Araneus sturmi

Harika bir örümcek türü daha! Araneus sturmi, Araneidae familyasına (Küre Ağ Örümcekleri) ait, yaygın olarak bilinen bir örümcek türüdür. İsmi, türü ilk tanımlayan bilim insanına atıfta bulunur.

Araneus sturmi: Detaylı Bilgiler

Türkçe Adlandırma: Araneus sturmi için yaygın olarak kabul görmüş spesifik bir Türkçe isim bulunmamaktadır. Familyasının genel adı olan "Küre Ağ Örümceği" veya bilimsel adıyla anılması daha yaygındır.

Araneus sturmi, Araneidae familyasına ait orta boyutlu, zehirli bir örümcek türüdür. Bu tür, literatürdeki kayıtlara göre Palearktik biyocoğrafik bölgesinde (Avrupa, Türkiye, Kafkaslar, Rusya, Orta Asya) geniş bir yayılışa sahiptir. İlk olarak 1831 yılında Hahn tarafından tanımlanmıştır. Genellikle çam ve köknar gibi kozalaklı ağaçlar, diğer çalılıklar ve ağaçlar üzerinde ağ örer. Özellikle ibreli ağaçların bulunduğu ormanlık alanlarda sıkça rastlanır.

Taksonomik Sınıflandırma ve Dağılım

Taksonomik Konum

Araneus sturmi'nin bilimsel sınıflandırması şu şekildedir:

Alem (Kingdom): Animalia (Hayvanlar)
Şube (Phylum): Arthropoda (Eklembacaklılar)
Sınıf (Class): Arachnida (Örümcekgiller)
Takım (Order): Araneae (Örümcekler)
Infra Takım (Infraorder): Araneomorphae (Gerçek Örümcekler)
Familya (Family): Araneidae Simon, 1864 (Küre Ağ Örümcekleri)
Cins (Genus): Araneus Clerck, 1757
Tür (Species): Araneus sturmi (Hahn, 1831)

Coğrafi Dağılım ve Türkiye'deki Durumu

Araneus sturmi, Dünya Örümcek Kataloğu'na göre Palearktik bölgede (Avrupa'nın tamamı, Türkiye, Kafkaslar, Rusya (Avrupa'dan Uzak Doğu'ya), Kazakistan, Çin, Kore, Japonya) oldukça geniş bir yayılıma sahiptir.

Türkiye'deki örümcek faunası kayıtlarında da yer alan ve yaygın görülen bir türdür. Özellikle Çorum gibi illerde yapılan çalışmalarda kaydedilmiştir. Hatta bazı kaynaklarda Türkiye'den ilk kez kaydedilen türler arasında gösterilmiştir. Mevcut konumunuz olan İstanbul'da da, uygun habitatlarda (örn. Belgrad Ormanı gibi kozalaklı ağaçların ve çalılıkların yoğun olduğu ormanlık alanlar) bulunma potansiyeli yüksektir ve karşılaşılabilir. Türkiye'ye özgü (endemik) değildir, geniş bir coğrafyaya yayılmıştır.

Fiziksel Özellikler

Boyut: Orta boyutlu bir örümcektir.
Dişi: Vücut uzunluğu genellikle 5–6 mm civarındadır.
Erkek: Vücut uzunluğu genellikle 3–5 mm civarındadır. Erkekler dişilere göre daha küçüktür.
Renk: Renkleri genellikle sarımsı kahverengiden kırmızımsı kahverengiye kadar değişir.
Karapaks (Prosoma): Sarımsı kahverengiden kırmızımsı kahverengiye kadar değişebilir.
Karın (Opisthosoma): Sarımsı kahverengiden kırmızımsı kahverengiye kadar değişen renkte olup, ön tarafında belirgin iki adet büyük, beyaz kenarlı koyu leke bulunur. Arka kısmında ise genellikle yaprak şeklinde (folyum) bir desen görülebilir.
Bacaklar ve Palpler: Sarımsı kahverengiden kırmızımsı kahverengiye kadar değişir ve üzerinde soluk koyu halkalar bulunabilir. Erkeklerin işaret ve renkleri dişininkine çok benzer olabilir, ancak bazen biraz daha koyu olabilirler.
Ayırt Edici Özellikler:Küre Ağı (Orb Web): Araneidae familyasının tipik özelliği olan büyük, dikey ve tekerlek şeklinde küre ağları örerler.
Karındaki Belirgin Lekeler: Karnının ön kısmındaki iki büyük, beyaz kenarlı koyu leke ayırt edici bir özelliktir.
Habitat Tercihi: Özellikle kozalaklı ağaçlar ve çalılıklar gibi iğne yapraklı bitkiler üzerinde ağ örmeleri.
Genital Morfoloji: Kesin tür teşhisi, erkek ve dişinin üreme organlarının (palp ve epigyn) detaylı incelenmesini gerektirir. Erkek palpının medyan apophysis'i (orta uzantısı) distalde (uç kısımda) üç adet kısa, eşit mesafeli uca sahiptir. Dişinin epigyn skapusu (uzantısı) ise uzuncadır ve distalde şekillenmiştir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Araneus sturmi, özellikle kozalaklı ormanlarda ve çalılıklarda sıkça rastlanan bir küre ağ örümceğidir. Karnındaki belirgin lekeler onu tanımaya yardımcı olur. Bu tür, ekosistemde böcek popülasyonlarının doğal kontrolünde önemli bir rol oynar ve biyolojik çeşitliliğimizin bir parçasıdır. Gözlemlemek için en iyi zaman, ağlarını ördükleri alacakaranlık veya gece saatleri, ya da sabah çiğle kaplı ağların görülebildiği erken saatlerdir."

