Nymphalis xanthomelas
Nymphalis xanthomelas, Nymphalidae familyasının Nymphalis cinsine ait, canlı turuncu-sarı ve siyah benekli kanatlarıyla dikkat çeken bir kelebek türüdür. Halk arasında "Sarı Benekli Kelebek" olarak da anılır. Bu tür, genellikle ormanlık alanlarda ve su kenarlarında yaşar.
1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum
Nymphalis xanthomelas, orta büyüklükte bir kelebek olup, kanat açıklığı yaklaşık 45-55 mm civarındadır. Kanatlarının üst yüzeyi, parlak turuncu-sarı bir zemin üzerine belirgin siyah beneklerle süslenmiştir. Kanat kenarları düzensiz ve koyu kahverengidir. Alt kanatları ise, kuru bir yaprağa benzeyen bir kamuflaj desenine sahiptir.
Taksonomik sınıflandırması şöyledir:
- Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
- Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
- Sınıf (Class): Insecta (Böcekler)
- Takım (Order):: Lepidoptera (Kelebekler ve güveler)
- Aile (Family):: Nymphalidae (Fırça ayaklı kelebekler)
- Cins (Genus):: Nymphalis
- Tür (Species):: Nymphalis xanthomelas (Denis & Schiffermüller, 1775)
Coğrafi Dağılım ve Yaşam Alanları
Bu tür, Doğu Avrupa'dan başlayarak, Asya'ya kadar geniş bir coğrafyada yayılış gösterir. Türkiye'de yaygın olarak bulunur ve hemen hemen tüm bölgelerde görülebilir.
- Habitat Tercihi: Genellikle ormanlık alanların kenarları, nehir ve dere yatakları, nemli çayırlıklar ve söğüt ağaçlarının bulunduğu bölgeleri tercih eder.
2. Fiziksel Özellikler ve Biyolojik Davranışlar
Nymphalis xanthomelas kelebekleri, yıl içinde tek nesil verirler. Yetişkinleri yaz aylarında ortaya çıkar ve kışı geçirmek için uygun bir yer bulana kadar beslenirler. Yetişkin halde kış uykusuna yatan bir türdür.
- Yaşam Döngüsü: Tırtılları, ana besin bitkileri olan Salix (söğüt) ve Populus (kavak) gibi ağaç türleriyle beslenir.
- Davranış: Uçuşları hızlı ve güçlüdür. Güneşli günlerde sık sık dinlenirken veya beslenirken görülebilirler.
3. Ekolojik ve Biyolojik Önemi
- Ekolojik Rolü: Yaşadığı ekosistemlerde tozlaşmaya katkıda bulunur.
- Biyolojik Önemi: Eşsiz yaşam döngüsü ve kamufle olma yeteneği sayesinde ekolojik olarak uyum sağlayan bir türdür.
4. Koruma Durumu ve Tehditleri
- Koruma Durumu: Nymphalis xanthomelas, geniş yayılış alanına sahip olsa da, yaşam alanlarının parçalanması ve yok olması nedeniyle yerel popülasyonları hassas olabilir. Küresel düzeyde asgari endişe (Least Concern) verisiyle listelenmektedir.
- Tehditler: Yaşam alanlarının tarıma dönüştürülmesi, aşırı otlatma ve bozkır ekosistemlerinin genel olarak tahrip edilmesi en büyük tehditlerdir.
Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi
- Kaynaklar:
- Tolman, T., Lewington, R. (2008). Collins Butterfly Guide: The Most Complete Field Guide to the Butterflies of Britain and Europe.
- Kudrna, O., Fric, Z. F., & Hula, V. (2011). Butterflies of Europe: A Guide to the Species and Their Distribution.
- European Environment Agency.
- Uluslararası Doğa Koruma Birliği (IUCN) Kırmızı Listesi.
