Agelescape livida

Harika bir örümcek türü daha! Agelescape livida, Agelenidae familyasına (Huni Ağ Örümcekleri) ait, Batı Palearktik bölgede, özellikle Akdeniz çevresinde yayılış gösteren bir örümcek türüdür. Bu tür de kendine özgü huni şeklindeki ağ yapılarıyla bilinir.

Agelescape livida: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Agelescape livida için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Bilimsel adıyla anılması daha yaygındır. "Livida" Latince'de "kurşuni" veya "soluk mavi-gri" anlamına gelir ve türün rengine atıfta bulunabilir, ancak bu her zaman belirgin bir özellik olmayabilir.

Agelescape livida, Agelenidae familyasına ait orta ila büyük boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. İlk kez 1875 yılında Eugène Simon tarafından tanımlanmıştır. Akdeniz çevresi, Türkiye, İsrail ve İran gibi Batı Palearktik coğrafyada yayılış gösteren bir türdür. Agelescape affinis ile oldukça benzerlik gösterir ve bu iki türün ayrımı genellikle genital morfolojinin detaylı incelenmesini gerektirir.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Agelescape livida'nın bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

• Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
• Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
• Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
• Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
• Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
• Familya (Family): Agelenidae C. L. Koch, 1837 (Huni Ağ Örümcekleri)
• Cins (Genus): Agelescape Levy, 1996
• Tür (Species): Agelescape livida (Simon, 1875)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Agelescape livida, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Akdeniz çevresi, Türkiye, İsrail ve İran gibi geniş bir alanda yayılış gösterir.

Türkiye'de de yaygın olarak bulunan bir örümcek türüdür. Türkiye'deki örümcek faunası listelerinde yer alır ve hem dağlık bölgelerde hem de kıyı ovalarında, hatta kuru habitatlarda dahi bulunduğu rapor edilmiştir. Bu durum, türün Türkiye'nin farklı ekosistemlerine adapte olabildiğini göstermektedir. İstanbul da dahil olmak üzere uygun habitatlara sahip pek çok bölgede bulunması mümkündür.

Fiziksel Özellikler

• Boyut: Orta ila büyük boyutlu bir örümcektir. Dişiler genellikle erkeklerden daha büyük olabilir.
• Dişi: Vücut uzunluğu yaklaşık 9.80-11.20 mm civarında olabilir (Prosoma uzunluğu: 3.75-4.30 mm).
• Erkek: Vücut uzunluğu yaklaşık 8.55 mm civarında olabilir (Prosoma uzunluğu: 3.95 mm).
• Renk: Genellikle sarımsı, kahverengimsi veya grimsi tonlarda olup, üzerinde belirgin koyu desenler bulunur. Kamuflaj yeteneği güçlüdür.
• Prosoma (Ön Gövde/Karapaks): Sarımsı veya kırmızımsı kahverengi olup, iki adet geniş koyu gri submarjinal bant ve ince gri bir kenar şeridi bulunur. Erkeklerde sternum gri kahverengi, dişilerde sarı olabilir.
• Opisthosoma (Karın): Açık gri veya açık sarımsı-gri renkte olup, üzerinde açık kahverengi anteromedian mızrak şeklinde bir leke ve sırtta iki koyu gri yanal bant bulunur.
• Bacaklar: Sarı veya kırmızımsı-kahverengi olup, eklemlerde belirsiz koyu lekeler veya koyu renkler olabilir.
• Ayırt Edici Özellikler:Huni Şeklinde Ağ: Diğer Agelenidae üyeleri gibi, Agelescape livida da zemin seviyesine yakın bitki örtüsü arasına ördüğü huni şeklindeki ağlarıyla bilinir. Bu ağlar, avın üzerinde yürüyeceği düz bir yüzey ve örümceğin saklandığı huni şeklinde bir tünelden oluşur.
• Genital Morfoloji: Agelescape cinsinin ayırt edici özellikleri, özellikle erkek palpleri ve dişi epigyn (üreme organları) gibi kopulasyon organlarının morfolojisinde yatar. A. livida'nın dişi epigynumu ve geniş skapı, A. affinis'ten ayrımında kesin bir tanı karakteridir. Erkek palplerindeki embolus (filamanlı) ve iletkenin (conductor) yapısı da teşhiste kullanılır.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Agelescape livida, Doğu Akdeniz'in karakteristik huni ağ örümceklerinden biridir. Ağlarını genellikle bitki örtüsü arasına veya taşların altına kurarak avlanırlar. Zehirleri insanlar için genellikle endişe verici değildir ve bu örümcekler ekosistemdeki böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde rol oynayan faydalı canlılardır. Özellikle morfolojik olarak A. affinis ile karıştırılabileceği için, doğru teşhis için uzman incelemesi gerekebilir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

