Agalenatea redii

Harika bir örümcek türü daha! Agalenatea redii, Araneidae familyasına (Küre Ağ Örümcekleri) ait oldukça yaygın ve kolay tanınabilen bir örümcek türüdür. "Redii" ismi, muhtemelen 17. yüzyılda yaşamış İtalyan doğa bilimci Francesco Redi'ye bir ithaf olabilir. Bu tür, genellikle belirgin küre ağları ören, orta büyüklükte bir örümcektir.

Agalenatea redii: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Agalenatea redii için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Küre Ağ Örümceği" veya bilimsel adıyla anılması daha yaygındır.

Agalenatea redii, Araneidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Palearktik bölgede (Avrupa ve Asya'nın bir kısmı) ve Kuzey Afrika'da çok geniş bir yayılışa sahiptir. İlk olarak 1826 yılında Scopoli tarafından tanımlanmıştır. Genellikle açık ve kuru habitatlarda, çayırlıklarda, fundalıklarda, kumlu ve taşlık alanlarda, yol kenarlarında ve alçak bitki örtüsü arasında bulunurlar.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Agalenatea redii'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Araneidae Simon, 1864 (Küre Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Agalenatea Archer, 1951
Tür (Species): Agalenatea redii (Scopoli, 1763)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Agalenatea redii, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgede (Azorlar, Avrupa, Türkiye, Kafkaslar, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), İran, Orta Asya, Çin, Japonya, Kuzey Afrika) çok geniş bir yayılışa sahiptir.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da sıkça yer alan ve çok yaygın görülen bir türdür. Türkiye'nin birçok farklı bölgesinde, hem kıyı hem de iç kesimlerdeki açık habitatlarda yapılan faunistik çalışmalarda kaydedilmiştir. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da, uygun habitatlarda (örn. çayırlıklar, boş araziler, bahçeler, parklar, yol kenarları, fundalıklar) bulunma potansiyeli oldukça yüksektir ve sıkça görülebilir. Türkiye'ye özgü (endemik) değildir, geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5-8 mm civarındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3-5 mm civarındadır. Erkekler dişilere göre belirgin şekilde daha küçüktür.
Renk: Genellikle açık kahverengi, sarımsı, turuncu veya kızılımsı tonlarda olup, üzerinde belirgin koyu desenler bulunur. Renk ve desen, bireyden bireye ve yaşadığı ortama göre oldukça değişkenlik gösterebilir, bu da onun kamuflajına yardımcı olur.
Karapaks (Prosoma): Genellikle karın ile uyumlu renktedir, bazen ortasında koyu bir çizgi bulunabilir.
Karın (Opisthosoma): En ayırt edici özelliklerinden biridir. Karın, geniş ve oval şekilli olup, sırt kısmında belirgin bir folyum (yaprak benzeri desen) bulunur. Bu folyum genellikle açık renkli (beyaz, krem, sarı) bir zemin üzerinde koyu kahverengi veya siyah kenarlara sahiptir ve ortasında dağınık koyu noktalar veya çizgiler bulunabilir. Özellikle karın ön kısmında belirgin omuz benzeri çıkıntılar (hump) bulunur, bu da türün belirgin bir özelliğidir.
Bacaklar: Karın ile uyumlu renkte olup, genellikle açık kahverengi veya sarımsıdır. Üzerinde bazen belirsiz koyu halkalar bulunabilir.
Ayırt Edici Özellikler:Küre Ağı (Orb Web): Araneidae familyasının tipik özelliği olan dikey, tekerlek şeklinde, büyük küre ağları örerler. Bu ağlar genellikle alçak bitki örtüsü arasına, zemine yakın kurulur.
Karın Deseni ve Şekli: Karındaki belirgin folyum deseni ve özellikle karın ön kısmındaki omuz benzeri çıkıntılar (hump).
Renk Varyasyonu: Oldukça geniş renk yelpazesi, ancak desen her zaman karakteristik yaprak folyumu şeklindedir.
Habitat Tercihi: Açık, güneşli ve kuru habitatları tercih etmeleri.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Agalenatea redii, renk ve desenindeki geniş varyasyonlarla oldukça estetik bir örümcektir. Karın üzerindeki belirgin omuzlar, onu diğer küre ağ örümceklerinden ayıran önemli bir morfolojik özelliktir. Tarım alanları, çayırlıklar ve bahçeler gibi yerlerdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynarlar. Bu türün yaygınlığı, adaptasyon yeteneğinin bir göstergesidir.

