Dolichopodidae

Dolichopodidae – Uzun Bacaklı Parlak Sinekler (Long-legged Flies)

(Genellikle yeşil ya da metalik renkli, küçük boyutlu, uzun bacaklı, su kenarlarında aktif dolaşan ve çoğunlukla avcı olan sineklerden oluşan Diptera familyasıdır.)

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia
• Şube: Arthropoda
• Sınıf: Insecta
• Takım: Diptera (Çift kanatlılar)
• Alt Takım: Brachycera
• Üst Familya: Empidoidea
• Familya: Dolichopodidae Latreille, 1809

Morfolojik Özellikler

ÖzellikAçıklamaBoyutGenellikle 2–8 mmVücutİnce, parlak ve çoğu türde metalik yeşil, mavi veya altın sarısıBacaklarUzun ve zarif; özellikle erkeklerde bazı segmentler süslü olabilirKanatlarŞeffaf veya hafif dumanlı, bazı türlerde desenlidirGözlerBüyük, birleşik gözler başın çoğunu kaplarAntennalarKısa ama ucu arista (kıllı uzantı) taşıyan 3 segmentli anten yapısı

Habitat ve Yayılım

• Habitat: Nemli alanlar, göl ve dere kenarları, bataklıklar, ormanaltı
• Yüzey davranışı: Sıklıkla su kıyılarında bitki yüzeyinde dolaşırlar
• Yayılım: Küresel yayılışlı; yaklaşık 7.000’den fazla tür tanımlanmıştır
• Türkiye: 100’den fazla türü kaydedilmiştir; Ege, Karadeniz ve Akdeniz bölgelerinde sık rastlanır

Beslenme

• Erginler:
• Çoğunlukla yırtıcı – küçük yumuşak böcekler ve larvalar avlar
• Nektar veya çürüyen organik maddelerle beslenen türler de vardır
• Larvalar:
• Toprakta, yosunda veya su kenarında yaşar
• Detritivor, yırtıcı veya mikrofajik olabilir

Yaşam Döngüsü ve Biyoloji

• Yumurtalar bitki sapı, yosun, nemli toprak ya da su kenarına bırakılır
• Larvalar birkaç evreden geçer ve pupa evresiyle erginleşir
• Yaşam döngüsü iklime göre birkaç hafta ile birkaç ay arasında değişir

Latince Etimoloji

• Dolichopodidae: Yunanca dolikhos (uzun) + podos (ayak) → “uzun ayaklı”
• İsmini karakteristik bacak uzunluklarından alır

Ekolojik ve Bilimsel Notlar

• Bioindikasyon: Nemli habitatların sağlıklı olduğunun göstergesidir
• Davranış araştırmaları: Kur dansları ve bacak sallama hareketleri gözlemlenmiştir
• Taksonomik çeşitlilik: Mikroskobik özelliklerle ayırt edilebilen çok sayıda cins ve tür içerir
• Koruma: Kuruyan dere ve bataklıklar popülasyonları olumsuz etkiler

İnsana Zararlılık Durumu

ÖzellikDurumIsırma/SokmaYokZehirli mi?HayırTarım zararıYok – Aksine, biyolojik kontrol açısından yararlıdırEkosistem rolüKüçük zararlılarla beslenerek doğal dengeye katkı sağlar

Tıbbi Bilgi ve İlk Yardım

• Temas riski yoktur
• Alerjik değildir
• İnsan sağlığı açısından tamamen zararsızdır

Türkiye’de Görülen Örnek Cins ve Türler

CinsÖrnek TürNotDolichopusDolichopus plumipesEn yaygın; erkeklerinde tüylü tarsus yapısı varArgyraArgyra albicansParlak gümüşi renkli türMedeteraMedetera sp.Ağaç gövdelerinde yaşayan; sık kaydedilirSciapusSciapus flavicollisRenkli ve aktif avcı bir tür

📚 Kaynakça

Yang, D. et al. (2006). World Catalog of Dolichopodidae (Insecta: Diptera). China Agricultural University Press.

Cigliano, M.M. et al. (2024). Diptera Species File – https://diptera.org

• Pollet, M. et al. (2012). Dolichopodidae as bioindicators of wetland health. Journal of Insect Conservation.
• Ünal, M. (2010). Türkiye Diptera Faunası Üzerine Notlar