Hyaena hyaena
Genel Özellikler ve Ekoloji
Hyaena hyaena, Hyaenidae (Sırtlangiller) ailesine ait orta büyüklükte bir etobur memeli türüdür ve yetişkin erkekler 25–55 kg, dişiler 20–50 kg ağırlığa ulaşır; omuz yüksekliği 60–80 cm civarındadır. Vücut kaslı, uzun kıllı ve gri-kahverengi tonlarında olup, yanlarda belirgin dikey çizgiler bulunur. Kuyruk kabarık ve uzun, kulaklar geniş ve yuvarlaktır. Hyaena hyaena hem leş hem de küçük canlı avlayarak beslenir. Tür ZEHİRLİ DEĞİLDİR.
Taksonomik Sınıflandırma
Âlem (Kingdom): Animalia
Şube (Phylum): Chordata
Sınıf (Class): Mammalia
Takım (Order): Carnivora
Aile (Family): Hyaenidae
Cins (Genus): Hyaena
Tür (Species): Hyaena hyaena (Linnaeus, 1758)
Davranış ve Üreme
Hyaena hyaena genellikle yalnız veya küçük aile grupları halinde yaşar. Gececilik eğilimindedir ve leş ile avlanmayı birleştirir. Üreme dönemi yılın belirli zamanlarında gerçekleşir; dişiler 1–4 yavru doğurur ve yavrular birkaç hafta boyunca anneden süt emerek beslenir. Tür avlanırken sessiz ve dikkatli davranır, leş bulma konusunda oldukça beceriklidir.
Korunma Durumu ve İnsanlarla İlişkisi
IUCN Kırmızı Listesi’nde “Yakın Tehdit Altında (Near Threatened – NT)” kategorisindedir. Habitat kaybı, avcılık ve insan-yırtıcı çatışmaları türün başlıca tehditlerindendir. İnsanlara nadiren saldırır ve toksik değildir; ekosistemde leşlerin temizlenmesi ve küçük memeli popülasyonlarının dengelenmesinde kritik rol oynar.
Mitoloji ve Halk İnanışları
Sırtlan, Orta Doğu ve Afrika halk kültürlerinde hem korku hem de güç simgesi olarak yer almıştır. Folklorda cesur ve kurnaz avcı olarak tasvir edilmiş, kötü ruhları uzaklaştırdığı veya geceyi koruduğu inancı yaygındır. Bazı kültürlerde ölüm ve dönüşüm sembolü olarak görülmüş, efsanelerde gizemli bir hayvan olarak yer almıştır.
Doğru ve Yanlış Bilinenler
Yanlış Bilinenler: Hyaena hyaena insanlara saldıran zehirli ve tehlikeli bir türdür.
Doğru Bilinenler: Hyaena hyaena insanlara genellikle yaklaşmaz, tamamen zararsız ve toksik olmayan bir türdür; ekosistem dengesinde önemli rol oynar.
Araştırma ve Kaynak
Araştırma : Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi
Kruuk, H. (1972). The Spotted Hyena: A Study of Predation and Social Behavior. University of Chicago Press.
IUCN Red List (2020). Hyaena hyaena.
Linnaeus, C. (1758). Systema Naturae, 10th Edition.
