Lepthyphantes leprosus

Türkçe Adlandırma: Lepthyphantes leprosus için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Cüce Ağ Örümceği" veya "Levha Ağ Örümceği" kullanılabilir. Tür adı "leprosus" Latince "cüzzamlı" anlamına gelir, ancak bu isimle ilgili doğrudan bir morfolojik veya ekolojik bağlantı genellikle belirtilmez. Muhtemelen orijinal tanımlamasındaki bir özelliğe atıfta bulunuyor olabilir.

Lepthyphantes leprosus, Linyphiidae familyasına ait küçük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, kozmopolit bir yayılıma sahiptir; yani dünya genelinde birçok bölgede, özellikle insan yerleşimlerinin yakınında ve iç mekanlarda bulunabilir. Palearktik (Avrupa, Asya, Kuzey Afrika), Nearktik (Kuzey Amerika) ve Okyanusya bölgelerine yayılmıştır. Genellikle binalarda (depolar, bodrumlar, evler, seralar), mağaralarda, ağaç kovuklarında ve dışarıda nemli, loş yerlerde, taşların altında veya yaprak döküntüleri arasında yaşarlar. İlk kez 1851 yılında Carl Ludwig Koch tarafından bilim dünyasına tanımlanmıştır.

Detaylı Özellikler ve Taksonomik Konum

Taksonomik Sınıflandırma

Lepthyphantes leprosus'un bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order):m Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Linyphiidae Blackwall, 1859 (Cüce Ağ Örümcekleri / Levha Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Lepthyphantes Menge, 1866
• Tür (Species): Lepthyphantes leprosus (Ohlert, 1865) (Not: Bazı eski kaynaklarda C. L. Koch olarak geçse de, WSC'ye göre Ohlert tarafından tanımlanmıştır.)

Genel Bilgiler

• Familya: Linyphiidae
• Tip: Küçük boyutlu, zehirli, levha ağ ören bir örümcek türüdür.
• Coğrafi Dağılım: Kozmopolit bir yayılıma sahiptir. Avrupa, Asya, Kuzey Afrika, Kuzey Amerika ve bazı Okyanusya adalarında bulunur. Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yaygın olarak yer almaktadır. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da evlerde, binalarda, depolar ve bodrumlar gibi iç mekanlarda, ayrıca dışarıda nemli ve loş alanlarda bulunması oldukça yaygındır.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Linyphiidae familyasının diğer üyeleri gibi küçük boyutludur.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 3.0 - 4.0 mm civarındadır.
• Erkek: Dişiden genellikle biraz daha küçük olup, vücut uzunluğu yaklaşık 2.5 - 3.5 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle açık kahverengiden grimsi kahverengiye kadar değişen tonlardadır. Karapaks (baş-göğüs) soluk sarımsı kahverengi olup, belirgin bir deseni yoktur. Karın (opisthosoma) gri veya kahverengimsi gri olup, üzerinde koyu lekeler veya soluk bir şerit deseni bulunabilir. Bacaklar sarımsı veya açık kahverengidir.
• Ayırt Edici Özellikler:Genel Görünüm: Dişinin karın kısmında soluk bir kalp izi ve soluk, açısal bir desen bulunabilir.
• Genital Yapılar: Lepthyphantes cinsinin ve özellikle bu türün kesin teşhisi, erkeklerin pedipalpleri (çiftleşme organları) ve dişilerin epigynesi (dış üreme organı) gibi genital yapıların mikroskop altında incelenmesini gerektirir. Bu yapılar, Lepthyphantes türleri arasında ayırt edici morfolojik detaylar sunar.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Bu tür, genellikle insancıl (synanthropic) bir yaşam tarzı sergiler ve binalarda sıkça bulunur. Küçük boyutları ve genel görünüşleri nedeniyle çoğu insan tarafından fark edilmezler.

