Dolichopus plumipes
Dolichopus plumipes – Tüylü Uzunbacak Sinek
(İnce uzun bacakları, metalik parlak yeşil gövdesi ve erkek bireylerdeki tüylü tarsus yapısıyla tanınan, su kenarlarında yaşayan küçük ama ayırt edici bir yırtıcı sinek türü.)
Bilimsel Sınıflandırma
Alem: Animalia (Hayvanlar)
Şube: Arthropoda (Eklem Bacaklılar)
Sınıf: Insecta (Böcekler)
Takım: Diptera (İki kanatlılar)
Familya: Dolichopodidae (Uzunbacak sinekleri)
Cins: Dolichopus
Tür: Dolichopus plumipes (Scopoli, 1763)
Yayılış ve Habitat
Doğal Yayılış: Avrupa, Asya’nın batısı, Kuzey Afrika
Türkiye’deki Durumu:
Karadeniz, Marmara ve Ege bölgelerinde yaygın; akarsu kenarları ve nemli meralarda gözlenmiştir
Habitat:
- Tatlı su kenarları (dere, gölet, bataklık)
- Nemli çayırlar ve bataklık alanlar
- Güneşli açıklıklar, özellikle su yüzeyi yakınındaki bitkiler üzerinde
Morfolojik Özellikler
Boyut: 4–6 mm
Vücut Rengi:
- Parlak metalik yeşil-gümüş karışımı
- İnce ve zarif yapılı, tipik uzunbacaklı görünüm
- Bacaklar:
- Erkek bireylerde arka tarsus segmentlerinde uzun, dekoratif tüyler bulunur (türün ayırt edici özelliği)
- Dişilerde bacaklar daha incedir ve tüysüzdür
- Kanatlar:
- Şeffaf, zar yapılı ve tipik Diptera venasyonuna sahiptir
- Gözler:
- Büyük, kırmızımsı ve birleşik (compound), başın büyük kısmını kaplar
- Anten:
- Üç segmentli; üçüncü segmentten çıkan kıllı arista karakteristiktir
Yaşam Döngüsü
1. Yumurta
- Dişi sinek yumurtalarını nemli toprağa veya suya yakın yaprak altlarına bırakır
- Yumurta dönemi birkaç gün sürer
2. Larva
- İnce, kurtçuk şeklinde larvalar
- Suya yakın nemli toprakta veya çürüyen organik maddelerde yaşar
- Etçildir; küçük omurgasızlarla beslenir
3. Pupa
- Toprak altında veya su kenarındaki yosun/bitki örtüsü içinde
- Pupalaşma süresi 1–2 hafta
4. Ergin (Sinek)
- Uçuş dönemi: Nisan – Ağustos
- Erkek bireyler gösterişli bacaklarıyla eşleşme dansı yapar
- Gündüz aktif, genellikle su kenarlarında bitki yüzeyinde bekler
Beslenme
- Larva: Küçük omurgasızlar, protozoa ve organik artıklar
- Ergin: Avcı; küçük sinekler ve zayıf böceklerle beslenir
- Bazı bireylerde bitki özsuyu veya nektar tüketimi de kaydedilmiştir
Koruma Durumu ve Ekolojik Rol
Koruma Durumu:
- Yaygın ve tehdit altında değil
- Ancak su kenarındaki habitatların kuruması veya kirlenmesi, popülasyonlarını yerel olarak etkileyebilir
- Ekosistem Rolü:
- Doğal haşere kontrolünde görev alır
- Su ekosistemlerine yakın avcı türlerden biri olarak küçük böcek popülasyonlarını dengede tutar
- Kendisi de örümcekler, yusufçuklar ve kuşlar için avdır
Gözlem Notları
- Güneşli günlerde su kenarında dans eden erkek bireyler sıkça fark edilir
- Hareketleri çok hızlıdır; küçük boyutuna rağmen metalik rengi sayesinde parlayarak kolayca tanınabilir
- Erkeklerin bacak tüyleri eşleşme sırasında dişilere sinyal vermek amacıyla sergilenir
Bilimsel Not
Dolichopus plumipes, Dolichopodidae familyasının tipik bir temsilcisidir. Erkek bireylerin tüylü tarsus yapısı, tür teşhisinde güvenilir morfolojik bir işarettir. Bu yapı aynı zamanda seksüel seçilim açısından önemlidir. Tür, sığ tatlı su ekosistemlerinin sağlıklı olduğunun bir göstergesi olarak kullanılabilir. Entomolojik çalışmalarda özellikle çevresel değişikliklere duyarlı kısa ömürlü türler arasında değerlidir.
