Pegusa nasuta

Pegusa nasuta, Yassı Balıklar takımı Pleuronectiformes içinde, gerçek dil balıklarının (Soleidae) bir üyesidir. Halk arasında Uzun Burunlu Kum Dil Balığı veya Kanca Burunlu Dil Balığı olarak bilinir. Adını, burnunun ağız kısmının üzerine doğru kanca şeklinde uzamasından alır. Ticari olarak aranan ve değerli bir dip balığıdır.

1. Genel Bilgiler ve Taksonomik Konum

Uzun Burunlu Kum Dil Balığı, Doğu Atlantik Okyanusu'ndan başlayarak tüm Akdeniz'e yayılmış bir türdür. Türkiye'nin Ege, Marmara ve Akdeniz kıyı sularının kıta sahanlığı bölgelerinde bulunur. Yumuşak deniz tabanlarını tercih eden bentik bir yaşam tarzı sürdürür.

Taksonomik sınıflandırması şöyledir:

Âlem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Chordata (Kordalılar)
Sınıf (Class):: Actinopterygii (Işınsal Yüzgeçliler)
Takım (Order):: Pleuronectiformes (Yassı Balıklar)
Aile (Family):: Soleidae (Dil Balığıgiller)
Cins (Genus):: Pegusa
Tür (Species):: Pegusa nasuta (Pallas, 1814)

2. Fiziksel Özellikler ve Morfoloji

Boyut: Orta boy bir yassı balıktır; genellikle 30–45 cm uzunluğa ulaşır.
Vücut: Vücudu oval ve yassıdır.
Gözler: Her iki göz de başın sağ tarafında yer alır.
Burun (Ayırt Edici Özellik): Bu türün en belirgin morfolojik özelliği, uzun, sivri ve kanca şeklinde bir burna sahip olmasıdır. Burun kısmı, ağzın üzerine doğru uzanarak onu öne doğru taşır. Bu özellik, P. lascaris'in rozet şeklindeki burun deliğinden ve S. solea'nın küt burnundan ayrımını sağlar.
Yüzgeçler: Pektoral yüzgeçleri küçüktür. Gözlü taraftaki pektoral yüzgecinin ucu siyah veya koyu renkli olabilir, ancak bu leke Solea solea'daki kadar net değildir.
Renk: Gözlü tarafı (üst taraf) genellikle grimsi kahverengi veya sarımsı tonlarda olup, üzerinde belirsiz koyu lekeler bulunabilir. Kör tarafı (alt taraf) beyazdır.

3. Ekolojik ve Biyolojik Davranışlar

Habitat: Kıta sahanlığının kumlu ve çamurlu deniz diplerini tercih eder. Sığ kıyı sularından başlayarak 200 metreye kadar olan derinliklerde bulunabilir.
Davranış: Kesinlikle bentik (dipte yaşayan) ve gececil bir türdür. Beslenmek ve korunmak için deniz tabanına gömülme yeteneğine sahiptir.
Diyet: Diyeti, yaşadığı yumuşak deniz tabanında bulunan küçük bentik omurgasızlardan (deniz kurtları ve küçük kabuklular) oluşur. Uzun burnu ve kancalı ağzı, avını kumun içinden çekip çıkarmasına yardımcı olur.
Üreme: Yumurtlayarak çoğalır.

4. Ticari Önemi ve Koruma Durumu

Ticari Değer: Eti oldukça lezzetli ve kalitelidir. Bu nedenle ticari balıkçılık için hedef bir türdür ve piyasada diğer dil balığı türleri ile birlikte yüksek fiyatlardan alıcı bulur.
Avcılık Yöntemi: Başta dip trolü olmak üzere, çeşitli ağlarla avlanır.
Koruma Durumu: Geniş bir dağılım alanına sahip olmasına ve genel olarak yaygın popülasyonlar sürdürmesine rağmen, yoğun avcılık baskısı ve kıyısal yaşam alanlarının bozulması nedeniyle lokal popülasyonlar etkilenmektedir. Küresel olarak IUCN tarafından "Asgari Endişe" (Least Concern - LC) kategorisinde sınıflandırılmıştır.

Araştırma: Ahmet Taşçı Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar:
Froese, R. and D. Pauly. Editors. (2024). FishBase. World Wide Web electronic publication.
Quéro, J.-C., D. F. G. A. L. N. N. M. B. C. V. L. S. D. N. P. (2001). Soleidae. In P. J. P. Whitehead et al. (eds.), Fishes of the North-eastern Atlantic and the Mediterranean, Vol. 3. UNESCO.
Todos, P., J. E. S. K. A. V. D. F. M. S. F. T. S. T. M. (2014). Pegusa nasuta. The IUCN Red List of Threatened Species 2014.
Serena, F. (2005). Field Identification Guide to the Sharks and Rays of the Mediterranean and Black Sea. FAO.
Fotoğraf: https://www.inaturalist.org/photos/198618717