• Yuva Yapısı: Agelescape livida da Agelenidae familyasının tipik bir üyesi olarak, yere yakın bitki örtüsü arasına veya taşların altına huni şeklinde bir ağ örer. Ağ, avın üzerinde koşacağı düz bir ipek tabakadan ve örümceğin içine saklandığı dar bir tünelden oluşur. Ağ yapışkan değildir; örümcek, ağdaki titreşimleri algılayarak avını yakalar.
• Habitat Tercihi: Bu türler genellikle aşağıdaki gibi habitatlarda bulunur:
• Dağlık Bölgeler: Yüksek rakımlı alanlarda da görülebilirler.
• Kıyı Ovaları: Akdeniz ikliminin etkili olduğu kıyı bölgelerinde de yaşayabilirler.
• Kuru Habitatlar: Diğer huni ağ örümceklerinden farklı olarak, kuru habitatlara da adapte olabilen bir türdür.
• Çalılar ve Bitki Örtüsü: Ağlarını çalıların veya diğer düşük bitki örtüsünün üzerine kurarlar.
• Yaşam Tarzı: Ağlarının içinde pusu kurarak avlanan pasif avcılardır. Avı ağına düştüğünde, örümcek huniden hızla fırlayarak onu yakalar ve zehirler. Besin kaynakları çeşitli küçük böcekler ve diğer omurgasızlardır.

Beslenme ve Üreme

• Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan sinekler, böcekler ve diğer küçük omurgasızlardır.
• Üreme: Üreme döngüleri ve spesifik detaylar hakkında sınırlı bilgi bulunmakla birlikte, dişilerin yumurtalarını ipekten yapılmış bir yumurta kesesi (kokon) içine bırakarak koruduğu tahmin edilmektedir.

Zehir ve Tıbbi Önem

• Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Agelescape livida da zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
• İnsanlar İçin Tehlikesi: Agelescape livida'nın insanlar için tehlikesi düşüktür ve genellikle zararsız kabul edilir. Zehirlerinin insanlar üzerinde klinik olarak önemli sistemik etkilere yol açtığına dair herhangi bir rapor bulunmamaktadır. Isırıkları nadirdir ve genellikle sadece örümcek kendini tehdit altında hissettiğinde (örn. yanlışlıkla ezildiğinde veya ele alındığında) savunma amaçlı gerçekleşir.
• Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Agelescape livida'nın zehiri, insan için genellikle hafif lokal reaksiyonlara neden olur. Ağrı, kızarıklık ve şişlik gibi semptomlar görülebilir, ancak bunlar genellikle kısa sürede geçer. Bu örümcekler doğal ortamlarında yaşar ve insanlardan uzak durmayı tercih ederler. Ekosistem için faydalı canlılardır ve gereksiz yere paniğe kapılmaya gerek yoktur."
• Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
• Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
• Kaşıntı veya hafif bir rahatsızlık hissi.
• Bu semptomlar genellikle kısa sürede (birkaç saat ila birkaç gün içinde) kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
• Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

1. Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
2. Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
3. Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
4. Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
5. Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Agelescape livida Kayıtları

Agelescape livida, Türkiye'de yayılış gösteren ve kaydedilmiş bir örümcek türüdür. Türkiye'deki örümcek faunası listelerinde yer alır ve ülkenin farklı bölgelerinden kayıtları bulunmaktadır. Hem dağlık bölgelerde hem de kıyı ovalarında, hatta kuru habitatlarda bulunması, türün Türkiye coğrafyasında yaygın olduğunu düşündürmektedir. İstanbul da dahil olmak üzere, uygun habitatlara sahip birçok yerde bulunması olasıdır.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

1. World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
2. Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
3. araneae - Agelescape livida - Spiders of Europe: Türün morfolojik detayları, boyutları ve dağılım bilgileri.
4. Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/2241/Agelescape_livida (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
5. The agelenid funnel-weaver family and the spider genus Cedicus in Israel (Araneae, Agelenidae and Cybaeidae) - Levy, G. (1996): Bu çalışma, Agelescape cinsinin taksonomisi ve Agelescape livida'nın morfolojik özelliklerini detaylı olarak açıklamaktadır.
6. Kaynağa Erişim: https://agelenidsoftheworld.myspecies.info/sites/agelenidsoftheworld.myspecies.info/files/Levy%201996%20en.pdf (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
7. A review of Agelenini (Araneae: Agelenidae: Ageleninae) of Iran and Tajikistan, with descriptions of four new genera - Zamani & Marusik (2020): Bu çalışma, Agelescape cinsinin revizyonunu ve A. livida'nın diğer türlerle ilişkisini ele almaktadır.
8. Kaynağa Erişim: https://caucasus-spiders.info/wp-content/uploads/2022/02/2020_Zamani_Marusik_Agelenini_IranTajikistan.pdf (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
9. Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Agelenidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar.
10. Örn: Munis Entomology & Zoology, "Annotated checklist of the spiders of Turkey" gibi yayınlar. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
11. GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
12. Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2139794 (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).
13. Simon, E. (1875): Türün orijinal tanımlamasını içeren bilimsel yayın.
14. Simon, E. (1875). Les Arachnides de France. Tome 2. Contenant les familles des Urocteidae, Agelenidae, Hecaergeidae, Clubionidae, Anyphaenidae, Ctenidae, Sparassidae, Selenopidae, Salticidae. Paris, pp. 1-350. (Erişim tarihi: 16 Haziran 2025).