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı (Küre Ağı): Agalenatea redii, tipik olarak dikey veya hafif eğimli, orta büyüklükte küre ağları (orb web) örer. Bu ağlar genellikle alçak bitki örtüsü arasına, çalılar, otlar veya çiçeklerin üzerine kurulur. Ağlar genellikle akşamları örülür ve sabahları avlanmak için kullanılır. Örümcek genellikle ağın merkezinde veya ağın yakınındaki bitki örtüsünde gizlenir.
Habitat Tercihi: Bu türler genellikle açık, güneşli ve kuru habitatlarda bulunur:
Çayırlıklar ve Otlaklar: Bitki örtüsünün yoğun olduğu açık alanlar.
Fundalıklar: Özellikle funda gibi alçak bitkilerin yoğun olduğu yerler.
Bahçeler ve Parklar: Bitki örtüsünün bulunduğu açık alanlar.
Kumlu ve Taşlık Alanlar: Kurak ve seyrek bitki örtüsüne sahip bölgeler.
Yol Kenarları: Bitki örtüsünün yoğunlaştığı kenarlar.
Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan uçan böcekler (sinekler, kelebekler, arılar, diğer böcekler) ile beslenen avcılardır. Yetişkin bireyler genellikle ilkbahar sonundan yaz sonuna kadar (Mayıs-Ağustos arası) aktif olarak görülürler.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan çeşitli uçan böceklerdir.
Üreme: Dişiler, yumurtalarını ipek bir kese içinde bırakır. Yumurta kesesi genellikle korunaklı bir yere (örn. bitki döküntüleri, kuru yapraklar veya taş altları) gizlenir.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Agalenatea redii de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Agalenatea redii'nin insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür. Boyutları orta seviyede olmasına rağmen, zehirlerinin insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır. Genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve sadece sıkıştırıldıklarında veya tahrik edildiklerinde ısırırlar.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: Küre ağ örümcekleri genellikle insanlara karşı agresif değildir ve zehirleri klinik olarak önemli reaksiyonlara neden olmaz. Isırıkları, bir arı sokmasına benzer, lokalize ağrı, kızarıklık ve şişlikle sınırlıdır. Bu türler, doğanın biyolojik çeşitliliğinin önemli bir parçasıdır ve ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal dengesini sağlarlar.
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Agalenatea redii Kayıtları

Agalenatea redii, Türkiye örümcek faunası içinde çok yaygın olarak kaydedilmiş bir türdür. Geniş bir Palearktik yayılışa sahip olması nedeniyle Türkiye'nin çeşitli bölgelerinde, özellikle açık ve kuru habitatlarda kolaylıkla bulunabilir. İstanbul'da da, parklar, bahçeler, çayırlıklar ve yol kenarları gibi uygun habitatlarda bulunma potansiyeli oldukça yüksektir ve sıkça gözlemlenebilir.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
araneae - Agalenatea redii - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/52/Agalenatea_redii (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2165158 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Spider Recording Scheme (SRS) - British Spiders: İngiltere'deki örümcekler hakkında detaylı bilgi, habitat ve ekoloji.
Kaynağa Erişim: https://srs.britishspiders.org.uk/portal.php/p/Summary/s/Agalenatea+redii (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Araneidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar, Agalenatea redii'nin Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Scopoli, J. A. (1763). Entomologia carniolica exhibens insecta Carnioliae indigena et distributa in ordines, genera, species, varietates methodo Linnaeana. Vindobonae, 420 pp. (Bu kaynakta A. redii'nin orijinal tanımı yer almaktadır).