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı (Levha Ağı): Lepthyphantes leprosus, ait olduğu Linyphiidae familyasının birçok türü gibi, genellikle küçük ve düzensiz levha ağları (sheet web) kurar. Bu ağlar, zemine yakın, bitki örtüsü arasına, taşların altına veya binaların köşelerine, özellikle duvar ile tavan birleşim yerlerine yakın, dağınık bir şekilde gerilir. Ağlar genellikle huni şeklinde küçük bir sığınağa sahiptir.
• Habitat Tercihi: Çok çeşitli habitatlara adapte olabilen, ancak özellikle nemli, loş ve rahatsız edilmemiş alanları tercih eden bir türdür.
• İnsan Yerleşimleri: Binaların içinde (bodrumlar, garajlar, depolar, evler, seralar), özellikle nemli ve loş köşelerde.
• Doğal Habitatlar: Mağaralar, ağaç kovukları, taşların ve kütüklerin altı, yaprak döküntüsü, çürüyen ağaç kütükleri ve nemli orman zeminleri.
• Yüksek Rakımlar: İngiltere'de 1000 metreye kadar yüksek rakımlarda da kaydedilmiştir.
• Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan küçük böcekler ve diğer eklembacaklılarla beslenen avcılardır. Kriptik bir yaşam tarzına sahiptirler ve genellikle gizli kalmayı tercih ederler. Yetişkin bireyler tüm yıl boyunca bulunabilir, ancak özellikle ilkbahardan sonbahara kadar daha aktiftirler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan küçük uçan böcekler (sinekler, midges, sivrisinekler) ve diğer küçük eklembacaklılardır.
• Üreme: Dişiler, genellikle bir ipek kesesi içinde yumurtalarını bırakır ve bu keseyi ağlarına veya korunaklı bir yere gizlerler.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Lepthyphantes leprosus da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Lepthyphantes leprosus'un insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları küçük olduğu ve insanlarla temasları genellikle kazara olduğu için ısırık vakaları oldukça seyrektir. Zehirleri insanlar üzerinde ciddi sistemik etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Linyphiidae familyasındaki bu kadar küçük türlerin zehir bezleri, genellikle avlarını etkisiz hale getirmek için yeterli güçtedir, ancak insan için önemli bir tıbbi tehdit oluşturmaz. Isırık belirtileri genellikle lokalize ve hafiftir, arı sokmasına benzer semptomlarla sınırlı kalır. Ayrıca, genellikle pasif avlanma yöntemleri kullanırlar ve insanlardan kaçınma eğilimindedirler.
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Lepthyphantes leprosus ısırığı için özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Isırık bölgesini sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için ısırık bölgesine temiz bir bez içine sarılmış buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse, yayılırsa, alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Lepthyphantes leprosus Kayıtları

Lepthyphantes leprosus, Türkiye örümcek faunası içinde yaygın olarak kaydedilmiş bir türdür. Kozmopolit yapısı nedeniyle ülkenin birçok farklı bölgesinde, hem doğal habitatlarda hem de insan yerleşimlerinde bulunması beklenir. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da evler, bodrumlar, depolar gibi iç mekanlarda, ayrıca parklar, bahçeler ve ormanlık alanların nemli kısımlarında bulunması oldukça yaygındır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
3. araneae - Lepthyphantes leprosus - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: araneae - Lepthyphantes leprosus - Spiders of Europe. https://araneae.nmbe.ch/data/498/Lepthyphantes_leprosus (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
5. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: GBIF. Lepthyphantes leprosus. https://www.gbif.org/species/2135965 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Lepthyphantes leprosus: İngiltere'deki dağılımı, habitat ve ekoloji bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: Spider Recording Scheme (SRS). Lepthyphantes leprosus. https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Lepthyphantes+leprosus (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Linyphiidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ve arazi raporları (Örn: Kunt, Özkütük, Danışman gibi araştırmacıların çalışmaları) Lepthyphantes leprosus'a dair yaygın kayıtlar ve dağılım bilgileri sunmaktadır.