşıntıyı azaltmak için oral antihistaminikler faydalı olabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetliyse, yayılıyorsa, nekroz belirtileri varsa veya alerjik bir reaksiyon şüphesi varsa (nefes darlığı, yaygın kurdeşen gibi) derhal bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır.

Türkiye'deki Cheiracanthium canariense Kayıtları

Cheiracanthium canariense, Türkiye'de bilimsel olarak rapor edilmiş bir türdür. Özellikle El-Hennawy (2008) tarafından yapılan bir çalışmada Türkiye'deki varlığı belirtilmiştir. Bu durum, türün özellikle güney ve batı kıyılarımızda, adalarla olan biyo-coğrafi bağlantılar nedeniyle bulunabileceğini düşündürmektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
araneae - Cheiracanthium canariense - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları ve Avrupa'daki dağılım bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/4783/Cheiracanthium_canariense (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2164100 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
ITIS - Integrated Taxonomic Information System: Taksonomik sınıflandırma bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://www.itis.gov/servlet/SingleRpt/SingleRpt?search_topic=TSN&search_value=875859 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
El-Hennawy, H. K. (2008). Cheiracanthium canariense Wunderlich, 1987 in Turkey. (Araneae: Miturgidae). Turk. J. Arachnol. 1: 49-53. Bu makale, Cheiracanthium canariense'nin Türkiye'deki varlığını ilk kez belgeleyen bilimsel bir kaynaktır.
Makaleye Atıf Örneği (tam metin çevrimiçi bulunamayabilir, ancak bibliyografik kaynak olarak önemlidir): Türk J. Arachnol. 1: 49-53, 2008. (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025 - Makalenin kendisi doğrudan bağlantıda olmayabilir, ancak referans listelerinde görülebilir.)
"The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
Cheiracanthium (Cins Genel Bilgisi) - Wikipedia: Cheiracanthium cinsinin genel özellikleri ve bazı türleri hakkında bilgi.
Kaynağa Erişim: https://en.wikipedia.org/wiki/Cheiracanthium (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
Çevre Bilinci - Zehirli Örümcek Türleri Hangileridir?: Türkiye'deki bazı zehirli örümcek türleri hakkında genel bilgi.
Kaynağa Erişim: http://www.cevrebilinci.com/en-olumcul-zehirli-orumcek-turleri-hangileridir/ (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).