Yaşam Biçimi ve Habitat

Yuva Yapısı (Küre Ağı): Araneus sturmi, tipik olarak büyük, dikey ve tekerlek şeklinde küre ağları (orb web) örer. Bu ağlar genellikle çalılar ve ağaçlar, özellikle de kozalaklı ağaçlar (çam, köknar) üzerinde kurulur.
Habitat Tercihi: Bu türler çeşitli ormanlık ve çalılık habitatlarda bulunur:
Kozalaklı Ormanlar: Özellikle çam ve köknar ağaçları üzerinde.
Çalılıklar ve Ağaçlar: Diğer yaprak döken ağaçlar ve çalılıklar arasında.
Parklar ve Bahçeler: Uygun bitki örtüsüne sahip kentsel ve yarı kentsel alanlarda da görülebilir.
Yaşam Tarzı: Ağlarına takılan uçan böcekler (sinekler, güveler, diğer böcekler) ile beslenen avcılardır. Esas olarak geceleri aktif olup, ağlarını akşam saatlerinde kurar ve gece boyunca avlanır. Yetişkin bireyler ilkbahar, yaz ve sonbahar boyunca (özellikle Mayıs-Haziran aylarında erkekler, dişiler yaz sonuna kadar) aktif olarak görülürler.

Beslenme ve Üreme

Diyet: Etçil (karnivor) türlerdir. Başlıca avları, ağlarına takılan çeşitli uçan böceklerdir.
Üreme: Çiftleşme genellikle yaz aylarında gerçekleşir. Dişiler, yumurtalarını ipek bir kese içinde bırakır. Yumurta keseleri genellikle korunaklı bir yere gizlenir ve yavrular ilkbaharda yumurtadan çıkar.

Zehir ve Tıbbi Önem

Zehirli Olup Olmadığı: Evet, tüm gerçek örümcekler gibi Araneus sturmi de zehirlidir. Avlarını felç etmek ve sindirmek için zehir kullanırlar.
İnsanlar İçin Tehlikesi: Araneus sturmi'nin insanlara karşı tehlikesi çok düşüktür ve genellikle zararsız kabul edilir. Zehirlerinin insanlar üzerinde ciddi etkilere yol açtığına dair hiçbir bilimsel rapor bulunmamaktadır. Genellikle insanlardan kaçınma eğilimindedirler ve sadece sıkıştırıldıklarında, ezildiklerinde veya ciddi şekilde tahrik edildiklerinde ısırırlar. Isırıklar oldukça nadirdir.
Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi'nin görüşleri: "Küre ağ örümcekleri familyasının genelinde olduğu gibi, Araneus sturmi'nin zehri de insanlar için önemli bir risk taşımaz. Bu örümcekler, böcek popülasyonlarının doğal dengesini korumak açısından ekolojik olarak değerli canlılardır ve agresif davranış sergilemezler."
Isırık Durumunda Beklenen Etkiler: Olası bir ısırık durumunda görülebilecek semptomlar şunları içerebilir:
Isırık bölgesinde hafif ağrı, kızarıklık ve şişlik.
Kaşıntı veya rahatsızlık hissi.
Bu semptomlar genellikle birkaç saat veya birkaç gün içinde kendiliğinden geçer ve çoğu zaman tıbbi müdahale gerektirmez.
Tedavi Prosedürü (İlk Yardım): Özel bir antidot bulunmamaktadır. Tedavi genellikle semptomatik ve destekleyicidir:

Sakin Kalın: Panik yapmaktan kaçının.
Isırık Bölgesini Temizleyin: Sabun ve su ile nazikçe yıkayın.
Soğuk Uygulayın: Ağrı ve şişliği azaltmak için buz paketi veya soğuk kompres uygulayın.
Ağrı Kesici: Ağrı ve rahatsızlık için reçetesiz satılan ağrı kesiciler (örneğin parasetamol veya ibuprofen) kullanılabilir.
Tıbbi Yardım: Semptomlar şiddetlenirse (örn. aşırı şişlik, yayılan kızarıklık, şiddetli ağrı), alerjik bir reaksiyon belirtileri (nefes darlığı, kurdeşen, yüz veya boğazda şişlik) ortaya çıkarsa veya ısırık bölgesinde enfeksiyon belirtileri varsa bir sağlık profesyoneline başvurulmalıdır. Ancak bu durumlar, bu tür örümcekler için oldukça nadirdir.

Türkiye'deki Araneus sturmi Kayıtları

Araneus sturmi, Türkiye örümcek faunası içinde kaydedilmiş ve yaygın görülen bir türdür. Özellikle Çorum ilinde yapılan çalışmalarda kaydedilmiştir. Türkiye'nin birçok farklı bölgesinde, özellikle ormanlık alanlar, çalılıklar ve uygun bitki örtüsüne sahip park ve bahçelerde kolaylıkla bulunabilir. İstanbul'da da, Belgrad Ormanı gibi kozalaklı ağaçların ve çalılıkların yoğun olduğu ormanlık alanlarda karşılaşılması mümkündür.

Bilgi ve Araştırma: Ahmet Taşçı – Yaban Hayatı Bilimcisi

Kaynaklar

World Spider Catalog (WSC): Örümcek taksonomisi, tür bilgileri ve dağılımları için en güncel ve kapsamlı veritabanlarından biridir.
Kaynağa Erişim: World Spider Catalog (2024). World Spider Catalog. Version 25.5. Natural History Museum Bern, online at http://wsc.nmbe.ch. doi: 10.24436/2 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
araneae - Araneus sturmi - Spiders of Europe: Avrupa örümcek faunası içindeki yeri, morfolojik detayları, boyutları ve habitat bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://araneae.nmbe.ch/data/1348/Araneus_sturmi (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
ArachnoPhoto.com - Araneus sturmi (Hahn, 1831): Türün fiziksel özellikleri, habitat ve dağılım bilgileri.
Kaynağa Erişim: https://www.arachnophoto.com/en/araneidae-2/araneus-sturmi/ (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
GBIF (Global Biodiversity Information Facility): Türün taksonomik bilgileri ve dünya üzerindeki gözlem kayıtları.
Kaynağa Erişim: https://www.gbif.org/species/2160100 (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Picture Insect - Evergreen Orbweaver (Araneus Sturmi): Türün genel bilgileri, habitat ve davranışları.
Kaynağa Erişim: https://plantiary.com/insect/araneus-sturmi_3690.html (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Türkiye'deki örümcek faunası üzerine yapılan akademik yayınlar: Özellikle Araneidae familyası üzerine yapılan faunistik ve sistematik çalışmalar ile Türkiye'nin örümceklerini konu alan araştırmalar, Araneus sturmi'nin Türkiye'deki varlığına ve habitatlarına dair bilgi sağlamıştır.
Örn: Danışman T, Kunt K B, Özkütük R S, Coşar İ (2024a) The checklist of the spiders of Turkey. Version 2024. http://www.spidersofturkey.info. (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Çorum İli Otsu Bitkilerde Yayılış Gösteren Örümcek (Ordo: Araneae) Populasyonları (Dergipark makalesi). (Erişim tarihi: 15 Haziran 2025).
Hahn, C. W. (1831). Die Arachniden. Erster Band. C. H. Zeh'sche Buchhandlung, Nürnberg, 129 pp. (Bu kaynakta A. sturmi'nin orijinal tanımı yer almaktadır).
Fotoğraf:Biopix – bazı hakları saklıdır (CC BY-NC)