Liocranum rupicola

Harika bir örümcek türü daha! Liocranum rupicola, Liocranidae familyasına ("Liocranid Kese Örümcekleri") ait, Palearktik bölgede geniş bir yayılışa sahip küçük-orta boyutlu bir örümcek türüdür. "Rupicola" epiteti, Latince'de "kayalıkta yaşayan" anlamına gelir ve türün kayalık ve kuru habitatlardaki tercihini yansıtır.

Liocranum rupicola: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Liocranum rupicola için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Liocranum" cinsi, Ludwig Carl Christian Koch tarafından 1866'da tanımlanmıştır.

Liocranum rupicola, Liocranidae familyasına ait küçük-orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1830 yılında Charles Athanase Walckenaer tarafından tanımlanmıştır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Liocranum rupicola'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Liocranidae Simon, 1897 (Liocranid Kese Örümcekleri)
• Cins (Genus): Liocranum L. Koch, 1866
• Tür (Species): Liocranum rupicola (Walckenaer, 1830)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Liocranum rupicola, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Avrupa, Türkiye, Kafkasya, Gürcistan, Azerbaycan, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya kadar), İran ve Orta Asya'da geniş bir yayılış göstermektedir. Özellikle Batı ve Orta Avrupa'da yaygındır.

Türkiye'de bu türün varlığı bilimsel olarak kayıt altına alınmıştır. Türkiye örümcek faunası listelerinde Liocranum rupicola adı geçmektedir. Örneğin, Marmara, Ege ve Karadeniz bölgelerinden çeşitli kayıtları bulunmaktadır. Bu durum, türün Türkiye'nin farklı coğrafyalarında, özellikle kuru ve kayalık habitatlarda bulunabileceğini göstermektedir. Şu anda bulunduğunuz İstanbul'da da kuru taşlık alanlarda veya eski taş ocaklarında bu türle karşılaşmak mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Küçük-orta boyutlu örümceklerdir.
• Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3.5 ila 5.0 mm civarındadır.
• Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 4.0 ila 6.0 mm civarındadır.
• Renk: Genellikle kahverengimsi veya kırmızımsı-kahverengi tonlardadır.
• Prosoma (Karapaks): Tekdüze kahverengi veya kırmızımsı kahverengi olup, genellikle belirgin bir deseni yoktur. Bazı bireylerde hafif koyulaşmalar görülebilir.
• Opisthosoma (Karın): Gri, grimsi-kahverengi veya açık kahverengi olabilir. Üzerinde bazen belirsiz, soluk lekeler veya hafif şevronlar bulunabilir.
• Bacaklar: Karapaks ile benzer renkte olup, genellikle düz renklidir. Liocranidae familyasının genel özelliği olarak, bacaklarda güçlü dikenler bulunur.
• Ayırt Edici Özellikler:Erkeklerin pedipalp yapıları ve dişilerin epigyn (genital açıklık) yapıları tür teşhisinde kritiktir ve diğer Liocranum türlerinden ayrımını sağlar.
• Genellikle kuru ve kayalık habitatlara olan tercihi, ayırt edici bir ekolojik özelliktir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Liocranum rupicola, adından da anlaşılacağı gibi, kayalık ve taşlık alanlarda yaşamayı seven bir örümcektir. Genellikle kahverengimsi tonlarıyla bu tür habitatlarda iyi kamufle olurlar. Zehirleri insanlar için tehlikeli değildir; ısırıklar genellikle hafif semptomlara neden olur. Ekosistemde, özellikle bu tür kuru habitatlarda yaşayan küçük omurgasızları avlayarak dengeleyici bir rol oynarlar."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Liocranum rupicola, genellikle yer seviyesinde, taşların altında, kaya çatlaklarında, eski taş ocaklarında veya kuru taş duvarlarda ipekten yapılmış küçük, kese benzeri yuvalar (retreats) inşa ederler. Bu yuvalar, gündüzleri saklanmak, tüy değiştirmek ve yumurta keselerini korumak için kullanılır. Bazen evlerde de bulunabilirler.
• Habitat Tercihi: Kuru yerlerde, özellikle eski taş ocakları, uçurum çatlakları, kuru taş duvarlar ve kayalık bölgeler gibi habitatları tercih ederler. Bu tür, genellikle insanların pek gitmediği, "çorak" ve erişilmesi zor habitatlarda bulunur.
• Yaşam Tarzı: Noktürnal (gece aktif) avcılardır. Gündüzleri yuvalarında hareketsiz kalırken, geceleri aktif olarak avlanmak için dışarı çıkarlar. Ağ kurmazlar, bunun yerine avlarını aktif olarak kovalayarak veya pusu kurarak yakalayan gezgin avcılardır (wandering predators). Hızlı ve çevik hareket ederler.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, yaşadıkları zemin habitatında bulunan küçük böcekler ve diğer küçük omurgasızlardır. Avlarını pusu kurarak veya aktif olarak kovalayarak yakalarlar.
• Üreme: Dişiler, yumurta keselerini (kokon) ipekten yapılmış yuvalarının içine bırakır ve yavrular yumurtadan çıkana kadar onları korurlar. Yetişkinler hem ilkbaharda hem de sonbaharda bulunabilirler, bu da yaşam döngülerinin yıl içinde birden fazla nesil içerebileceğini veya uzun bir yetişkinlik dönemi geçirdiklerini gösterebilir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Liocranum rupicola da zehirlidir. Zehirleri, avlarını felç etmek ve sindirmek için kullanılır.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Liocranum rupicola'nın ısırığı insanlar için genellikle tıbbi olarak önemsiz kabul edilir. Bilinen hiçbir Liocranum türü insanlar için ciddi tehlike oluşturmaz. Isırık vakaları çok nadirdir ve genellikle örümceğin yanlışlıkla sıkışması veya rahatsız edilmesi sonucu savunma amaçlı meydana gelir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Liocranum rupicola'nın zehri, insanlar üzerinde bir arı veya sivrisinek ısırığına benzer lokal ve geçici semptomlar dışında ciddi bir etki yaratmaz. Bu örümcekler genellikle doğal yaşam alanlarında bulunurlar ve insanlardan kaçınma eğilimindedirler. Ekosistemde, özellikle zorlu habitatlarda zararlı böceklerin popülasyonunu dengeleyerek faydalı bir rol oynarlar. Endişe edilecek bir tür değildir."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler:Lokal ağrı: Isırık anında veya kısa süre sonra başlayan hafif bir ağrı.
• Kızarıklık ve şişlik: Isırık bölgesinde hafif kızarıklık ve küçük bir şişlik.
• Kaşıntı: Isırık çevresinde hafif kaşıntı.
• Sistemik semptomlar: Sistemik reaksiyonlar veya ciddi etkiler son derece nadirdir ve genellikle görülmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulanabilir.
4. Ağrı Kesici: Ağrıyı hafifletmek için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örn. parasetamol) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar beklenenden daha şiddetliyse veya alerjik bir reaksiyon şüphesi varsa (çok nadir olsa da), bir sağlık profesyoneline başvurulması önerilir.

