Anthomyiidae

Anthomyiidae – Kök ve Yaprak Sinekleri

Bitkisel materyal, özellikle kökler, filizler ve yapraklar üzerinde gelişim gösteren türleriyle tarımsal öneme sahip, ev sineğine benzer görünümlü bir Diptera familyasıdır.

Bilimsel Sınıflandırma

• Alem: Animalia – Hayvanlar
• Şube: Arthropoda – Eklem Bacaklılar
• Sınıf: Insecta – Böcekler
• Takım: Diptera – Çift kanatlılar
• Alt takım: Brachycera
• Üst familya: Muscoidea
• Familya: Anthomyiidae

Morfolojik Özellikler

• Boyutları genellikle 4–8 mm arasındadır.
• Görünüm olarak Muscidae (ev sinekleri) familyasına oldukça benzerler.
• Vücut genellikle grimsi veya sarımsı tonlardadır, kısa tüylerle kaplı olabilir.
• Gözler iri ve kırmızımsı olabilir, cinsiyetler arasında farklılık gösterir.
• Antenler üç segmentlidir; arista genellikle tüylüdür.
• Kanatlar şeffaf, damarlanması belirgindir.
• Ayaklar, toprak ve bitki yüzeylerinde tutunmaya uygun şekilde gelişmiştir.

Yaşam Alanı ve Ekolojik Rol

• Larvalar toprağın içinde veya bitkisel dokular arasında gelişir.
• Özellikle tarım alanlarında, kök ve saplara zarar veren türler mevcuttur.
• Larvalar fitofag (bitkiyle beslenen) olabilirken, bazı türler saprofitiktir (çürüyen materyali tüketir).
• Çiçekli bitkilerin çevresinde ya da nemli çayırlarda yetişkinlerine sıkça rastlanır.
• Bazı türler mantarlarla veya hayvan atıklarıyla da ilişkilidir.

Türkiye’deki Varlığı

• Türkiye’de birçok türü kayıt altına alınmıştır.
• Tarım alanlarında yaygın olarak görülür.
• Özellikle Delia cinsi önemli temsilciler arasındadır:
• Delia radicum (lahana sineği),
• Delia platura (fasulye sineği) gibi türler ekonomik açıdan önemlidir.

İnsana Zararlılık Durumu

• Doğrudan insanı ısırmaz veya rahatsız etmez.
• Ancak bazı türlerin larvaları tarım ürünlerine zarar vererek ekonomik kayıplara neden olabilir.

İlk Yardım ve Tıbbi Tedavi

• İnsan sağlığı açısından risk taşımaz.
• Temas ya da sokma gibi etkiler oluşturmaz.

Halkın Merak Edebileceği Bilgiler

• Görünüm olarak ev sinekleriyle karıştırıldıkları için çoğu zaman fark edilmezler.
• Özellikle lahana, soğan, havuç gibi sebzelerde köklere zarar veren larva türleri tarımda ciddi sorunlara neden olabilir.
• Yumurtalarını çoğunlukla bitki tabanına, toprağın hemen yüzeyine bırakırlar.
• Kimyasal mücadele yerine biyolojik yöntemlerle kontrol edilmeleri önerilmektedir (doğal düşman böcekler, nem kontrolü vb.).
• Bazı türleri çiçek tozlaşmasına da katkı sağlar.

Bilgi ve araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

• Griffiths, G.C.D. (1991–1994). Flies of the Nearctic Region: Anthomyiidae.
• Pape, T. et al. (2011). Catalogue of the Diptera of the Palaearctic Region.
• GBIF – Global Biodiversity Information Facility
• Fauna Europaea