Isurus paucus

Isurus paucus, Köpekbalıkları takımı Lamniformes içinde, Lamnidae familyasına (Uskumru Köpekbalığıgiller) ait, nadir ve açık denizlerde yaşayan büyük bir köpekbalığı türüdür. Halk arasında Uzun Yüzgeçli Camgöz veya Uzun Yüzgeçli Palamut Köpekbalığı olarak bilinir. Adını, yakın akrabası olan Kısa Yüzgeçli Camgöz'den (I. oxyrinchus) ayıran orantısız derecede uzun göğüs yüzgeçlerinden alır. Bu tür, genellikle daha derin ve tropikal-ılıman sularda yaşar.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Uzun Yüzgeçli Camgöz, dünya genelinde tropikal ve ılıman suların açık okyanus bölgelerinde kozmopolit bir dağılıma sahiptir. Kısa Yüzgeçli Camgöz'e göre daha az yaygın olduğu düşünülmektedir ve çoğunlukla su yüzeyinin altında, derin sularda yaşar. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege'deki açık deniz sularında nadiren de olsa derin su avcılığı sırasında görülebilen bir türdür. Yavaş yaşam döngüsü nedeniyle kritik derecede hassastır.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

• Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
• Sınıf (Class):: Chondrichthyes (Kıkırdaklı Balıklar)
• Takım (Order):: Lamniformes (Büyük Beyaz Köpekbalığı Takımı)
• Aile (Family):: Lamnidae (Uskumru Köpekbalığıgiller)
• Cins (Genus):: Isurus
• Tür (Species):: Isurus paucus (Guitart-Manday, 1966)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

• Boyut: Büyük bir köpekbalığıdır; ortalama 2–3 metre, maksimum 4.2 metreye kadar uzunluğa ulaşabilir. Vücudu I. oxyrinchus'tan biraz daha ince ve narindir.
• Göğüs Yüzgeçleri (Ayırt Edici Özellik): Türün en önemli ayırt edici özelliği, gövdesine göre oldukça uzun ve geniş olan göğüs (pektoral) yüzgeçleridir. Bu yüzgeçler, başın uzunluğuna yakın veya daha uzun olabilir.
• Gözler: I. oxyrinchus'a göre daha büyük gözlere sahiptir. Bu durum, daha derin ve az ışıklı sularda avlanmaya adaptasyonu gösterir.
• Dişler: Uzun, ince ve kanca şeklinde, keskin uçlu dişlere sahiptir.
• Renk: Sırtı tipik olarak koyu mavi veya koyu gridir; karın bölgesi beyazdır. Koyu rengi yüzgeçlerin altına doğru daha net bir şekilde yayılır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

• Habitat: Açık okyanus sularında, genellikle yüzeyin altında, 90 ila 1000 metre arasındaki derinliklerde yaşar. Kısa Yüzgeçli Camgöz kadar yüzeyde veya kıyıya yakın sığ sularda görülmez.
• Davranış: Yüksek hızda yüzme yeteneğine sahip olsa da, daha az aktif ve daha gizli bir yaşam tarzı benimser. Genellikle tek başına bulunur.
• Diyet: Diyeti; kafadanbacaklılar (özellikle kalamarlar) ve orta büyüklükteki derin su kemikli balıklarından oluşur. Büyük gözleri, avını karanlık derinliklerde bulmasına yardımcı olur.
• Üreme: Yumurtadan çıkan yavruları doğurur (ovovivipar). Cinsel olgunluğa geç ulaşır ve düşük döl sayısına sahiptir (2 ila 8 yavru).

4. Koruma Durumu ve Tehditleri

• Koruma Durumu: Doğal olarak nadir bir tür olması, yavaş üreme hızı ve yaşadığı açık deniz habitatlarındaki yoğun balıkçılık nedeniyle küresel olarak IUCN tarafından "Tehlike Altında" (Endangered - EN) kategorisinde sınıflandırılmıştır.
• Tehditler: Ticari balıkçılıkta (özellikle ton balığı ve kılıç balığı avcılığında kullanılan uzun olta hatlarında) değerli eti ve yüzgeçleri için yan av (bycatch) olarak yakalanması ana tehdit unsurudur. Yüzgeçleri, uluslararası köpekbalığı yüzgeci ticaretinde yüksek değere sahiptir.
• Korunma Çabaları: Kısa Yüzgeçli Camgöz gibi, bu türün de popülasyonlarının toparlanması için uluslararası alanda av yasağı ve kotalar uygulanmaya çalışılmaktadır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

• Kaynaklar:
• Compagno, L. J. V. (1984). FAO Species Catalogue. Vol. 4. Sharks of the World. FAO Fisheries Synopsis No. 125, Vol. 4, Part 2.
• Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
• Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
• Rigby, C. L., Simpfendorfer, C. & M. D. (2022). Isurus paucus. The IUCN Red List of Threatened Species 2022.
• Not: Uzun Yüzgeçli Camgöz, Akdeniz'de oldukça nadir görülmesine rağmen, bölgenin biyolojik çeşitliliği açısından korunması gereken bir Lamnidae türüdür.
• Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/187770335