Türkiye'deki Liocranum rupicola Kayıtları

Liocranum rupicola, Türkiye'de bulunan ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye örümcek faunası listelerinde yer almaktadır. Bazı kaynaklarda Türkiye'den kayıtları belirtilmektedir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, familya, cins ve tür bilgileri, dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
3. araneae - Liocranum rupicola - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, dağılımı ve biyolojisi hakkında bilgi.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1079/Liocranum_rupicola (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
5. Global Biodiversity Information Facility (GBIF): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
6. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/5171731 (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
7. Spider Recording Scheme (SRS) - Liocranum rupicola: Birleşik Krallık'taki dağılım ve habitat bilgileri.
8. Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Liocranum+rupicola (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
9. "An annotated checklist of spiders deposited in the Arachnida collection of the Institute of Zoology, Scientific Center of Zoology" - Zobodat (Mikhailov, 2013): Türkiye de dahil olmak üzere dağılımı hakkında bilgi.
10. Kaynağa Erişim: https://www.zobodat.at/pdf/Arachnologische-Mitteilungen_61_0011-0019.pdf (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
11. "The checklist of the spiders of Turkey" - Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a): Türkiye örümcek faunası güncel listesi.
12. Kaynağa Erişim: http://www.spidersofturkey.info (Erişim tarihi: 17 Haziran 2025).
13. Gotoğraf:Michael Becker - Michael Becker